Tiroid Tedavisi

Tiroid hastalaiklarinin tedavisi ENDOKRIN UZMANI tarafindan yapilir. Bu nedenle tiroid hastaliginiz varsa önce Endokrinoloji uzmanina basvurunuz.

Tiroid hastaliklari farkli olup her birinin tedavisi farklidir.

1. ZEHIRLI GUATR-GRAVES-HIPERTIROIDI TEDAVISI

Ilaç tedavisinde içinde propiltiourasil (propisil) yada metimazol (thyromazol) bulunan ilaçkullanilir. Bu ilaçlar tiroid hormon yapimini engelleyerek kandaki yüksek hormon düzeylerini normale getirirler. Gebelikte ve çocuklardaki hipertiroidi tedavisinde de bu ilaçlarin kullanilmasi gerekir. Bununla beraber gebelikte ve emzirme döneminde propiltiourasil kullanilmasi daha uygundur.

Propiltiourasil’in yari ömrü kisa oldugu için 8 saatte bir tok karna alinir. Metimazol ise günde tek doz halinde veya ögünlere bölünmüs halinde tok karna alinir. Bazen 12 saatte bir verilerek tedaviye baslanabilir. Metimazol’un etki süresi 24 saatten fazla iken propiltiourasil’in 12-24 saattir.

Bu ilaçlar ile tedavi sirasinda kanda anti-TPO, anti-TG ve anti-TSH-R antikor düzeyleri azalir. Iki ilaç arasinda seçim yapmak doktorunuzun tercihine kalir. Metimazol ilacinin yan etkisinin bazi çalismalarda daha az oldugu saptanmissa da bu ilaçla da yan etkiler görülebilir. Ilaçlar tiroid bezinde önceden yapilmis hormonlarin dolasima geçmesini önleyemediklerinden tiroid hormonlarinin normallesmesi için 3-6 hafta geçmesi gerekir.

Graves hastaliginin tedavisinde ilaçlarla % 16-40 oraninda hastalik kontrol altina alinir ve tedavi bittikten sonra ilaçlar kesilebilir. Ancak hastalik bir süre sonra nüks edebilir. Küçük guatri olan ve hafif siddette hormon yüksekligi olanlarda ilaçlarla hastaligin kontrol altina alinmasi daha kolaydir.
Büyük guatr ve bezde asiri iyot depolanmasi varsa veya hasta iyotlu tuz kullaniyorsa bu ilaçlara cevap gecikebilir. Bu nedenle hastalarin iyotsuz tuz yemeleri gerekir.

Tedavi edilmis ve hormonlari normal seviyelere gelmis hastalarda Graves hastaligi ilaç kesilmesinden sonraki 1 yil içinde % 50-60 gibi yüksek oranlarda nüks etmekte, yani hastalik tekrar alevlenmekte ve eski sikayetler tekrar baslayabilmektedir. Iyot alimi artarsa ve sigara içilirse nüks daha hizli olmaktadir. Bu nedenle hastalar iyotsuz tuz yemelidir.

Ülkemizde tuzlarin hepsi iyotlandigindan bazi tuz firmalarinin ürettikleri kendiliginden tuzluklu sekilde satilan iyotsuz tuz satin alip bunlari kullanmalari özellikle çok önemlidir. Ailede diger kisilerin ve özellikle çocuklarin iyotlu tuz almalari gerektigi için yemeklerin tuzsuz yapilip bu tür hastalarin iyotsuz tuz, çocuklarin iyotlu tuz kullanmalari gerekir. Sigara içmek nüksü artirdigindan ve göz hastaligi yaptigindan sigara kesilmelidir.

Graves’li hastalarda çarpintiyi azaltmak için yukarida sözedilen propiltiourasil veya metimazol ilaçlariyla birlikte beta bloker (dideral gibi) denen ilaçlar da verilir. Bu ilaçlar hem hormonlarin azalmasina hem de çarpintinin düzelmesine katkida bulunur. Astim veya damar hastaligi varsa bu ilaçlar verilemediginden yerine baska ilaçlar verilebilir. Bu nedenle astim veya damar hastaliginiz varsa doktorunuza mutlaka bildiriniz. Bu ilaçlar tansiyonda hafif düsme yaptigindan tansiyonu düsük kisiler alamazlar.

Uykusuzluk, sinirlilik ve huzursuzluk çok fazlaysa bu durumu doktorunuza bildiriniz. Doktorunuz size sakinlestirici ilaçlar önerebilir.

2. TIROIDIT-TIROID BEZI ILTIHABI

Agrili dönemde Aspirin veya diger agri kesici ilaçlar (Apranax, Parol, Naprosyn ve Endol gibi) agriyi düzeltir. Bazi kisilerde agri gece daha fazla olur. Bu nedenle yatmadan önce agri kesici alinabilir. Kalsiyum, magnesium ilave verilebilir. Agrisi, agri kesici ilaçlarla geçmeyen hastalarda kortizon ilaci verilir. Kortizon ile agri bazen ilaç alindiktan bir kaç saat sonra veya 24 saat içinde hizla geçer ve hasta rahatlar.

