Histamin
Histamin : Histidin adındaki aminoasitin dönüşüme uğramasıyla oluşan ve önemli biyolojik etkiler gösteren madde. Etkin olmayan biçimi organizmanın hemen her dokusunda yaygın olarak bulunur. Doku lezyonlan sonucunda etkin hale geçen histamin ağrı, kaşıntı, hava yollarında daralma (bronş spazmı), atardamarlarda genişleme, tansiyon düşmesi, mide salgısının artması gibi sonuçlara yol açar. Düşük miktarlarda besinlerden alınır. Gene az miktarlarda proteinlerin içerdiği histidinin kar- boksil kökünü yitirmesiyle elde edilir. Histamin, hista- minaz adındaki enzim tarafından etkisizleştirilir ve idrarla atılır.
Histaminin bir bölümü ise mastosit adındaki bağdoku hücrelerinin taneciklerinde (granülasyon- lan içinde) yer alır. Red tepkimesi gibi şiddetli anti- jen-antikor tepkimesinde aşın miktarlarda histamin açığa çıkar.Bu duruma daha önce aşılanarak duyarlı hale gelmiş bir organizmada aynı aşının yinelenmesi de yol açabilir. Bu tür tepkimelere başka bir örnek de penisilin alerjisidir. Penisilin alerjisi olan bir hastaya bu ilacın verilmesi, aşırı miktarda histamin açığa çıkartan aşırı duyarlılık tepkimesinin gelişmesine yol açar. Bunun sonucunda damarlarda genişleme, bronş ve gırtlak spazmı ve tansiyon düşmesi gibi anafilaktik şokun temel belirtileri ortaya çıkar, ilaç, yabancı cisim ve besin (örneğin çilek) alerjilerinde de organizmada histamin açığa çıkarak deride kızarıklığa ve ürtikere (kurdeşen) yol açar.
Bu nedenle alerji tedavisinde kullanılan bazı ilaçlara antihistaminik (histamin karşıtı) adı verilir.Histaminin insandaki tipik etkileri arasında damarlarda genişleme ve bunun sonucunda tansiyon düşmesi, derideki kılcal damarların genişlemesiyle kızarıklık, kılcal damarlardan dokulara sıvı sızması sonucunda deride kabarıklık, düz kaslarda kasılma (bronş ve gırtlak spazmı) ve kaşıntı sayılabilir. Histaminin ayrıca mide salgısının üretimini de uyardığı bilinmektedir.Histaminin büyük miktarlarda salgılandığı başka bir durum da iltihabi süreçlerin başlangıcıdır. Bu dönemlerde, iltihaba özgü öteki kimyasal maddelerle birlikte etki gösteren histamin küçük damarları genişletip damar duvarının geçirgenliğini bozarak bu bölgenin kan dolaşımında değişikliklere yol açar.
Histaminin tanıya yönelik deneysel bir önemi de bulunmaktadır. Midenin salgılama yeteneğinin değerlendirilmesinde ve organizmanın histamine karşı aşırı duyarlılığının tanınmasında hista- minden yararlanılır.Ayrıca laboratuvarda başka maddelerin incelenmesinde gerekli deneysel koşullan yaratmak amacıyla kullanılır. Örneğin yalıtılmış bir düz kas dokusunda histamin etkisiyle kasılma sağlanarak incelenecek maddelerin kasılma karşıtı (gevşetici) etkileri değerlendirilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
