Şap Hastalığı Önlemleri

Şap hastalığı virusu enfekte hayvanlar ile hastalığa hassas hayvanlar arasında direkt temasla, et, süt vb. ile, hava yolu ile, araçlarla bulaşır. Kontrol tedbirlerinin amacı bu anlamda bulaşmanın önlenmesidir.

Böyle bir hastalıkla karşılaşılınca alınacak tedbirler nelerdir? Uygulanabilecek üç metod vardır ki bunlar; aşılama, aşılama ve kesim, sadece kesim.

Aşılama hastalığın endemik olduğu Arjantin, Brezilya, Fransa, İtalya ve Afrika‘nın bazı bölgelerinde, aşılama ve kesim metodu Danimarka, İsveç, İsviçre, Hollanda, Meksika gibi ülkelerde uygulanmıştır. Kesim politikası İngiltere, Kanada, A.B.D., Norveç gibi ülkelerde uygulanmıştır.

Hayvan hareketlerinin önlenmesi en etkili tedbirlerden biridir. İnsanların enfekte çiftlikleri ziyareti önlenmelidir. Hayvan taşıyan araçlar dezenfekte edilmelidir.

Enfekte hayvanların kesimi virus üretimini durdurur ve bulaşma zincirini kırar. Bu hastalık insidensinin düşük olduğu ülkelerde uygulanırsa ekonomik olacak bir metottur.

Şap aşıları inaktif viruslar ile hazırlanırlar. Aşıda kullanılacak şap virusunun seçimi çok önemlidir. Aşı virusu yüksek "r" değeri kadar iyi kültür özelliğine de sahip olmalıdır. Aşı üretildikten sonra zararsızlık ve bağışıklık yönünden test edilmelidir. Aşı monovalan, bivalan, trivalan ve polivalan şekillerde hazırlanabilir. Aşılama genellikle sığırlarda koyunlardan daha fazla olarak uygulanmaktadır.

Şap hastalığının kontrolü için çok yakın uluslararası işbirliği gereklidir.

Şap Mihrakı Durumunda Alınacak Tedbirler:

1.Hijyen kuralları ile beraber kesim metodu:Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanlar öldürülür yakılarak veya gömülerek imha edilir. Kontamine malzemeler, et, süt vb. ürünler imha edilir. Bu işlemler dezenfeksiyon dahil sıkı hijyen kuralları ile beraber aşılamanın uygulanmadığı ülkelerde (İngiltere gibi) uygulanmaktadır.

2. Kesim ve mihrakların çevresinde aşılama ve hijyen kuralları:Hastalığın kontrol altına alındığı ülke ve bölgelerde yıllık aşılama olmaksızın enfekte hayvanlar ve şüpheliler karantinaya alınır. Enfeksiyon bölgesinin çevresindeki hayvanlar aşılanırlar.

3. Sığır populasyonunun yıllık aşılaması:Hedef populasyonunun en az % 80 ‘nin şap hastalığına karşı aşılanarak yeterli korumanın sağlanabilmesi amacıyla yılda iki dönem şeklinde ypoğun koruyucu aşılama kampanyaları sürü bağışıklığını sağlamaktadır.

HASTALIĞA KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER

Şap hastalığının mücadelesinde alınacak önlemler iki yönden ele alınabilir.

a) Hastalık çıkmadan önce alınacak genel tedbirler:

Duyarlı hayvanlara şap aşısının periyodik olarak uygulanması,

Yeni alınan hayvanlara şap aşısı yapılıp yapılmadığına dikkat edilmesi,

Yeni alınan hayvanlara diğer hayvanlardan ayrı bir yerde karantina uygulanması (20 gün),

Pazarda satılacak veya başka bir yere nakil edilecek hayvanlara en az 15-20 gün önceden şap aşısının yapılması,

Ahır girişlerinde gerekli olan paspas veya giriş havuzlarında devamlı olarak sodyum karbonat, bakır sülfat, sitrik asit vb. dezenfektan maddelerin bulundurulması,

Ahırlara hayvan bakıcılarından başkalarının sokulmaması,

Hayvan bakıcılarının özel elbise ve ayakkabı ile ahıra girmelerinin sağlanması, bakıcıların diğer ahırlardan uzak tutulması.

Sağımdan önce ellerin ve sağımda kullanılacak malzemelerin temizliğine dikkat edilmesi,

Şüpheli vakalarda veteriner hekim‘den bilgi alınması.

b) Hastalık çıktıktan sonra alınacak önlemler:

Hastalıktan şüpheli hayvanların derhal ayrı bir yere alınması,

Ahırlara giriş çıkışların yasaklanması, İl/ilçe müdürlüklerine haber verilmesi,

Ahıra veya çiftliğe izinsiz kimsenin sokulmaması,

Araçların çiftliğe giriş/çıkışlarının mümkünse engellenmesi, mümkün olmaması durumunda hareketlerde hijyen kurallarına harfiyen uyulması,

Yem, saman, altlık gibi malzemelerin giriş çıkışına izin verilmemesi,

Hasta hayvandan bulaşan yataklık ve otların yakılması,

Hasta hayvanlara ait sütlerin süt satıcılarına verilmemesi,

Satıcıların çiftliğe sokulmaması,

Hastalık sönüşüne kadar hayvan alım ve satımının yapılmaması,

Ahırlar birden fazla ise, her biri için ayrı bakıcıların bulundurulması, şayet mümkün değil ise bakıcılarının çizme ve elbiselerinin her ahırda değiştirilmesi,

Çevre ahır ve çiftliklerin ziyaret edilmemesi, yabancıların hayvanlarını görmeleri için çağırılmaması,

Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanlarla temas edenlerin, bu hayvanlara ait eşya, malzeme ve naklinde kullanılan vasıtaların dezenfeksiyonunun sağlanması,

3285 sayılı HSZ Kanun ve Yönetmeliğine göre hareket edilmesi

Enfekte hayvanların itlaf edilmesi/kesimi/imhası, (hastalık insidensinin düşük olduğu ülkelerde).