El Kırıkları İlk Yardım
El Kırıkları İlk Yardım
El, birçok ufak kemikten ve hareketli birimlerden oluşmaktadır. Küçük parmakla bilek arasındaki eklem kırığı, yanlış atılmış bir yumruktan dolayı meydana gelebilir. Parmak ya da elde çıkık ve burkulma da meydana gelebilir. Başparmak ise çıkığa en fazla maruz kalan parmaktır.El Kırığı Tedavisi
El, vücudumuzun en kompleks yapılarından biridir. Pek çok kas ve tendon yardımı ile el ve parmaklarımızı oluşturan kemikler hareket ettirilerek karmaşık el fonksiyonları sağlanır. Bu kemiklerde oluşabilecek kırıklar uygun şekilde tedavi edilmezlerse el fonksiyonlarımızda el-parmakciddi kayıplara yol açabilir.Kırıklar, kemikler üzerine gelen aşırı kuvvetlere bağlı oluşur. Düşme, ezilme yada sert cisimlerin çarpması ile bu kuvvetler oluşabileceği gibi tendonların aşırı çekmesi de bazen kırığa yol açar. Kırıklar, kemiklerin gövde kısmında olabileceği gibi eklem yüzlerini oluşturan uç kısımlarında da meydana gelebilir. Kırığın en önemli bulgusu patolojik hareket olarak adlandırılan normalde hareket etmeyen bir bölgenin hareketidir. Kırık sonrasında şiddetli ağrı duyulur. Kırık bölgesinde morarma ve şişme oluşabilir.
Hastanın muayenesi ve röntgen incelemesi sonrası genelde tanı konulabilir. El çok karmaşık bir yapıya sahip olduğu için kırık değerlendirmesinde deneyim önemlidir. Bazı kırıklarda normal radyografilerde kırık görülemeyebilir. Gerek şüpheli kırıkların saptanması gerekse tedavi yönteminin belirlenmesi amacıyla bilgisayarlı tomografi incelemesi (BT) gerekli olabilir.
El kırıklarının tedavisinde temel hedef erken ve tam hareket olmalıdır. Çoğu el ve parmak kırığı alçı ya da atel gibi cerrahi dışı yöntemlerle tedavi edilebilir. Çok parçalı kırıklarda, kırık uçları birbirinden ayrılmışsa ya da kırık dış ortamla ilişkili ise (Açık kırık) cerrahi tedavi gerekli olabilir. Özellikle eklem yüzlerini ilgilendiren kırıklarda, kırık parçalarının pürüzsüz olarak bir araya getirilmesi ve sağlam bir tespit elde edilerek erken dönemde hareket sağlanması, ilerde oluşabilecek kireçlenmeleri önlemek açısından çok önemlidir. Ameliyat sırasında kırıklar çeşitli tel veya plak-vidalarla sağlam bir şekilde uç uça sabitlenir. Ameliyat sonrası uygulanacak rehabilitasyon programları, karmaşık el hareketlerinin sorunsuz olarak geri kazanılmasında büyük önem taşır.
El Kırığı Belirtileri
El veya bileklerde meydan gelen kırıklarda aşağıdaki belirtilerle karşılaşabilirsiniz:• Kavrama veya sıkma sırasında oluşan ağrının şiddetinde artış
• Şişme
• Hassasiyet
• Morarma
• Parmağın çarpık hale gelmesi ya da bileğin bükülmesi gibi belirgin deformiteler
• Oluşan sertlik nedeniyle parmakları hareket ettirememe
• İncinen elde uyuşukluk ve soğukluk hissi
El Kırılması Nedenleri
El ve bileklere doğrudan bir darbe gelmesi ya da yaralanma vakaları kemiklerin zarar görmesine neden olmaktadır. El ve bilek kırıklarının en yaygın nedenleri şunlardır:
• Düşme: Yürürken, koşarken, bisiklet sürerken ya da spor yaparken ellerin üstüne düşme, el ve bileklerde oluşan kırıkların en sık karşılaşılan nedenlerinden biridir.
• Spor yaralanmaları: Sporcular arasında temas içeren spor dalları ile paten ya da kayak gibi sporlarda ellerin üzerine düşme riskinden dolayı bilek ve ellerde kırıklar sıklıkla meydana gelmektedir. Beyzbol, basketbol ve futbol gibi sporlarda da parmak kırıkları yaygındır.
• Motorlu araç kazaları: Yüksek hızlarda araç kullanımı sonucu meydana gelen trafik kazalarında çoğu zaman cerrahi işlem gerektirecek şekilde ciddi el-bilek yaralanmaları ve kırıklar yaşanmaktadır.
KİMLER RİSK ALTINDADIR?
Bazı spor faaliyetlerine katılanlarda veya değişik sağlık koşulları olan kişilerde kırık oluşma riski daha fazla olmaktadır.
Spor faaliyetleri
Aşağıdaki sporlara katılan birçok insanda bilek ya da el kırıkları oluşabilmektedir:
• Basketbol
• Futbol
• Rugby (Amerikan futbolu)
• Güreş
• Hokey
• Kayak
• Snowboard (kayak)
• Paten
Sağlık durumları
Kemikler kırılmaya daha yatkın olduğu sağlık sorunlarına aşağıdaki örnekler verilebilir:
• Osteoporoz (kemik erimesi)
• Kemik hastalıkları
• Kalsiyum eksikliği
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
