Çoban Çantası Bitkisi

Hayatımızda birçok fark etmemiz gereken olayları fark edemeden yaşıyoruz. Özellikle de ülkemizin bazı ülkelere göre daha şanslı görülen florası açısından. Doğanın bize anlatmak istediğini göz ardı ederek kimyasal yaşama maalesef devam etmekteyiz. Ama biz ne kadar inat edip reddetsek de doğa da bir o kadar inat edip bize şifasını sunmakta. Ve bu sunmuş olduğu birçok şifa kaynağı bitkiden bir tanesi olan Çoban Çantası (Capsella bursa-pastoris )‘nı kısaca tanımak isteyenlere doğanın bize verdiği fırsatla siz okurlara aktarmak istiyorum.

Familyası: Curuciferae

Drog Adı: Bursae pastoris herba

Latince: Capsella bursa-pastoris

İngilizce: Mother‘s heart

Almanca: Hirten taschelkraut

Türkçe: Çoban Çantası, Çıngıldaklı ot, Çıtlık

Morfolojik Özellikleri: Kültür arazilerinde, açık alanlarda 2000m. rakıma kadar doğal olarak yetişen çok yıllık bir bitkidir. 4-50cm boyunda ve otsudur. Yol kenarlarında, çayırlarda, tarlalarda, hendeklerde, bayırlarda ve sebze bahçelerinde bu çok değerli bitki, rahatsız edici yabani bir ot olarak bilinir. Yaprakları düzensiz dişli ve parçalı olup karahindiba da olduğu gibi açılmış bir gülü andırıp sapın dip kısmında bulunur. Meyveler sapın üzerinde, normal duruşta çoban çantasına benzemektedir. Çiçekleri beyazdır.

Toplanması ve Kurutulması: Mart- Ekim ayları döneminde tekrarlanan bir sistemle çiçeklenir. Toplama için en uygun dönem çiçek açma zamanı yani ilkbahar dönemidir. Güneşin olduğu günlerde gün ortasında köküyle beraber sökülerek ve demetlenerek kurumaya bırakılır. Kuruma şekli; bitkiler buruşuncaya kadar güneşte daha sonra ise gölge ve havadar bir yere asılmak üzere alınır. İyice kuruduktan sonra ince olmak üzere kıyılır ve hava olabileceği kaplarda saklanır.

Kullanıldığı Kısımlar: Kurutulmuş çiçekleri ve dalları tıbbi amaçlı kullanılır.

Kimyasal Özellikleri: Çobançantası bitkisinin içerdiği kimyasal maddeleri; Flavonlar, bolca potasyum, kanamayı durdurucu peptit ve saponinlerdir.

Tıbbi Etkileri: Çoban çantası bitkisi; burun, mide, bağırsak, düzensiz döl yatağı(rahim), durdurulamayan kanamalar ve şiddetli adet kanamaları için kullanılan tıbbi bir bitkidir. Ayrıca ergenlik dönemindeki düzensiz adetler için de kullanılır. Menopoz döneminde olan bayanlar ve emzikli annelerin göğüs sertliği için de kullanıldığı bilinmektedir. Böbrek kanamaları, yüksek ve düşük tansiyon, yüzeysel kas yapısı hastalıkları ve iç organ kasları gevşekliğinin tedavisinde önemli yardımcıdır. Ayrıca kalp kaslarını güçlendirir. Çoban çantası bitkisinin dâhilen kullanımlarında gösterdiği tıbbi etkiler; atar damar tazyikini düşürür, rahim kaslarındaki zayıflığı kuvvetlendirir, kan damarları çevresini büzer. Tıbbi etkilerinin arasında akciğer kanamaları da dâhildir. Böbrek kum ve taşlarını dökmede faydalıdır. Deveran bozukluklarına iyi gelir ve ishal kesici, idrar artırıcıdır. Ayrıca karaciğer şişmesine de iyi gelir. Kan damarlarını büzme özelliği gösterdiği için basur ve varis gibi hastalıklarda da faydası görülür. Şiddetli kanamalara karşı kullanılmasını sebebi de; kanın pıhtılaşmasına yardımcı olmasıdır. Bu tıbbi bitkinin haricen kullanımlarında ise; kadınların kasık çatlamalarında, variste, şişmiş damar tedavisinde dıştan ovma sureti ile kullanılır. Kanlı basurda oturtma ile kullanılır.

Reçeteleri: Kanamaları kesmek için; 4 bardak soğuk suya 3 tatlı kaşığı ince kıyılmış bitki konur 8 saat bekletilir süzülür ve günde bir bardak olmak üzere tüketilir. Veya 4 bardak kaynar suya 3 tatlı kaşığı ince kıyılmış bitki konur, 10dk. bekletip süzülerek günde bir kez tüketilir. Menopoz döneminde adetten kesilen bayanlar için; 4 hafta boyunca günde 2 bardak çoban çantası çayı içilmelidir, daha sonra ise 3 hafta ara verilmeli ve tekrar içmeye devam edilmelidir. Bu şekilde menopoz dönemi sıkıntılarından kurtulunmuş olunur. Böbrek ve idrar torbasındaki iltihaplar için; çoban çantası bitkisi hatmi bitkisi ile beraber haşlanıp içilmelidir. Adale gevşemesi, rahim ve bağırsak düşmesi için kullanılacak preparatlar ise; çoban çantası bitkisi aslanpençesi çayı ile karıştırılıp içilmelidir. Bu tedavi esnasında günde 4 bardak aslanpençesi çayı içilmelidir.

Uyarılar Önlemler: Bitkisinin herhangi bir yan tesirinin olmadığı bilinmektedir. Fakat gebelik (hamilelik) dönemince kullanılmaması önemle dikkat edilmelidir. Tedavi amaçlı preparatlar doktor kontrolünde kullanılmalıdır.