Kabızlık
Kabızlık hastalığının sebepleri ve kabızlık hastalığına iyi gelen bitkiler bu makalede yer almaktadır. Kabızlık tedavisine yardımcı olan %100 bitkisel ürünleri bu makalede inceleyebilirsiniz...
Konstipasyon, bağırsak hareketlerinin normale göre azalması anlamına gelir. Bağırsak fonksiyonu, normal olarak bireyden bireye farklılık gösterir. Bir kişi için günde 3 defa dışkılama normal iken başka birisi için haftada 3 defa dışkılama normal sayılabilir. Tanım olarak kabızlık dışkılama işleminin haftada 2 yada daha az olmasına denir.
Bazı insanlar kabızlığın anlamını dışkılama güçlüğü veya sert dışkı diye kabul ederler. Bu yanlış bir inanıştır.
Uluslar arası bir toplantıda (Roma kriterleri) aşağıda yazılı kriterlerden en az iki tanesinin veya daha fazlasının, bir yıl içinde en az 12 hafta devam etmesi (ardışık olması gerekmez) halinde durumun, kabızlık rahatsızlığı olarak kabul edilmesi kararlaştırılmıştır.
- Dışkılama sırasında ıkınma (tüm dışkılamaların %25 den fazlasında ıkınma ihtiyacı duyulması)
- Parça parça veya sert dışkı yapma (tüm dışkılamaların %25 den fazlasında parça parça veya sert dışkı yapma)
- Tam boşalamama hissi (tüm dışkılamaların %25 den fazlasında parça tam boşalamama hissi olması)
- Dışkılama sırasında tıkanma (engellenme) hissi (tüm dışkılamaların %25 den fazlasında dışkılama sırasında tıkanma (engellenme) hissi)
- Dışkılama sırasında destek olma (tüm dışkılamaların %25 den fazlasında dışkılama sırasında parmakla veya elle pelvik tabana destek olma)
- Haftada 2 yada daha az dışkılama
KABIZLIK ve TOPLUMDAKİ ÖNEMİ
Mide bağırsak kanalı hastalıkları içinde kabızlık, en sık doktora müracaat edilen hastalıklardan biridir. En fazla ileri yaşta gözlenmesine karşın toplumun her kesimini etkileyebilir. Kadınlar erkekler göre 2 3 kat fazla etkilenir.
KABIZLIK NASIL GELışıR?
Hipotiroidi (tiroid bezinin yetersiz çalışması), şeker hastalığı ve romatizmal hastalıkların seyri sırasında kabızlık oluşabilir. Ayrıca kalın bağırsağın yapısal bozuklukların da , darlıklarında, ve tıkanıklığa neden olan hastalıklarında da kabızlık görülebilir.
Dışkılama sırasında puborektalis ve makatı kontrol eden dış kısmındaki kaslar yeterince gevşememesi dışkılama işlemini engeller. Yine bu bölgedeki kasların koordineli çalışmaması fonksiyonel bir tıkanıklığa neden olur. Doğmalık bir hastalık olan Hirshsprung hastalığında kas gevşemesindeki düzensizlikler nedeni ile çocukluk döneminde başlayan kabızlık ortaya çıkar.
Kalın bağırsak duvarında bulunan kas kasılmaları dışkının anüs e (makata) doğru ilerlemesini sağlar. Bunu da düzenleyen sinir uyarılarıdır. Kas ve sinir uyarılarındaki düzensizlik kalın bağırsak geçiş süresini uzatır. Bu durum kabızlığa neden olur. Kabızlığa neden olan diğer hastalıklar yüzünden (aşağıda listede) bağırsak kontraksiyonları bozulduğunda da dışkı yavaş ilerler. Bu da kolonun çok fazla su emmesine, sert ve kuru dışkı oluşumuna neden olur. Sertleşen dışkı hareket ettiğinde ağrıya neden olur.
İlaç Kullanımı Kabızlığa Neden Olur mu?
Bazı ilaçların kullanımı kabızlığa neden olabilir veya bulguları şiddetlendirir. Ağrı kesiciler, anti-depresan ilaçlar, antiparkinson ilaçlar, trankilizanlar, kan basıncını düzenleyen ilaçlar (kalsiyum kanal blokürleri), diüretikler (potasyum kaybına neden olanlar), demir preparatları, kalsiyum kullanımı, ve aliminyum veya kalsiyum içeren antiasit alınması kabızlığa neden olabilir.
Aslında kabız olmayan bazı bireyler, her gün dışkılama yapabilmek için aldıkları bazı laksatifler nedeni ile ilaç bağımlı duruma gelebilirler. Bu da problemin daha da büyümesine neden olur.
