Sarılık Nedenleri Ve Belirtileri

Çocuklarda Sarılık Nedenleri
Anne sütü sarılığı: Anne sütündeki maddeler bazı bebeklerde karaciğerin bilirubin ile başa çıkma yeteneğini azaltır. Bu sarılık türü nadiren sorunlara yol açar ve genellikle emzirmeye ara verilmemesi tavsiye edilir.
Biliyer atrezi (safra kesesi hastalığı)
Emzirme sarılığı: Yeni doğan 10 bebekten birinde, ilk hafta içerisinde görülebilir. Bebeğin yetersiz anne sütü almasına bağlı olarak su kaybı veya düşük kalori alımının sarılığa neden olduğu düşünülür.
Gilbert sendromu: Kalıtsal ve hafif derecede sarılığın görüldüğü, tehlikesiz bir durumdur. Karaciğerde bilirubini işleyen bazı enzimlerin seviyelerindeki değişiklik nedeniyle ortaya çıkar. Teşhis edildikten sonra bir tedavi ya da daha ileri bir değerlendirme gerekmez.
Hemolitik anemi (alyuvarların kısa ömürlü olması)
Otoimmün hepatit
Sıtma
Yenidoğan sarılığı (fizyolojik sarılık)
Viral hepatitler (hepatit A, B, C, D ve E)

Yetişkinlerde Sarılık Nedenleri
Alkolik karaciğer hastalığı (alkolik siroz; uzun süreli alkol kullanımı nedeniyle karaciğer zarar görmüştür.)
Biliyer atrezi (safra kesesi hastalığı)
Gebelik İntrahepatik Kolestazı
Gilbert sendromu ya da bilirubinin işlenmesinde sorunlara yol açan hastalıklar
Hemolitik anemi (alyuvarların kısa ömürlü olması)
İlaç kaynaklı hepatit
İlaç kaynaklı kolestaz
Karaciğere yeterince kan ya da oksijen gitmemesi
Kronik aktif hepatit
Otoimmün hepatit
Pankreas kanseri
Primer Biliyer Siroz
Safra yolları tıkanıklığı (enfeksiyon, tümör ya da safra taşı nedeniyle)
Sıtma
Viral hepatitler (hepatit A, B, C, D ve hepatit E)

Sarılık Belirtileri Nelerdir?

Sarılık bir anda ortaya çıkabilir ya da zaman içinde yavaş yavaş gelişebilir. Genel olarak sarılığın belirtilerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
Gözlerin akı ve cilt sarı bir renk alır. Sarılık ciddi bir seviyedeyse sarı renk kahverengiye çalabilir. Eğer göz akları sarı değilse, cildinizin sarı renk almasının sarılık dışında başka bir nedeni olabilir.
Ağzın içi sarı bir renk alır.
İdrar rengi koyulaşır ya da kahverengi olur.
Dışkının rengi açıktır, kil rengi olur.

Sarılık Nedir

Sarılık veya ikter kandaki bilirubin düzeyinin artması sonucu deri, göz ve mukozaların sarı renk alması durumudur. Bir belirti (semptom) olup çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir, tek bir hastalığa işaret etmez.

Hepatit bir anlamda karaciğerin iltihabıdır. Hepatitlerin çoğu virüslere bağlı olmakla beraber ilaçlar, toksik maddeler, radyasyon, bağışıklık sistemindeki bozukluklar gibi farklı nedenlere de bağlı olabilir.

Halk arasında, viral hepatitle sarılık genellikle karıştırılır ve her sarılık "viral hepatit olarak değerlendirilir. Hâlbuki sarılık bir hastalık değil, belirtidir. Birçok hastalık, sarılık belirtilerine neden olabilir. Örneğin, ana safra kanallarında (ductus cysticus) kalsifikasyon olması sarılığa neden olabilir. Ancak viral hepatitle bir ilgisi yoktur ve bulaşıcı değildir. Yeni doğan sarılığı da genellikle viral hepatit değildir ve hastadan hastaya bulaşmaz.

