Ayvadana

AYVADANA AÇIKALMA 1

ARTEMİSİA VULGARİS

Diğer İsimleri: Adi Pelin-Misk Otu

Kullanılan Kısımları: Sap ve kökleri

Toplama Zamanı: Temmuz-Eylül

Kullanıldığı Yerler

Dahilen: Spazm çözücü, teskin edici, iştah açıcı, hazım sistemini düzeltici, uykusuzluk ve sinir buhranına karşı, kuvvet verici, idrar artırıcı, ishal kesicidir. Dalakta olan taşları düşürür, solucan düşürücüdür, kadın tenasül uzvunda ve rahimde olan kurtları ve parazitleri döker, kusmayı önler, mide nezlesinde faydalıdır. Hazımsızlıkta ve halsizliğe karşı, romatizmada, safra ifrazını artırıcıdır. Aybaşı rahatsızlıklarında, sarılıkta çok etkilidir, memeli basurda faydalıdır.

Kullanılışı: Ayvadana toz haline getirilir, günde 4-6 gr içilir. 1 bardak kaynar suya, 1 kaşık bitki konur, 10 dk bekletilir, günde 2-3 bardak içilir. Safra kesesinin az veya fazla salgı yapması halinde 50 gr kaynar suya, 10 gr bitki konur, 10 dk bekletilir, günde 2 bardak içilir. Aynı su kusmalarda kusma hissi meydana gelince 1 bardak içilir. Sara'da ayvadana kökü toz haline getirilir, 30 gr-60 gr balla karıştırılır, günde 1 tatlı kaşığı yenilir. Yüksek ateşte 1 bardak kaynar suya, 3 gr çiçekli tepe kısmından bitki konur, 10 dk bekletilir, günde 1 bardak içilir. Parazitleri ve solucan düşürücü olarak ayvadana toz haline getirilir, günde 4-8 gr balla karıştırılıp yenilir.

Haricen: Ayvadana kaynatılır, suyuna oturulursa aybaşı kanını ve idrarı çoğalır. rahim ağrılarına iyi gelir, rahimde ölmüş cenini dışarı çıkarır. Ayvadana kaynatılır, lapa halinde başa konulursa veya kaynatılan suyu ile baş yıkanırsa genizde ve burunda olan tıkanıklığı giderir, baş ağrısına, baş dönmesine, göz kararmasına, nezleye iyi gelir. Kökleri de aynı maksatlarla kullanılır. Cilt yaralarında 1 kilo kaynar suya, 20 gr bitki konur, 10 dk bekletilir, suyu ile yaralara pansuman yapılır. Ayak yorgunluğu ve şişliklerinde 3 kilo suya, 100 gr bitki konur, 15 dk kaynatılır, bitkilerle birlikte bir kaba boşaltılır, ılık halde ayaklar içine sokulur, bitkinin yerine konulur.

AYVADANA AÇIKALMA 2

(Yavşan otu, çil baş, sıtma otu)

Etkileri

* iştah açıcı

* Hazma yardımcı

* Safra salgılatıcı

* Müshil

* Ayvadana iştaru ve uygun hazmı uyarmayı, safra üretimi üzerindeki olumlu etkisi ile sağlar ve hafif bir müshil olarak etki eder.

* Kaynatması bazen adeti düzene sokmak için kullanılmıştır.

* Gut, romatizma ve yorgun bacaklar için banyo katkısı olarak da kullanılır.

* Taze özsuyu zehirli meşe tahrişinin neden olduğu kaşıntıyı gidermede faydalıdır.

Uyarı: Aşırı dozlar zehirlenme belirtilerine neden olur, ama normal kullanımda endişe edilecek bir şey yoktur.

Hazırlanışı ve Kullanma şekli

"Bitkiyi çiçekli iken, kök ve gövdeyi sonbaharda toplayın."

* 1 çorba kaşığı kurutulmuş bitkiyi 1/2 bardak suda demleyin.Gün boyu, her defasında bir ağız dolusu olmak üzere alın.

* Toz haline getirilmiş kök ve gövdeden günde iki defa 1/2 çay kaşığı alın.

AYVADANA AÇIKALMA 3


ARTEMİİA VULGARIS L.

(Composttae - fam.)

ADİ PELİN, MİSKOTU, AYVADANA

Başka. Milletlerce Adı: BUL. div pelin; Rus. polön obiknovennaya, çernobelnik; tn. mugwort; AL. Beiju. , Wilder Wermut; Fr. Armoise common."

