Kene Ve Akar
Kene ve akar Acarina grubu içinde sınıflandırılan 5 bini aşkın türden oluşur. En ufaklan milimetrenin onda biri kadardır. En irileri ise 3 cm uzunluğa erişir. Acarina içinde genellikle altta- kım düzeyinde sınıflandırılan Ixodida grubu kene, bütün öbür grup üyeleri akar adıyla tanınır. Ama bu iki terimden bazen biri diğerinin yerine kullanılmakta, bazen Acarina grubunun sıcakkanlı hayvanlarda asalak yaşayan türlerine kene, bitkilerle beslenen türlerine akar adı da verilebilmektedir. Burada akar ve kene ayrımı başta belirtilen bilimsel sınıflandırma temelinde yapılmıştır.
• Keneler - Kenelerin uzunluğu 3 cm'ye kadar ulaşmakla birlikte çoğu 1,5 cm'den küçüktür. Akarlarda ve bütün eklembacaklılarda görüldüğü gibi vücutlarını epidermis (üstderi) denen dış hücre katmanının salgıladığı, temel olarak kitin ve boya maddeleri içeren hüc- resiz, sağlam bir vücut örtüsü (kütiküla) sarar. Erişkinlerde dört, larvalarda üç çift bacak bulunur.Sıcakkanlı hayvanların ve insanların kanını emerek beslenen keneler birçok hastalık etkeninin taşıyıcısıdır. Kenelerle insana bulaşan başlıca hastalıklar arasında dönüşlü (nöbetli) humma, Marsilya humması, Kayalık Dağlar lekelihumması, Q humması, virüs kökenli bazı ensefalit (beyin iltihabı) tipleri ve tularemi (Fracisella tularensis türü bakterinin yol açtığı enfeksiyon hastalığı) sayılabilir.
Deriyi delerek kan emen keneler açtıkları yara bölgesinde kanama, kızarma ve şişmeye yol açar. Bu belirtilere bölgesel olarak kaşınma, yanma ve ağrı da eşlik eder. Duyarlı kişilerde baş dönmesi, çarpıntı, solunumun sıklaşması, bulantı ve kusma gibi alerjik tepkiler oluşabilir. Bazen ateş de yükselir. Kenenin uzaklaştırılmasıyla bu belirtiler kaybolur.Kenenin kan emme sırasında tükürük bezlerinden salgılanan zehirli maddeler ağır sinir sistemi bozukluklarına yol açabilir. Bu zehirli maddeler sinir uyanlarının çevrel sinirler ve omurilik boyunca beyne iletilmesini engeller. Asalak kıllı bölgelerde günlerce saklı kalabildiğinden, olgulann çoğunda ortaya çıkan belirtilerin nedeni uzun süre anlaşılmaz.
Hastada ataksi (istemli kas hareketlerinde eşgüdüm bozukluğu), reflekslerin zayıflaması ya da kaybolması ve kas güçsüzlüğü görülür. Daha çok çocuklarda rastlanan bu tip belirtiler çocuk felci olasılığını düşündürebilir. Ama ateş normaldir ve beyin- omurilik sıvısında bir anormallik yoktur. Solunum felce uğramadığı sürece bu belirtiler bütünüyle iyileşebilir. Keneler dikkatle aranıp bulundukları yerlerden çıkarılmalıdır. Kenenin başı genellikle deriye gömülmüştür. Hayvanın parçalanmadan, bütünüyle çekilmesi gerekir. Bunun için kloroform ya da eter kullanılabilir. Hayvanın deriyi bırakması sağlanamazsa kalan parçaların tek tek çıkarılması çok daha zor olacaktır. Kenenin çıkarıldığı yer mikrop öldürücülerle temizlenir.
• Akarlar - Akarların uzunluğu genellikle yarım milimetreyi aşmaz. Önemlibir bölümü bitki zararlısıdır. Ama uyuzböceği başta olmak üzere bazı akarlar insan derisinde tüneller açarak ilerler.Uyuzun başlıca belirtisi şiddetli kaşıntıdır. Hayvanın açtığı tipik bir tünel mercekle bakıldığında deride ince bir çizgi olarak görülür. Kızartı ve ödem gelişebilir. Uyuz, örneğin el sıkışması gibi bir temasa bağlı olarak kolayca insandan insana geçer. Kâfur ya da fenol içeren pomatlar kenelerin boğulmasına yol açar ve kaşıntıyı azaltır. Ayrıca ağızdan alınan antihistaminikler yararlı olabilir. Uyuzböceği kolayca yeni konaklara geçebildiğinden aynı evde yaşayan insanlar da tedavi ve korunma kapsamına alınmalıdır. Kene öldürücü ilaçların vücuda sürülmesi belirli aralıklarla sürdürülerek, bu arada açılan yumurtalardan çıkan kene yavrularının da ölmesi sağlanır. Çamaşırlar, yatak ve yatak örtüleri ya kaynatılır ya da kene öldürücü ilaçlarla temizlenir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
