Omurga Artrozu Hastalık

Artroz, eklem yıpranması yada ya?lanması olarak tanımlanabilir, ileri yaşlarda görülen doğal artrozdan başka, eklemle ilgili yerel yada sistemik hastalıklar arasında yer alan erken ya? artroz uda vardır.Eklem bir ya da birden çok eklemde görülen ve eklemi saran kıkırdakdokusunda özgün doku yıkım? yapan kronik bir hastalıktır. Hastalık, eklemdeki kemiklere de zarar verir.

Artroz doku yıkım? yapan bir hastalıktır. Biçim bozucu artrit (artritis deformans) ile hiçbir ilgisi yoktur. Artritis deformans ya da öbür adıyla kronik birincil poliartrit, tüm eklemleri ve eklem boşluğundaki dokuları tutan bir hastalıktır. Akut artrit de artrozdan ayrılmalıdır. Akut artrit, mikrobik etkenlerle oluşan eklem iltihabıdır. Eklem romatizması ise gençlerde sık görülen ve bo?az enfeksiyonlarına yol açan betahemolitik streptokokların toksinlerine kar??, eklem dokusunun verdiği iltihabı yanıttır.

İleri yaşların tipik hastalığı olarak kabul edilen artroz, gelişmiş ülkelerde ve 40 ya? sonrasında yaygındır. Kadınlarda daha sık görülür. Öncelikle, omurga (özellikle bel ve boyun bölgeleri), kalça, diz, ayak, ba?parmak elbile?i-eltara?? eklemi (ba?parma?ın kökündeki eklem) gibi çok işleyen, hareketli ya da vücut a??rl???n? taşıyan eklemlerde ortaya çıkar.

Nedenleri

Artrozlar birincil ya da eklemin mekanik (harekete ba?l?) işlevlerini bozan etkenlere bağlı olarak ikincil olabilirler. Birincil artroz nedenleri genel özellikler ta??r.

Ya?lanma ve eklemin sürekli hareketi, eklem kıkırda??nın a??nmasına, esnekli?ini ve kayganl???n? yitirmesine yol açar. Eklem kıkırda?? gittikçe daha az beslenir ve parçalanmaya ba?lar. K?kırda?ın ya?lanmasıyla birlikte artrozun anatomik ve radyolojik bulguları da zamanla belirginle?erek 40-50 ya? sonrasında eklemlere bütünüyle yerleşir. Artroz gelişiminde ya?lanma dışında ?i?manlık da etkilidir. şişman kişilerde eklemlere fazla yük binmesi ve kolesterol fazlal??? gibi metabolizma bozuklukluklan artroz gelişimini kolaylaştırır. Artrozun başka genel nedenleri arasında hormonal bozukluklar (yumurtalık ve tiroit bezlerinin hastalıkları), karaciğer ve böbrek hastalıkları, kronik çevresel damar yetmezliği (varis) sayılabilir. Menopoz artroz sürecini hızlandırır ve hastalığın gidi?ini kötüleştirir. Artrozda kalıtsal etkenlerin de rolü olduğu gösterilmi?tir.

Eklem yüzeyinin tümünün ya da bir bölümünün aşırı ve doğal olmayan yük altında kalması kaçınılmaz bir şekilde artroza yol açar. Eklemin normal işlevini bozan yerel etkenler sonucunda gelişen bu artrozlara ikincil artroz denir. En tipik örneği doğumsal kalça çıkığı olgularında görülen kalça artrozudur. Doğumsal çık??a bağlı olarak eklem ba?lıklarında gelişen biçim bozuklu?u (deformasyon), mekanik uyu?umsuzluk yaratır. Böylece ekleme sürekli olarak ek yük yansıması da artroza yol açar. Yanl?? kaynam?? kemik kırıklar?, dışa ya da içe dönük diz çarp?klıklar?, kamburluk (kifoz), omurganın “S” biçimindeki e?rilikleri (skolyoz) gibi eklemlerde dengesiz yüklenmeye yol açan durumlar da küçük ya?larda artroz gelişimine neden olur.

Eklem kıkırda??m etkileyerek yık?mına yol açan hastalıklar; ikincil artroz nedenidir. Bunlar arasında eklem kırık ve çıkıklar?, akut artritler, sık eklem içi kanamalar (hemofili), eklemde ürik asit birikmesi (gut) sayılabilir.

Yapısal anatomik değişiklikler

Eklemlerde artroz değişiklikleri tam olarak nasıl gelişir?

Daha önce de belirtildiği gibi ilk de?i?iklikler eklemi saran kıkırdak kıl?fında görülür. K?kırdak kıl?f? pütürlü, kuru, mat bir durum alarak esnekli?ini yitirir. Daha sonra da ufalanarak, bazen de yok olarak altındaki kemiği örtüsüz bırakır. K?kırda?ın bu şekilde ülserle?-mesi, kemiğin yo?unla?masına, bütünleşmesine ve mermer gibi pürüzsüz-leşmesine (fildi?i kemiği) neden olur. Yo?unla?an kemik bölgelerinin iç kısmında, kan damarlarınca beslenmeyen, ölü ve ba?dokusu bakımından zengin kistik bo?luklar gelişir. K?kırdak kıl?f?nın bitti?i eklem ucu çevresindeki kemik dokusu artışı çok yavaş gerçekleşir ve sonunda “osteofit” ya da “gaga” adı verilen kemik çıkıntıları oluşur. Eklem çevresindeki sinovyal kapsüller bu y?kım sürecine sınırlı bir şekilde katılırlar. Kan damarlarının genişlemesine bağlı olarak ?i?erler ve zamanla eklem yüzeyine yapışarak eklem hareketlerini kısıtlarlar. Bu süreçte iltihap bulgular?na hiçbir zaman rastlanmaz.