Osman Müftüoğlu Yağların Faydaları Nelerdir?
Osman Müftüoğlu Yağların Faydaları Nelerdir? : Yağ, depolanmış enerji kaynağıdır. Her gramı diğer besinlerden daha çok kalori içerir. Zeytinyağı gibi doymamış yağlar, temel besin öğelerini (temel yağ asitleri) sağladığından hiçbir diyet tümüyle yağsız önerilmiyor. Yağlar ayrıca ekstra kalorinin başlıca kaynağı olarak ve kandaki kolesterol düzeyini artırarak kalp ve damar hastalıklarına da davetiye çıkarıyorlar.
Özellikle doymuş yağlar kolesterol düzeyini artırarak kalp hastalıklarına neden oluyor.Doymuş yağların en çok bulunduğu besinler, kırmızı etler, kümes hayvanları derisi, tereyağı, tam yağlı süt ve ürünleridir. Doymamış yağlar ise bitkisel kaynaklıdır ve kolesterol seviyesini artırmazlar. Fakat iki tip doymamış yağ da (tekli ve çoklu doymamış yağlar) kandaki iki çeşit kolesterolü değişik yoldan etkiliyor. Doymuş yağlar kötü huylu olan LDL kolesterolü kana taşıyan ve arterlere boşaltan bir yağ tipidir.
Kolesterol arterlerde birikip kalbe giden kan akımını engelleyebiliyor. Bu hastalığa tıp biliminde “arterosklerozis” deniyor. İyi huylu olan HDL kolesterol, LDL kolesterol tarafından bırakılan yağ kalıntılarını toplayıp, bunları zararsız ürünlere dönüştürerek karaciğere taşınmasını sağlıyor. Çoklu doymamış yağlar total kolesterolü düşürüyor ama fazlası HDL’yi azaltıyor. Tekli doymamış yağlar ise, yalnızca LDL’yi düşürüyor, HDL kolesterolü azaltmıyorlar.Bitkisel yağlarda özellikle dikkat edilmesi gereken margarinlerdir. Bitkisel yağlar margarinlere dönüştürülürken hidrojen katılıyor. Bu tip yağlar da LDL seviyesini artırabiliyor. Sıvı bitkisel yağ en iyi seçim olarak öneriliyor. Margarinlerden kesinlikle uzak kalmak gerekiyor.
2 tip kötü yağ vardır:
Doğal doymuş yağlar (tereyağı, içyağı, kuyrukyağı) ve kimyasal bir hidrojenle birleştirilme sonucu doymuş yağ biçimini alan margarinler ve trans yağlar. Özellikle bisküvilerde, hazır hamur işi besinlerde, kızarmış patateste bulunan trans yağlar, hem farkına varılmayan kalorilerin kaynağı gizli yağlar hem de kanserojen olduklarından son derece tehlikelidir. Margarinlerin çoğunda da trans yağlar bulunur. Kırmızı et, tam yağlı süt ve süt ürünleri, kümes hayvanlarının derisi, hindistancevizi ve avokado yağları doğal doymuş yağlardır. Hidrojene edilerek setleş- tirilmiş olan margarinler ve trans yağlar sentetik doymuş yağlardır ve doğal doymuş yağlardan daha tehlikelidir. Doymuş yağlar zararlı kolesterolün (LDL kolesterol) seviyesini artırır, faydalı kolesterolün (HDL kolesterol) seviyesini ise azaltır.
Trans yağ asitlerine dikkat!
Trans yağ asitleri fast-food ürünlerde, sütten yapılmayan hazır kremalarda, oda ısısında katı margarinlerde, bisküviler ve patates cipslerinde bulunan ölümcül etkili yağlardır. Son zamanlarda Amerika’da fonksiyonel besin (besleyici etkisi yanında tedavi edici yararı da bulunan besin) kavramı içinde geliştirilen Benechol ve Take Control isimli yeni nesil margarinler çok az miktarda trans yağ asitleri ihtiva etmektedir. Bu ürünlerde kolesterol emilmesini önleyen bazı bitkisel maddelerle birlikte bulunduğundan bu yeni nesil margarinler kolesterol seviyesini düşürmekte de yararlı olabilirler.
Trans yağ asitlerinden kaçınmak için trans yağlarla yüklü besinleri (oda ısısında katı margarinler, patlamış mısır, sade ve peynirli krakerler, vanilyalı-kremalı- karamelli-çikolatalı bisküviler, çikolata kaplı şekerlemeler, şekerli donutlar) kullanmamak en iyisidir. Günlük yağ tüketiminin alt ve üst sınırları günlük toplam kalorinin yüzde 20-30 arasıdır. Günlük toplam doymuş yağ tüketimi asla total kalorinin yüzde 10’undan fazla olmamalıdır.Günlük yağ tüketimi toplam kalorinin yüzde 15’ine kadar indirilebilirse sağlıklı yaşlanma ve uzun yaşama katkı sağlar. Bununla birlikte yüzde 15 veya daha az yağlı beslenmeler mutlaka doktor kontrolünde yapılmalıdır.Daha az yağlı beslenmek ve kötü yağlardan sakınmak kalp-damar hastalıklarından korunmayı, yağlarla bağlantılı olabileceğinden kuşkulanılan prostat ve kolon (bağırsak) kanserinden sakınmayı temin eder.
Tekrar belirtelim ki sadece tüketilen yağların miktarına dikkat etmek yetmez. Sadece kötü yağlardan uzak kalmak da yeterli değildir.Eğer iyi yağları bilinçli bir şekilde tüketirseniz damarlarınızı, cildinizi, beyninizi korur, yaşam sürenizi uzatırsınız iyi yağlar doymamış yağlardır. Tekli doymamış yağların güvenilir kaynakları; zeytinyağı ve kanola yağı avokado, badem yağıdır. Tekli doymamış yağlar Akdeniz beslenme modeli mucizesinin de mimarlarıdır. Bu yağlar serbest radikal saldırılarına dirençli olduklarından serbest radikallerin saldırılarıyla toksik yapılara dönüşüp damar duvarlarına yapışmazlar. Tekli doymamış yağların en güvenlisi zeytinyağı olmalıdır. Zeytinyağı zararlı kolesterolün yükselmemesi yanında faydalı kolesterolü yükselterek yararlıda olur.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
