Kırıklar Nasıl Çabuk İyileşir?
Kırıklar Nasıl Çabuk İyileşir? : Kuramsal olarak, kemik kırıklarına iskeletin her bölümünde rastlanabil- mekteyse de, gerçekte kırıkların çoğu belirli bölgelerde oluşur. Örneğin, önkolun en sık görülen kırığı, bilekteki Colles kırığıdır aynı şekilde, bacakta en sık görülen kırık da, ayak bileğini Pott kırığıdır, kırıkların genellikle belirli bölgelerde oluşmaları, kemiklerin değişken kuvvetlerine ve kişilerin ayrı tip kazalara uğramalarına (örneğin, uzatılmış kol üstüne düşmek, ayağı burkmak) bağlıdır. Kırıklar, şöyle sınıflandırılabilir:
1. Basit kırık: kırığa eşlik eden, çevre doku yaralanmaları ve kırıkla bağlantılı deri bölümü, görülmez.
2. Yeşil dal kırığı: Çocuklarda, kemiklerin kemikleşmesi tam oluşmadan önce, kemikler henüz yumuşakken, kırıktan fazla, bü: külme görülür.
3. Açık ve bileşik kırık: Kırıkla derideki yara arasmda bağlantı olduğundan, enfeksiyon tehlikesi vardır.
4. Tam ve tam olmayan kırıklar: Basit bir çatlak, fam olmayan bir kırıktır ve girişim gerektirmeksizin kaynar. Tam kırık, kırık uçları birbirinden uzaklaştığından, anestezialtında, bunların uç uca gelmeleri gerekir.
5. Ufalanmış kırıklar: Adının belirttiği gibi, kırık bölgesinde, ufak parçalara ayrılma da görülür.
6. Birbirinin içine girmiş kırıklar: Bir kırık uç, diğerinin içine girmiştir.
Çocuklukta, kemikler, bol miktarda bağ dokusuna sahip bulunduklarından, esnektirler ve bükülme olağanlıkları, kırılmalarından fazladır. Yaş ilerledikçe, içlerindeki kalsiyum miktarı artar, daha sertleşip kolay kırılabilir ve ayrıca güç iyileşebilir hale gelirler. Kemiklerin kırılmasında, genellikle dolaylı darbeler etkendir. Kırık, darbenin vurulduğu yerin dışındaki bir bölgede oluşur (el bileğindeki Colles kırığında olduğu gibi). Doğrudan kıran darbeler, . genellikle ezilmeyle ilgili kazalarda görülür: Kemik, darbe yerinde kırılır ve nedeninden ötürü, komplike, bileşik bir kırıktır. Bazı vakalarda, kas çalışmasına bağlı kırıklara da rastlanır (kasların şiddetli ve anî çekme kuvvetlerine bağlı kırıklar).
Bu olay, dizkapağı kemiği kırıklarında ve top oyunlarında, topa vururken, görülür. Ayrıca, kemiklerde kalsiyum azal- masıyle ilgili olan hastalıklarda, kemik kist ve tümörlerinde, kendiliğinden oluşan kırıklara rastlanır: Bir kırığın, darbesiz oluşma^ sı, ya da ufak bir darbeyle birçok kırıkların belirmesi, bu tip kemik hastalıklarından birinin varlığına işaret eder.Kırığın oluşmasıyle, kemik dokusunda ve kemiği saran zardaki (periosteum’daki) kan damarlarında bolca kanama görülür. Kan, kırık kemik uçları çevresinde pıhtılaşır ve zamanla bu pıhtı organize olarak, içinde ufak atar ve toplardamarlar, belli bir miktar bağ dokusu oluşur:.
Buna yumuşak kallus adı Verilir. Yumuşak kallusta kalsiyum tuzlarının yerleşmesiyle, bağ dokusu sertleşmeye başlar ve kırığın etrafında halkalar teşkil eder: Bu oluşum, sert kallustur. Sonunda, arta kalan kemik dokusu, kendiliğinden eriyip ortadan kalkar. Ancak, kırık uçlar tam karşılıklı ve uç uca gelmemekteyse, burada, aşırı üretilmiş yeni kemik dokusu bir şişkinlik halinde ve bölgeyi kuvvetlendirmek için, olduğu gibi kalır.Belirtileri: Kırıkların çoğunda görülen bazı belirtiler, bunların tanınmasında yardımcı olur. Bunlar, organın kullanılamaması, hareketle duyulan ağrı, şekil bozukluğu (genellikle, kırılan kemik uçları yerlerinden ayrılınca görülür; örneğin, kol ya da bacak kasılır veya garip bir durumda tutulur); şişkinlik, hareketin olmaması gereken yerde, oynama görülmesidir. Ayrıca, kırık uçların birbirine sürtüşmesi işitilir veya elle hissedilir (krepitasyon).
Tedavi: Tıbbî yardım gelene kadar, kemiği sert bir desteğe, en az ağrı veren durumda sarmak gerekir. Hasta rahat ettirilmeli, çok sıcak tutulmamalı ve ılık bir içki verilmelidir. Kırık organın askıya alınması ancak doktor tarafından alınacak bir önlemdir. Yine, doktorun, narkoz altında baş vurabileceği bir girişim de, kırık uçları karşılıklı getirmektir (redüksiyon). Kafatası gibi yassı kemiklerdeki yerinden oynamış kırıklar, ancak cerrah tarafından düzeltilebilir. Kol ya da bacak kırıklarında, açık kırık olmadığı takdirde, ilk yardım önlemi, giysilerin çıkarılmaması, hareketi azaltmak ve kırık organı oynatmamak için sert bir destek sağlamaktır.
Sert desteğin bulunamaması halinde, kırık bacak, sağlam bacağa veya kırık kol, vücuda bağlanmalıdır. Köprücük kemiğinin kırılmasında, kol, bilekten, hemen boyun altına asılır. Diğer bölgelerin kırıkları genellikle daima doğrudan darbeyle olduğundan, bileşik kırıklıdır ve ilk yardım önlemi olarak desteklemek ya gereksiz veya olanaksızdır. Şüpheli hallerde, kural, hastayı bulunduğu yere bağlamaktır; kırık bacak düz tutulmalı, kol ise askıya alınmalıdır. Omurga kırığı şüphesinde ise, hasta yüzükoyun ve dümdüz yatırılır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
