Zeka Geriliği Tedavisi
Zeka Geriliği Tedavisi
Zihinsel gelişimin olamaması demektir. Başlangıçtan itibaren bu gelişimin eksik olması haline, amenda (amen- sia), önceleri bu yönden normal olup da bir hastalık sonrası bu yeteneğin kaybolması durumuna ise, dementia (demans) adı verilir. Zekâ geriliğinin sınıflandırılması çeşitlidir. Örneğin, Büyük Britanya’da hukukî yönden, idiosi, embesilite ve basit zekâ geriliği ya da moralité eksikliği diye ayrılmaktadır. A.B. D.’de uygulanan sınıflandırmadaysa, kişinin bir adla damgalanmasını önlemek amacı gü- dülmüştür. Idio denenler, zekâ geriliğini en ağır şeklinde gösterenlerdir; moronlar ise, hafif zekâ geriliği belirtileri veren kişilerdir.Primer amentia, doğuştan var olmakla birlikte, bunun daima kalıtsal olduğuna inanmak yanlıştır.Birçok vakada, rahim içi gelişme sırasında, örneğin, gebe annenin kızamıkçık geçirmesi sonucu, gelişen embriyoya da fetus’ta zekâ geriliği belirmektedir. Diğer nedenler, anne ya da çocuktaki hormon ve enzim yetersizlikleri, metabolik bozukluklar, çocuğun hastalanması, doğum kazaları vb.’dir. Çocuğun, erken bebeklik dönemlerinde kafa üstü düşürüldüğünden ötürü geri zekâlı olduğu inancı, geri zekâlılığı tamamen kalıtsal nedenlere bağlamamak bakımından, yarı yarıya doğrudur. Denebilir ki, ağır zekâ geriliğine, herhangi bir zeki ailede rastlanabilir. Zekâ geriliğinin hafif derecelerinin teşhisi, çocuğun gelişmesi sırasında belirli eksikliklerin görülmesiyle konur.
Örneğin, normal çocuğun 6’ncı ayda oturabilmesi ve l’inci yaşında da yürüyebilmesi gerekir. Ağır Zekâ geriliğiyse, bebekte, ilk aylarda saptanabilir: Genellikle, çevreyle ilgisizlik, huzursuzluk ve anlamsız, amaçsız hareketler göze çarpar. Çocukta idrar ve dışkılama kontrolü belirmez ve dil devamlı dışarıdadır. Birinci yılın sonunda, anlamlı heceleri söyleyemeyip, garip sesler çıkarmak, idiosi belirtisi olabileceği gibi, çocuğun sağır ve dilsiz olduğuna da işaret edebilir. Zekâ geriliğine genellikle, epilepsi tipi nöbetler eşlik eder. Bunun nedeni, beynin zedelenmiş ya da yapıca bozuk olmasıdır.Büyük Britanya’da, zekâ geriliğinin hukukta sınıflandırılması şöyledir:
1. Kendini basit tehlikelerden koruyamayan kişi, idio’dur.
2. İşlerini ve kendini idare edemeyen kişi, embesil’dir.
3. Korunduğu takdirde, kendine bakabilene, geri zekâlı denir. Böyle bir kişi, normal iş koşullarında ve yaşamda, normal olan bir insanla rekabetten âcizdir.
Zekâ geriliğinin tanımlanmasının ardından, test ve ölçekler yardımıyla çocuğun zihinsel işlevlerinin düzeyi belirlenmelidir. Daha sonra çocuğun zayıf ve güçlü yönleri ile destek ihtiyacının tanımlanması ve sınıflandırılması yapılmalıdır. Psikolojik ve gelişimsel açıdan güçlü ve zayıf yönleri değerlendirilmeli, fiziksel sağlık ve yetersizliklerinin nedenleri araştırılmalıdır. Çevresel koşullar ile uyumsal davranışlar da gözlem ve aileden alınan bilgiler doğrultusunda değerlendirilmelidir. Tüm bunların ışığında çocuğa uygun bir özel eğitim programı hazırlanmalı ve aile ile birlikte uygulamaya konulmalıdır. Gerekli görüldüğünde ilaç tedavisi de uygulanmalıdır.
Zeka Geriliğinin Dereceleri
Hafif derece zeka geriliği: 50-69 arasında zeka bölümü olan çocuklar bu grupta yer alır. Zeka geriliklerinin yaklaşık %85’i bu gruptadır. Genellikle okula başlamadan önce zihinsel yetersizlikleri anne-baba veya çevre tarafından fark edilmez. Bu gruptaki çocukların motor gelişimi genellikle normaldir, bir miktar konuşma geriliği görülür. Günlük yaşamlarında birçok işi kendileri yapabilirler ve ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Yetişkin yaşlarında uygun bir destekle veya denetimle, çoğunlukla da kendi başlarına yaşayabilirler.Orta derecede zeka geriliği: 35-49 arasında zeka bölümü olan çocuklar bu grupta yer alır. zeka geriliklerinin %10’u bu gruptadır. Bu çocuklarda anlama ve dil yetisi, kendine bakma işlevleri ve motor becerilerde gerilik vardır. Ancak denetimle kişisel bakımlarını yapabilirler ve karmaşık uyumun gerekmediği soysal aktivitelere katılabilirler. Özel eğitim uygulanırsa 2.sınıf düzeyinde okuma yazma ve saymayı öğrenebilirler ama düzeyden ileri gidemezler. Yetişkinlikte yeterli denetimle, fazla beceri istemeyen işlerde çalışabilirler ve toplum yaşamına uyum sağlayabilirler.
Ağır derece zeka geriliği: 20-34 arasında zeka bölümü olan çocuklar bu grupta yer alır. Bu çocuklara çok erken yaşlarda tanı konulur, belirgin motor gerilikleri vardır ve konuşma yetilerini ya geç ve çok az kazanırlar ya da kazanamazlar. Gerekli kendine bakım becerilerinin kazandırılması için eğitilebilirler. Yaşam boyu özel desteğe gereksinim duyarlar ve denetime bağımlı kalırlar.
Çok ağır derecede zeka geriliği: 20’nin altında zeka bölümü olan çocuklar bu grupta yer alır. Bu çocukların çoğunda zeka geriliğine neden olan bir nörolojik sorun vardır. Çoğunda ağır motor gerilik vardır ve bu nedenle hareketsiz kalırlar veya yardımla hareket edebilirler. Kendilerine bakmaları mümkün olmayıp gereksinimleri ancak başkaları tarafından karşılanabilir.
Zeka Geriliği Belirtileri
Özel öğrenme güçlüğünde zeka normal veya normale yakın olduğu halde zihni fonksiyonların bazılarındaki yetersizlik dolayısıyla öğrenmede zorluk ortaya çıkar. Bu durumlar başlıklar olarak,1-Gelişimsel matematik öğrenme bozukluğu
2-Gelişimsel yazma zorluğu
3-Gelişimsel okuma zorluğu
4-gelişimsel telafuz zorluğu
Bu durumlar zeka geriliği olmayıp tedavileri mümkündür.
Zekâ Geriliği Nedir
Zekâ geriliği, ortalamanın altındaki zekâ işlevi ile birlikte iletişimde, özbakımda, evdeki yaşamda, sosyal becerilerde ve toplumsal yararlılıkta, kendini yönlendirmede, sağlığı korumada, akademik işlevsellikte, boş zamanlarını değerlendirme ve çalışma alanında iki veya daha fazla bozukluğun olması anlamında durumunda söz konusudur.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