Eger agri kortizon tedavisiyle geçmiyorsa baska hastalik düsünmek gerekir. Kortizon tedavisiyle düzelen hastalarin bazilarinda kortizon ilaci azaltilirken agri tekrar baslayabilir. Bu tür hastalarda kortizon tedavisine bir süre daha devam edilir. Bunlarda siddetli iltihap var demektir. Tiroid bezi iltihabi geçiren hastalarda boyunda rahatsizlik hissi bazi kisilerde aylarca devam edebilir. Bazen kortizon ilaci verecegiz denilince bazi hastalar nedensiz yere korkmaktadir. Kortizon ilacinin midenizde ülser veya gastrit yoksa hiçbir zarari olmaz ve bosu bosuna agri çekmemis olursunuz.

Hastalarin çogunda tiroid bezindeki iltihap kendiliginden düzelir ve hormonlar normal seviyeye gelir. Ancak hastalarin % 10’nunda devamli olan yani kalici tiroid bezi yetmezligi (hipotiroidi) gelisir. Özellikle iyotlu tuz kullanan veya iyot alan hastalarda hipotiroidi daha sik görülür. Tiroid bezi iltihabi geçiren bu hastalarin % 2’sinde ileride tekrar iltihap olabilir.

3. HIPOTIROIDI-TIROID YETMEZLIGI

Hipotiroidide vücudumuzda tiroid hormonu az oldugundan disardan verilecek sentetik T4 hormonu ilaçlari ile eksiklik giderilmeye çalisilir. Kullandiginiz bu ilaçlarin içinde levotiroksin vardir ve vücudunuzda yapilan T4 hormonunun aynisidir. Vücutta T4 hormonu eksik oldugundan bu ilaçlarla eksiklik giderilir. Tiroid yetmezliginin tedavisinde ilaç tedavisinden baska bir tedavi sekli yoktur.

Bazi hastalarin sordugu gibi ameliyat yapilmaz. Levotiroksin ilaci günde bir defa aç karna alinmalidir. Aç iken alinirsa emilimi daha iyidir ve yaklasik % 70’i emilir. Ilaçlari hep ayni zamanda almali ve unutmamalidir. Eger aç karna alinca midede yanma veya agri oluyorsa ilaci tok karna alabilirsiniz. Tok karna alininca ilaç emilimi azalacagindan daha fazla ilaç almak gerekebilir.

Bu durumu doktorunuza bildiriniz. Demir ilaçlari, kalsiyum ilaçlari, sukralfat isimli mide ilaci, lifli-posali gidalar, lif veya posa kapsülleri, antiasitler ve soya yagi ayni ögünde alinirsa tiroid ilacinin emilimini bozar. Bu nedenle mümkün oldugu kadar tiroid ilacinin alindigi ögünde baska ilaç alinmamalidir.

Ilaç kullanan hastalar hormon ölçümü için kan verecekleri zaman ilaci yutmadan kan vermelidir. Kan verdikten sonra ilaçlarini alabilirler. Ilaç alindiktan 9 saat sonra da kan verebilirler.

Hipotiroidi ömür boyu tedavi edilmesi gereken bir hastaliktir. Geçici bir hastalik degildir. Herhangi bir antibiyotik gibi ilaç kutusundaki ilaç bitince tedavinin kesildigi bir hastalik degildir. Ilaci keserseniz sikayetleriniz tekrar baslar. Bu nedenle ilaçlarinizi kesmeyiniz.

Bazen Levotiron ilacini eczanede bulamadiginizda onun yerine Tefor ilacini kullanabilirsiniz. Bu durumu doktorunuza bildiriniz. Ilaçlarin etkinligi bazen farkli olabildiginden TSH hormonu ölçülerek ilaç degisiminin etkisini tekrar kontrol etmek gerekebilir.

Tiroid Belirtileri

YORGUNLUK VE UYKU BOZUKLUKLARI
Hipotiroidizm: Yorgunluk hipotiroidizmde bir numaralı semptomdur. Sürekli uyumak istersiniz ya da normalden daha fazla uyursunuz ama yine de yorgun, bitkin ve hiç enerjiniz yok gibi hissedersiniz.

Hipertiroidizm: Hipertiroidizmi olan bazı insanlar uykuya dalmada güçlük çekerler ve bu nedenle yorgun ve bitkin hissederler. Tiroid bezinin aşırı aktivitesi uykusuzluğa neden olur bu yüzden nabız hızlanır ve geceleri uykuya dalmanızı zorlaştıran ya da gecenin bir yarısı sizi uyandıran bir kaygı oluşur.

KİLO DEĞİŞİMLERİ
Hipotiroidizm: Sürekli kilo alıyorsunuz veya kilo vermek çok zor. İşte bu hipertiroidizmin en önemli semptomudur. Metabolizmanızı hızlandırarak kilo verebilirsiniz.