BELıRTı VE BULGULARI TANIMAK
Kabızlık, kendini dolgunluk hissi ile gösterir. Ciddi şekilde günlük işlerimizi etkilememesine rağmen kişinin kendini rahatsız hissetmesine neden olabilir. Sert ve kuru dışkı, geçişi zorlaştırır ve geçişin ağrılı olmasına neden olur. Bazı kişilerde zaman zaman dolgunluk hissi, karın şişkinliği ve yer değiştiren karın ağrıları bu bulgulara eşlik edebilir.
Bir çok kişi zaman zaman kabızlıktan şikayet edebilir. Ortam değişikliği, seyahatlar, yeme alışkanlıklarındaki değişiklikler zorlu dışkılamaya neden olabilir. Bunlar ortam eskiye dönünce düzelir. Önemli olan hiçbir neden yokken aniden ortaya çıkan kabızlıktır. Bu durumda bağırsağı tıkayan mekanik bir engel düşünülmelidir. Bu tıkanıklık kanser, iltihabi bir durum (divertikülit, Crohn Hastalığı) veya yapışıklıklar nedeni ile olabilir. Bu ani tıkanıklıklara genellikle bulantı, kusma, karın ağrısı, ateş gibi bulgular eşlik eder.
KABIZLIĞIN NEDENLERı NELERDıR ?
Kabızlığın nedenini anlamak için vücudun ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak gerekir. Zaman zaman diyet ve egzersizle bu ihtiyaçlar değişebilir. Bazı hastalıklarda vücut kabızlığı da içeren belirtiler verebilir.
Normalde günlük tüketilmesi gereken lif miktarı 25-30 gram kadardır. Modern yaşam ve hızlı, kolay yemek çözümleri ile günlük alınan lif miktarının azalması kabızlığa yol açar.
ınsanların %70-80 kadarı yaşamlarında bir dönem kabızlıktan şikayet ederler. Kısa süreli ve tekrarlanmayan kabızlık genelde alışkanlıklarımızın kısa süreli değişmesi ile meydana gelir.
Birçok faktör kabızlığa neden olabilir. Başlıcaları şunlardır:
Kötü beslenme alışkanlığı (fazla miktarda kafein alımı, düzensiz beslenme zamanları gibi)Diyetteki yetersiz fiber (lif)
Az egzersiz yapma
Az sıvı alma
Bağırsak hareketlerini kendi isteğiyle engellemek
Stres ve anksiyete
Rutin hayatta değişiklikler. (Hamilelik veya seyahat gibi)
Konstipasyon, bağırsak hareketlerinin normale göre azalması anlamına gelir. Bağırsak fonksiyonu, normal olarak bireyden bireye farklılık gösterir. Bir kişi için günde 3 defa dışkılama normal iken başka birisi için haftada 3 defa dışkılama normal sayılabilir. Tanım olarak kabızlık dışkılama işleminin haftada 2 yada daha az olmasına denir.
Bazı insanlar kabızlığın anlamını dışkılama güçlüğü veya sert dışkı diye kabul ederler. Bu yanlış bir inanıştır.
Uluslar arası bir toplantıda (Roma kriterleri) aşağıda yazılı kriterlerden en az iki tanesinin veya daha fazlasının, bir yıl içinde en az 12 hafta devam etmesi (ardışık olması gerekmez) halinde durumun, kabızlık rahatsızlığı olarak kabul edilmesi kararlaştırılmıştır.
- Dışkılama sırasında ıkınma (tüm dışkılamaların %25 den fazlasında ıkınma ihtiyacı duyulması)
- Parça parça veya sert dışkı yapma (tüm dışkılamaların %25 den fazlasında parça parça veya sert dışkı yapma)
- Tam boşalamama hissi (tüm dışkılamaların %25 den fazlasında parça tam boşalamama hissi olması)
- Dışkılama sırasında tıkanma (engellenme) hissi (tüm dışkılamaların %25 den fazlasında dışkılama sırasında tıkanma (engellenme) hissi)
- Dışkılama sırasında destek olma (tüm dışkılamaların %25 den fazlasında dışkılama sırasında parmakla veya elle pelvik tabana destek olma)
- Haftada 2 yada daha az dışkılama
KABIZLIK ve TOPLUMDAKİ ÖNEMİ
Mide bağırsak kanalı hastalıkları içinde kabızlık, en sık doktora müracaat edilen hastalıklardan biridir. En fazla ileri yaşta gözlenmesine karşın toplumun her kesimini etkileyebilir. Kadınlar erkekler göre 2 3 kat fazla etkilenir.
KABIZLIK NASIL GELışıR?
