Ak Kazayağı

CHENOPODIUM ALBUM L.

(Chenopodiaceae-fam. )

AKPAZI, AK KAZAYAGI, LABADA

Başka milletlerce adı - Bul. bela loboda; Rus. mar belaua; tn. oosejoot; Al. Ganseiub; Rr. aneerine.

Karakteristik vasfı, (şekil - 101) Akpazı otsu bitkidir. Sap 1 m kadar yüksek, dallı, yapraklar almaşık, uzunca oval veya uzunca, gayrimuntazam dişli, bütün kenarlı gibi, iri, etli, beyaz yapışkan ile kaplı. Çiçekler iki cinsiyetli, yuvarlak gruplar haline toplu. Etraf çiçek yapraklan meyveyi örter, bunlar 5 adet olup uzunca elips şeklinde ve alt kısımda kaynaşık, yaprakların kenarları genişçe parlak dar ve uzun. sırt kısmı bariz kabarık ve unlu yapışkan ile kaplıdır, 5 adet erkek organ kaidede etli bir alka vasıtasiyle birleşirler. Çiçek tozlan iri. Meyve yatay, yassı. Tohumlar siyah, parlak.

Yayılışı. Harabe yerlerde, yol kenarlarında, otlu yerlerde, 1000 m. deniz seviyesine kadar her yerde yetişir. (Türkiye‘de: Marmara bölgesi).

Kullamlan kısımlar. Saplar (Herba Chenopodii albi) .

Toplama zamanı. Haziran-ağustos aylan.

Toplama usulü. Yapraklı, çiçekli yerüstü kısmı bütünüyle toplanır.

Kurutma usulü. Siparişe göre, taze olarak kullanıldığı gibi, ince tabakalar halinde serilerek havadar binalarda veya 40 derece ısılı fırınlarda kurutularak da kullanılır.

Randıman. 5 kg taze bitkiden 1 kg kuru alınır.

Paketleme. Standard ağırlıkta balya halinde.

Depolama. Karanlık, kuru ve havadar binalarda.

Muhteviyatı. Kuru drog terkibinde % 20 kadar protein ve % 15,4 kadar albüminli maddeler bulunur. Bundan başka % 62,9 mg/kg karotin, % 3,4 yağlar, önemli miktarda vitamin C, leusin, betain, eterik yağ, kolesterin ihtiva eder.

Kullanılışı. Halk hekimliğinde mayasıl, anjin, mide bozuklukları, deri iltihaplarına karşı haşlama olarak kullanılır: kuru drogdan 15 gr 500 gr kaynar su ile haşlanır - doz 2 günlük. Körpe yapraklar yiyecek olarak kullanılır, sarımsaklı yoğurt ile çok nefis olur. Bitkiden kırmızı boya elde edilir.