Burun Lezyonları
Burun Lezyonları : Burnun ortasında yer alan kıkırdak yapısındaki bölme, burun boşluğunu sağ ve sol olmak üzere ikiye ayırır. Bu bölme ile burun kemikleri darbelerle kolayca kınlabileceğinden yumuşak doku lezyonlannın tedavisi zorlaşabilir. Bu nedenle burun lezyonlannda muayene deri ve yumuşak dokularla sınırlı kalmamalıdır.Burnun başlıca işlevi soluk alıp vermek ve koku almaktır. Yüz travmalarının ardından burun boşlukları ile solunum yollan tıkanabilir.
Ağızda herhangi bir lezyon olmasa da, burundaki lez- yondan salgılanan mukus ve kan boğaza akarak solunum yollarım tıkayabilir. Acil tedavinin amacı öncelikle solunum yollannın açık tutulmasını sağlamaktır.Burun travmalarında farklı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Şiddetli bir kafatası travması varsa burundaki do- kulann onanlmasından önce beyin dokusunun zedelenmesi sonucunda bozulan yaşamsal işlevler yerine getirilmelidir. Öte yandan, burun kemiklerinde özellikle parçalı bir kırık varsa bunun tedavisi de 12 günden fazla geciktirilmemelidir.Lezyonlar burnun dışmda ya da içindeki burun boşluğunda yer alabilir. Yumuşak dokular ezilme, aşınma, yırtılma, delinme ve kopma nedeniyle örselenebilir. İlkyardım uygulayan kişi burunda yabancı cisim olup olmadığına dikkat etmelidir. Yumuşak dokularda zedelenme varsa başka dokuların da zedelenmiş olabileceği unutulmamalıdır; örneğin, burun ara bölmesi, burun kemikleri ve çene kemikleri de zedelenmiş ve solunum yollan tıkanmış olabilir.
Burun dokulannı zedeleyen darbeler, özellikle kafa geriye doğru sert bir cisme çarptığında kafanın arka bölümündede lezyonlara neden olabilir. Trafik kazalannda otomobilin içindekilerin önce öne sonra arkaya savrulmasıyla ortaya çıkan kamçı travmalannda olduğu gibi boyun lezyonlan da görülebilir.Burun lezyonlannda boyun omurla- n da etkilenmiş olabilir. Hastanın bilinci açıksa ya da belirtiler omurganın yaralandığım düşündürüyorsa, omurilikte bir lezyon olabileceği de göz önüne alınmalı ve ilkyardım buna göre yapılmalıdır.Burun lezyonlannda ilkyardım, solunum yollannı açık tutmayı, kanamayı durdurmayı ve hastayı burnundaki kan boğazına akmayacak biçimde tutmayı amaçlar.
• Sıyrıklar, yırtıklar ve delinmeler -Kanamayı durdurun, burnu temiz bir bezle koruyarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.
• Burnun bir parçasının kopması -Bağlantısı kopmamış olan bölümlerimümkün olduğunca eski konumuna getirip, temiz bir bezle sardıktan sonra kopan bölümleri buz torbası içinde koruyarak en yakın acil merkeze başvurun.
• Yabancı cisimler - Yabancı cisim, dokuların içine (örneğin, burun deliklerine) girmişse yerinden oynatmaya çalışmayın. Cisme dokunmadan, burun deliklerini açarak cismi görmeye çalışmadan hastaya hafifçe sümkürmesini söyleyin. Yabancı cisim bu yöntemle kolayca çıkmazsa, hastayı en yakın sağlık kuruluşuna götürün. Burun deliklerinden kan geliyorsa ya da kanama yeni durmuşsa bu işlemden sakının.
• Burun kanamaları - Burun kanaması ve/ya da kulak kanamasında burundan ya da kulaklardan kanla birlikte berrak bir sıvı da geliyorsa kafatası kırığı olduğu düşünülebilir. Bu durumda hastanın burun deliklerini tıkamaya ya da kanamayı durdurmaya çalışmayın.Burun kanamalarının her zaman travmaların ardından ortaya çıkmadığı-65nı unutmayın. Burun kanaması yüksek tansiyondan, enfeksiyonlardan, ya da şiddetli bir aksırıktan kaynaklanıyorsa tedavi kolaydır.Pıhtılaşma sorunları olan hastalarda görülen burun kanamasının kontrol altına alınması oldukça güçtür. Travmaların yol açtığı burun kanamalarında kanamanın miktarı çok değişkendir. Genellikle hasta kanı yutar ve kusar; uzayan şiddetli bir burun kanaması şoka yol açabilir. (Ayrıca bak. Burun kanaması.)
• Burun kırıkları - Acilen hastaneye kaldırılması ve hemen tedavi edilmesi gerekmese de hasta aym gün bir uzman tarafından muayene edilmelidir. Çeşitli nedenlerle bu mümkün olamazsa şu önlemler alınabilir:- Ağızdan ya da makattan verilen ağrı kesicilerle ağrı durdurulabilir.- Dokulardaki ödemi azaltmak için iltihap gidericiler verilebilir.- Hastaya ya da yakınlarına en iyi sonucu almak için beklemek gerektiği anlatılmalıdır.Yapılması gereken tedaviye bir uzman karar verecektir.Kırıkların uçlan birbirinden aynl- mamışsa özel bir tedavi gerekmez.
Burun kemiklerindeki aynlmış kı- nklar genellikle herhangi bir cerrahi işleme gerek kalmadan, çeşitli manevralarla düzeltilebilir. Olanaklar ve hastanın durumu uygunsa bu manevranın rahat yapılabilmesi amacıyla genel anestezi uygulanabilir. Bu işlemi burundaki şişliğin inmesinden sonraki 8-12 gün içinde uygulamak gerekir.Çok parçalı kırıklar çok erken dönemde düzeltilirse, bu işlemden sonra yeniden kayabileceğinden tedavi için bir süre beklenmelidir. Bu olgularda kemikler kaynadıktan sonra bir eğrilik ve solunum güçlüğü kalırsa düzeltici ameliyatlar yapılabilir.Büyüme döneminde bütün biçim bozuklukları ağırlaşacağından çocukların tedavisine çok özen gösterilmelidir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