Hipotiroidi (tiroid bezinin yetersiz çalışması), şeker hastalığı ve romatizmal hastalıkların seyri sırasında kabızlık oluşabilir. Ayrıca kalın bağırsağın yapısal bozuklukların da , darlıklarında, ve tıkanıklığa neden olan hastalıklarında da kabızlık görülebilir.
Dışkılama sırasında puborektalis ve makatı kontrol eden dış kısmındaki kaslar yeterince gevşememesi dışkılama işlemini engeller. Yine bu bölgedeki kasların koordineli çalışmaması fonksiyonel bir tıkanıklığa neden olur. Doğmalık bir hastalık olan Hirshsprung hastalığında kas gevşemesindeki düzensizlikler nedeni ile çocukluk döneminde başlayan kabızlık ortaya çıkar.
Kalın bağırsak duvarında bulunan kas kasılmaları dışkının anüs e (makata) doğru ilerlemesini sağlar. Bunu da düzenleyen sinir uyarılarıdır. Kas ve sinir uyarılarındaki düzensizlik kalın bağırsak geçiş süresini uzatır. Bu durum kabızlığa neden olur. Kabızlığa neden olan diğer hastalıklar yüzünden (aşağıda listede) bağırsak kontraksiyonları bozulduğunda da dışkı yavaş ilerler. Bu da kolonun çok fazla su emmesine, sert ve kuru dışkı oluşumuna neden olur. Sertleşen dışkı hareket ettiğinde ağrıya neden olur.
İlaç Kullanımı Kabızlığa Neden Olur mu?
Bazı ilaçların kullanımı kabızlığa neden olabilir veya bulguları şiddetlendirir. Ağrı kesiciler, anti-depresan ilaçlar, antiparkinson ilaçlar, trankilizanlar, kan basıncını düzenleyen ilaçlar (kalsiyum kanal blokürleri), diüretikler (potasyum kaybına neden olanlar), demir preparatları, kalsiyum kullanımı, ve aliminyum veya kalsiyum içeren antiasit alınması kabızlığa neden olabilir.
Aslında kabız olmayan bazı bireyler, her gün dışkılama yapabilmek için aldıkları bazı laksatifler nedeni ile ilaç bağımlı duruma gelebilirler. Bu da problemin daha da büyümesine neden olur.
BELıRTı VE BULGULARI TANIMAK
Kabızlık, kendini dolgunluk hissi ile gösterir. Ciddi şekilde günlük işlerimizi etkilememesine rağmen kişinin kendini rahatsız hissetmesine neden olabilir. Sert ve kuru dışkı, geçişi zorlaştırır ve geçişin ağrılı olmasına neden olur. Bazı kişilerde zaman zaman dolgunluk hissi, karın şişkinliği ve yer değiştiren karın ağrıları bu bulgulara eşlik edebilir.
Bir çok kişi zaman zaman kabızlıktan şikayet edebilir. Ortam değişikliği, seyahatlar, yeme alışkanlıklarındaki değişiklikler zorlu dışkılamaya neden olabilir. Bunlar ortam eskiye dönünce düzelir. Önemli olan hiçbir neden yokken aniden ortaya çıkan kabızlıktır. Bu durumda bağırsağı tıkayan mekanik bir engel düşünülmelidir. Bu tıkanıklık kanser, iltihabi bir durum (divertikülit, Crohn Hastalığı) veya yapışıklıklar nedeni ile olabilir. Bu ani tıkanıklıklara genellikle bulantı, kusma, karın ağrısı, ateş gibi bulgular eşlik eder.
KABIZLIĞIN NEDENLERı NELERDıR ?
Kabızlığın nedenini anlamak için vücudun ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak gerekir. Zaman zaman diyet ve egzersizle bu ihtiyaçlar değişebilir. Bazı hastalıklarda vücut kabızlığı da içeren belirtiler verebilir.
Normalde günlük tüketilmesi gereken lif miktarı 25-30 gram kadardır. Modern yaşam ve hızlı, kolay yemek çözümleri ile günlük alınan lif miktarının azalması kabızlığa yol açar.
ınsanların %70-80 kadarı yaşamlarında bir dönem kabızlıktan şikayet ederler. Kısa süreli ve tekrarlanmayan kabızlık genelde alışkanlıklarımızın kısa süreli değişmesi ile meydana gelir.
Birçok faktör kabızlığa neden olabilir. Başlıcaları şunlardır:
Kötü beslenme alışkanlığı (fazla miktarda kafein alımı, düzensiz beslenme zamanları gibi)Diyetteki yetersiz fiber (lif)
Az egzersiz yapma
Az sıvı alma
Bağırsak hareketlerini kendi isteğiyle engellemek
Stres ve anksiyete
Rutin hayatta değişiklikler. (Hamilelik veya seyahat gibi)
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
