pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları
Pnömokonyozlar : Soluk alırken zehirli ya da tahriş edici tozların vücuda girmesisonucunda gelişen ve ağır solunum yetmezliğine yol açanakciğer ve bronş hastalıklarıdır.Pnömokonyozlar, mineral tozlarının solunum yoluyla uzun süre alınması sonucunda bunların akciğerlerde birikmesiyle oluşur. Bu tozlar, özellikle bazı sanayi dallarında bol miktarda bulunduğundan, pnömokonyoz bu işkollarında çalışanlarda sık görülür ve bir meslek hastalığı olarak değerlendirilir.Pnömokonyozda belirtiler, hastalığa neden olan tozun özelliklerine göre değişir; asal tozlarla (karbon, demir) zararlı tozlar (silikat, asbest, berilyum) çoğunlukla bir arada bulunduğundan bunların arasında bir aynm yapmak kolay değildir.
Gene de asal tozlar tek başına solunum bozukluğuna neden olmazken, zararlı tozlar akciğerde bağdo- ku artışına (sklerozan pnömokonyoz) yol açarak solunum yetmezliğine neden olabilir.Tozlu ortamda uzun süre bulunmak her zaman pnömokonyoza yol açmayabilir. Tozun fiziksel özellikleri solunum yollarına girmesine uygun olmayabilir; bunun yanı sıra vücutta hava yoluyla gelen küçük parçacıkları uzaklaştırmak için mekanizmalar vardır. Bu mekanizma özellikle asal tozlara karşı geçerlidir. Mineral parçacıklarının havada asılı kalma özelliği, parçacıkların ağırlığına, büyüklüğüne ve yoğunluğuna göre değişir. Genel olarak çapı 10 mikronun (mikron: bir milimetrenin binde biri) altında olan parçacıklar havada asılı kalarak gırtlağa ulaşabilir; çapı 5 mikrondan küçük olanlar küçük bronşlara erişebilir. Daha büyük parçacıkların çoğu soluk borusu-bronş ağacının mukuslu kirpiksi uzantı sistemi tarafından durdurulur ve yutağa geri getirilir.
Solunum sistemine giren çok küçük parçacıkların büyük bir bölümü makrofajlar (büyük yutucu hücreler) tarafından yutulduktan sonra lenf yollarıyla bölgesel lenf bezlerine getirilir.Akciğere gelen toz ya da parçacıkla- Lezyonların yaygınlığına ve biçimsel özelliklerine göre, silikozu ağırlaşan biçimde gösterennn miktarı, pnömokonyozların ortayaçıkışında önemli rol oynar; parçacık miktarı çok fazla olursa savunma engeli yetersiz kalır ve temizleme mekanizmasına çok fazla iş düşer.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