Karakteristik Vasfı: (şekil - 96) Adi pelin çok yılık otsu bitkidir. Köksap silindirik, adeta şakuli, çok başlı. Sapın kaide kısmı genellikle ağacımsı, düz, 1,5 m kadar yüksek, dallı, ekseriya kırmızılı ile koyu-kırmızı renkte. Bir köksaptan 15 kadar sap çıkar.

Yapraklar almaşık üst yüzü koyu yeşil, alt kısmı da beyaz tüylü, adeta beyaz gibi, ikişer tüysü ayrıntılı, mızrak veya şerit gibi, yapracıklar seyrek dişli. Kömeçler külrengi kıllı, uzunca, kırmızı-kahve (bazen san) renkte, 3-5 mm ebadında, süpürge durumundadır. Çiçekler ufak, borumsu. Meyve ufak, iğ şeklinde, hafifçe yay biçimi eğik. Bitkinin bütününde hafif rayiha ve buruk tat vardır. Eylül-ekim aylarında çiçek açar.

Yayılışı: Avrupa, Asya, SSSR (Sibirya), Kuzey Amerika. Bizde evet rafında, işlenmemiş-keleme yerlerde gürlük gibi, bazen çalılıklar arasında, dere boylarında, 1800 m deniz seviyesine kadar her yerde yetişir. Tohumlarıyla ve vejetatif usulde üretilir. Aydınlıktan hoşlanır, soğuğa dayanıklı. (Türkiye'de: Trakya, Bursa, Uludağ etekleri, Karadeniz bölgesi, Samsun, Diyarbakır, Erzurum civarında bulunur (119, 122, 500)

Kullanılan Kısımlar: Saplar (Herba Absinthii vulgaris) ve kökler Radix Absinthii vulgaris) .

Toplama Zamanı: Temmuz-eylül aylan.

Toplama Usulü: Bitkinin çiçekli saplan 25 sm kadar üstten kesilir, hemen yabancı maddelerden ve ağaçlaşmış kısımlardan temizlenir. Bitkinin kesilmeden kalan kısımlardaki yapraklar da toplanılabilir. Kökler sapların sararmağa başlamasından itibaren topraktan çıkarılır, tali köklerden temizlendiği gibi toprak-tan da temizlenir. Yıkanmaz. Köklere yapışık kuru çamurlar sert fırça ile temizlenir.

Sakınılacak Karışımlar: Bizde yetişen başka cinsleriyle karıştırılmamalı. Bunun için toplayıcı karakteristik vasfındaki tarife dikkat etmeli. Adi pelin en çok acı peline (Artemisiae absinthium LJ benzediğinden dikkatli olunmalı, acı pelinin yaprak üstleri gri kıllıdır.

Kurutma Usulü: Saplar çerçeve veya yaygılar üzerine yayılarak havadar binalarda veya 35 derece ısılı fırınlarda saplar, kökler de 40 derece ısıda kurutulmalıdır.

Randıman: 4 kg taze saptan 1 kg kuru; 5 kg taze kökten 1 kg kuru.

Kuru Drog'un Vasfı: Kuru saplar tazelikteki görünüşünü muhafaza etmiş olmalı. Kuru köklerin dış kısmı kahverengi, iç kısmı beyazca. Kendine has fena kokulu.

Paketleme: Standard ağırlıkta balya halinde veya torbalarda. Saplar karşılıklı dizilerek balyalanmalı.

Depolama. Güneş ışınlarından uzak kuru ve havadar binalarda.

Muhteviyatı: Saplar % 0,10 - 0,20 eterik yağ (en ziyade kömeçlerde) ihtiva eder, bunu terkibine sine ol (% 30 kadar), tuyon ve borneol girer. Daha başka karotin, sakızlı maddeler, % 175 mg kadar vitamin C, şekerler helme ve acı maddeler vs. ihtiva eder. Kökler % 10 dolayında inulin, yakıcı tadda az eterik yağ, sakızlar, sepi maddeleri vs. ihtiva eder.

Kullanılışı: Halk hekimlerimizce drog spazmolitik ve teskin edici hassasından dolayı iştiha ve sindirim sistemini ıslahta, uykusuzluk ve sinir buhranına karşı müsekkin ilaç olarak kullanılır: ince kıyılı saptan bir çorba kaşığı 200-300 gr kaynar su ile başlanır ve 0,5 saat bekletildikten sonra süzülür, bir gün zarfında 3-4 porsiyon halinde içilir. Kökler de aynı maksada kullanılır. Avrupa‘daki bir çok kimseler, körpe sap ve yaprakları yağlı etli ve balık yemeklerinde baharat gibi kullanırlar. Bitkiden elde edilen eterik yağ, sine ol elde etmek için iyi bir kaynaktır. Böceklere karşı eski halk ilacıdır.