Koku Alamama

Koku Alamama ;Günümüze kadar, insanda koku duyusu tam olarak anlaşılamamıştır. Tat duyusuna da kokunun katkısı vardır (tat bozukluklarının çoğunda koku bozukluğu da bulunur). İştahsızlık, beslenme bozukluğu ve depresyon, ciddi koku bozukluğu olan hastalarda karşımıza çıkabilecek sorunlardır.
Koku bölgesi burun boşluğunun 1/3 üst bölümünde yer alır.

Koku Alamama:

Günümüze kadar, insanda koku duyusu tam olarak anlaşılamamıştır. Tat duyusuna da kokunun katkısı vardır (tat bozukluklarının çoğunda koku bozukluğu da bulunur). İştahsızlık, beslenme bozukluğu ve depresyon, ciddi koku bozukluğu olan hastalarda karşımıza çıkabilecek sorunlardır.
Koku bölgesi burun boşluğunun 1/3 üst bölümünde yer alır. Yaklaşık olarak 25 milyon reseptöre sahip koku bölgesi epitelinde başlayan ileti sinyalleri, beyin ön lob’daki koku merkezine ulaşır. Koku molekülünün belli özelliklere sahip olması gerekir (suda çözünebilirlik, düşük molekül ağırlığı vb.). Koku bölgesinde, 60 mikron kalınlığında tüylü hücreler üzerindeki reseptörlere özel proteinler ile bağlanan moleküller, kimyasal yanıta neden olur, burun tavanı üstündeki koku terminalinde ise elektriksel impulsa dönüşüp üst koku merkezine yönelirler. Pekçok kişi, yaklaşık 2000 kokuyu birbirinden ayırdedebilir (parfüm, içki sektöründe çalışan profösyoneller 10.000 kokuyu ayırdedebilir).
İnsan burnunun değerlendiremeyeceği kadar hassas/özgün durumlarda ise ‘Elektronik Burun’ teknolojisi kullanılmaya başlanmıştır. Askeri amaçlarda, uzay istasyonları, kimya endüstrisi, hava temizlik ölçümlerinde, metrolarda, madenlerde, robotik endüstri de vb. kullanılmasının yanında, medikal alanda da E-Burun yerini almaktadır. Yaralar, sıvıların niteliğinin veya enfeksiyon (bakteriler vb.) varlığının belirlenmesi için yeni elektronik burun aygıtları kullanılmaktadır.

Her iki burun deliğimiz sağlıklı ise, kokunun ne tarafdan geldiğini de algılayabiliriz. Bu konu ile ilgili ABD-Berkeley Üniversitesinde geçen aylarda yapılan bir klinik çalışma, koku kaynağını bulabilmede iki burun deliğinin tek burun deliğine göre büyük avantaj sağladığını (ses kaynağını belirleyen iki kulak gibi) ve koku izleme/yerini belirleme fonksiyonunun geliştirilebileceğini vurgulamaktadır. Yaş ilerledikçe koku algılama yeteneğimiz azalır. Bunun çeşitli nedenleri vardır (koku bölgesi bozularak küçülmesi, burun tıkanıklığı, sinirsel düzeyde zedelenme vb.). Konu ile bağlantılı birçok merkezde (ABD başta olmak üzere, çeşitli ülkelerde) bilimsel araştırmalar yapılmaktadır. Kasım 2006’da da, ABD-Yale Universitesinde 6 milyon dolarlık bir fon ile, yaşa bağlı koku kaybının nedenlerini araştıracak ayrıntılı çok merkezli bilimsel çalışma/araştırma başlatılmıştır.
Koku kaybı olması ile;
-Tat duyusu olumsuz etkilenir (iştahsızlık)
-Beslenme bozukluğu, depresyon gelişebilir (özellikle yaşlı bireylerde).
-Güvenlik açısından sorunlar olabilir (besin zehirlenmesi, gaz solunmasına bağlı zehirlenme riski vb.)
İstatistiklere göre, ABD’de yılda 200.000 kişinin, koku bozukluğu/bağlantılı rahatsızlıkları ile doktorlara başvurduğu bilinmektedir.

Koku bozuklukları terimleri
Anozmi: Hiç koku alamamak
Hipozmi: Az koku almak
Parozmi: Var olan bir kokunun kötü hissedilmesi
Fantozmi: Koku uyaranı olmadığı halde, kötü koku algılanması
Kakozmi: Kötü koku algılanması (üstteki son iki terimi de içerir)
Agnozi: Kokunun algılanmasına rağmen sınıflandırılamaması/yoğunluğunun anlaşılamaması.