Hepatite genellikle A, B, C, D, E virusları yol açar. A ve E virüsleri sıklıkla dışkı yolu ile bulaşır. A virusu ile oluşan bulaşıcı sarılıkta hastanın dışkısı, sarılığın ortaya çıkışından 2 hafta öncesi ile 1 hafta sonrasını barındıran süreçte çok bulaşıcıdır. Bu virüsler ile oluşan hepatitler esas itibariyle, virüs taşıyan dışkı ile kirlenmiş su ve besin maddelerinin (sebze ve meyveler) ağızdan alınması sureti ile bulaşırlar. Virüsle kirlenmiş yüzeylere temas etmiş ellerin ağza değdirilmesi de kişisel bulaşmada ve virusun yayılmasında çok önemlidir. B ve C virusları ise, başlıca, kan yoluyla (kan ve kan ürünlerinin alınması, mikroplu enjektör ve iğnelerinin kullanılması, ortak jilet veya diş fırçası kullanımı, akupunktur, diş tedavisi ve cinsel ilişki suretiyle) bulaşırlar. Hastalığın, bu virusları taşıyan anneden bebeğe geçişi de mümkündür.

En sık rastlanan belirtiler, halsizlik, iştahsızlık, mide bulantısı, karnın sağ üst kadranında ağrı, derinin ve gözakının sararması ve idrarın koyulaşmasıdır. Kısa süreli ateş olabilir. Hastaların bazıları enfeksiyonu sararmadan; halsizlik, eklem ağrıları ve hafif ateş ile gribal enfeksiyon tarzında geçirirler.

A ve E hepatit enfeksiyonları tamamen iyileşebilirken, B ve C hepatitler ise kronikleşebilirler. Gelişmekte olan ülkelerde hepatit B halen önemli bir sorundur. Örneğin Türkiye'de hepatit B oranı bölgelere göre değişmekle beraber %10 civarındadır. Gelişmiş ülkelerde ise aşı sorunu çözüldüğü için bu oran çok azdır. Hepatit C nin aşısı henüz bulunamamıştır fakat üzerinde tıbbi çalışmalar sürmektedir. Hepatit B ve C hastalarının bir kısmı kronikleşebilmekte; siroz ve ileri dönemde karaciğer kanserine dönüşebilmektedir. Hepatit C nin toplumumuzdaki yaygınlığı Hepatit B'ye göre düşüktür. Hepatit C'nin seyri B'ye göre daha ağırdır ve daha tehlikelidir. C virus hepatiti özellikle hemodiyaliz hastaları ve sık sık kan nakli yapılan hastalar için ciddi bir tehlike oluşturabilir.

Hepatit B enfeksiyonu geçiren hastaların bir kısmı tam olarak iyileşememekte ve taşıyıcı kalmaktadırlar. B virusu taşıyıcısı hasta olmasa bile, kanı ve diğer vücut sıvıları ile hastalığı başkalarına bulaştırabileceğini bilmelidir. Kan vermemeli ve korunmasız (kondomsuz) olarak, bağışık olmayan veya aşılanmamış kişilerle cinsel ilişkiye girmemelidir . B virüsü hepatitine karşı, aşı (ve/veya gerektiğinde HB immunglobulin) ile, etkin biçimde korunmak mümkündür. Aşı yüksek oranda bağışıklık sağlar. Bu bağışıklık en az 5 yıl devam eder. Hepatit B aşısı güvenilir olarak nitelendirilen bir aşıdır. Akut hastalıkta özel bir tedavi yoktur.

Hepatit B hastasına sindirimi kolay yiyecekler verilir. Yağı az yiyecekler önerilir. Üzüm, bal gibi glikozca zengin besinlerin menüde yer alması uygundur. Hasta istirahat ettirilir. Akut hastalık genel olarak 4-6 haftada kendiliğinden iyileşip şifa ile biter. Fakat bu süreyi geçen hepatitler kronikleşir. Kronikleşme oranı yaşla birlikte azalır ve erişkinde %5 civarındadır. Kronik hepatitlerde aktivasyon derecesine ve enzim seviyelerine göre tedaviler uygulanmaktadır. Bu yönde gelişmeler hızla ilerlemektedir.