Hipertiroidizm: Her zamanki miktarda ve her zamanki yiyecekleri yemenize rağmen kilo veriyor olabilirsiniz.

MOD VE ZİHİNSEL DEĞİŞİKLİKLER
Hipotiroidizm: Her zamankinden daha depresif ve daha üzgün hissediyorsunuz. Nedeni; beyninizdeki serotonin hormonu seviyenizi etkileyen tiroid hormonunun çok az olmasındır. Bunu ayrıca konsantrasyonunuzun düşük ve hafızanın zayıf ya da zihninizin bulanık olması olarak ta tanımlayabilirsiniz.

Hipertiroidizm: Hipertirodizm anksiyete, panik atak ya da bir türlü gevşeyememe durumuyla ilişkilidir. Aynı zamanda çok fazla tiroid hormonu konsantre olmayı zorlaştırır.

BAĞIRSAK PROBLEMLERİ
Hipotiroidizm: Çok ciddi ya da çok uzun süren kabızlığınız var. Bu, bağırsak hareketliliğinin azalmasına neden olan hormon seviyelerinin değişikliği yüzünden en yaygın semptomdur.

Hipertiroidizm: Diyare ya da huzursuz bağırsak sendromu olabilirsiniz

KAS YA DA EKLEM PROBLEMLERİ
Hipotirodizm: Uzuvlarınızda birden uyuşma, karıncalanma hissediyorsunuz. Bu durum, tiroid hormonunun çok az üretilerek beyne, omuriliğe sinyal gönderilen sinyallerle bütün vücudunuzun etkilenmesi yüzündendir. Ayrıca kollarınızda ve bacaklarınızda genel kas ya da eklem katılığı, ağrı, zayıflık hissedebilir ya da tendinit olabilirsiniz.

Hipertirodizm: Ellerinizle bir şeyler taşırken ya da baş üzeri aktivitelerde ya da merdiven çıkarken zorluk ya da birçok kas ve eklem problemi yaşayabilirsiniz.

DÜZENSİZ ADET, KISIRLIK, LİBİDO PROBLEMLERİ
Hipotiroidizm: Adetiniz ağrılı, daha sık ve daha uzun sürebilir. Ayrıca kısırlık, libido problemleri, hormon değişikleri olabilir.

Hipertiroidizm: Adetiniz düzensiz, daha kısa ve daha az olabilir. Ayrıca kısırlıkta (Hipotiroidizm ve hipertiroidizm yumurtlamayı etkiler) olabilir.

SAÇ VE DERİDEKİ DEĞİŞİKLİKLER
Hipotiroidizm: Saçınız kuru ve cansız olabilir ve kolay dökülebilir. Bu durum çok az salgılanan tiroid hormonunun saç büyüme döngüsünü azaltmasındandır. Aynı zamanda beklenmedik saç kayıpları ya da kirpik ve kaş kayıpları da yaşayabilirsiniz. Ayrıca metabolizmanızın yavaşlamasından dolayı deriniz kuruyabilir, tırnaklarınız kolayca kırılır.

Hipertiroidizm: Tipik saç dökülmelerine sebep olur, deriniz ince ve hassastır.

VÜCUT SICAKLIĞI
Hipotiroidizm: Elleriniz ve ayaklarınız soğuktur ya da üşümüş hissedersiniz ya da vücut sıcaklığınız sürekli 37 derecenin altındadır.

Hipertiroidizm: Bazen çok sıcak hissedersiniz ya da çok fazla terlersiniz.

KOLESTROL PROBLEMLERİ
Hipotiroidizm: Yüksek kolesterol seviyeniz olabilir, özellikle diyet, egzersiz ve ilaca rağmen.

Hipertiroidizm: Beklenmedik şekilde kolesterol seviyeniz düşüktür.

KAN BASINCI
Hipotiroidizm: Hipotirodizmi olan insanların hipertansiyon olma riskleri 2 ya da 3 kat daha fazladır.

Hipertiroidizm: Küçük tansiyonunuz normal seviyede ya da daha düşük olmasına rağmen büyük tansiyonunuz yüksek çıkar. 

Tiroid Bezi

Tiroit bezi, tiroit ya da kalkan bezi, boynun ön ve yanlarını (larinks ve trakea) saran kelebek şeklinde çok damarlı iç salgı bezi. Her biri ortalama 5 cm uzunluğunda, 3 cm genişliğinde ve 2 cm derinliğinde, sağ ve sol olmak üzere 2 lobu ve bu lobları birleştiren isthmus adı verilen bir parçası bulunur. İnsanların yaklaşık %40'ında isthmustan hyoid kemiğe uzanım gösteren piramidal lob adı verilen bir bölüm de bulunabilir. Normal ağırlığı insanda 20 gr'dır. Paratiroit bezi genellikle tiroidin arkasında mercimek şeklinde 4 tane küçük bezdir.