Ecane Gülünbaharı (Calendula Officinalis L.)

Compositae familyasından olup ot bitkisidir. Eczane Gülünbaharı çok değerli bir bitki olduğu için dünyanın birçok ülkesinde ekilir ve ilaç olarak kullanılır. Bu bitki aynı zamanda süs bitkisi olarak da bahçe ve parkların yeşillendirilmesinde kullanılır. 30-50 cm boyunda olan açık yeşil renkli ot bitkisidir. Sıra ile dizilmiş yumurta şekilli yaprakları ve sepet formunda yerleşmiş sarımsı renkli güzel çiçekleri vardır. Meyvesi tanecik şeklindedir. İlaç gibi çiçekleri kullanılır. Çiçeklerinin yetiştiği zaman makasla kesilip toplanır ve kurutucularda toplanır. Çiçeklerinde bir kaç tedavi önemi olan maddeler vardır. Bunlardan en önemlisi karotinoid denilen vitaminlerdir ki bunlarda likopin, violaksantin, rubioksantin, flavoksantin, krizantemaksantin vb. Çiçeklerinde %0,3 kadar ksantin bulunur.

Buna ilave çiçeklerinde eterik yağ, katran, selik maddeleri, salisin ve elma asitleri, fitonsitler vb. belirlenmiştir. Gülünbaharı çiçekleri halk tababetinde bir kaç hastalığın tedavisinde kullanılır. Örneğin böbrek hastalıklarında, safra kesesi iltihabı vb. bu amaçla kurutulmuş çiçeklerden iki yemek kaşığı bir su bardağı kaynar suda demlenip günde 3 yemek kaşığı hastaya içirilir. Buna ilaveten boğaz ağrısında (anjin) ve diş ağrılarında çiçeklerinden çay yapılıp gargara edilir. Ayrıca Gülünbaharı çiçeğinden uzun zaman iyileşmeyen deri yaralarının, iltihap veren (furunkul, karbunkul vb.) hastalıkların tedavisinde tereyağında veya kuyruk yağında merhem hazırlayıp yaranın üzerine sürülür. Çiçekleri grip hastalığının tedavisinde bakterisit etkiye sahiptir. Bu amaçla çiçekleri % 40'lık etil alkol içinde 1-2 saat bekledikten sonra bu sıvı pamuğa dökülerek buruna tutulur.

Bu bitki tüm dünya da tıpta kullanılmaktadır. Dünyanın birkaç ülkesinde Almanya, Avusturya, Ukrayna ve Azerbaycan'da yetiştirilir. Günümüzde çiçekleri mide yaralarında ve safra kesesinin iltihabında demlenerek kullanılır. Son yıllarda kanser hastalığının önlenmesinde bu bitkiden preparat hazırlanır. En çok mide kanserine iyi gelmektedir. Mide kanserinde, mide bulanmasını, kusmayı ve ağrıları dindirir, sonuçta hastanın iştahını açar ve uykusunu düzenler. Türkiye'de bu bitkinin gelişmesi için ortam uygundur.