Metabolik Koşullara Bağlı Disk Dejenerasyonu

Günümüzde disk dejenerasyonu ve fıtıklarla ilgili birçok bilimsel araştırma yapılmasına karşın, disk hastalıklarının oluş nedenleri (patogenez) tam olarak açıklanamamıştır. Belki de bu nedenle kimi uzmanlar disk dejenerasyonunun genetik olduğunu öne sürmüşlerse de bu kesinlik kazanmamıştır. Daha yaygın kabul gören sava göre, disk dejenerasyonundan biyomekanik ve metabolik koşullar sorumludur.

Metabolizma, canlı organizmada oluşan ya da dışardan giren maddelerin fiziki, kimyasal ve biyolojik değişim ve dönüşüm işlemlerinin tümüdür. Kısaca,vücudun çalışma düzenidir. Metabolik faaliyetin sürdüğü en küçük birim hücredir. Disk metabolizmasının bozulması yani diske gelecek besin maddeleri ve oksijenin azalması bununla beraber metabolizma atıklarının uzaklaştırılmasındaki güçlük dejenerasyon koşullarının göstergesidir.

Bütün bağ dokusu hücreleri gibi disk hücreleri de su ve hücre dışı matriksten meydana gelmiştir. Diskin kuru ağırlığının büyük kısmını tutan matriks, diske şeklini ve mekanik özelliklerini kazandırır. Normal şartlar altında disk hücreleri sayıca azdır; disk hacminin % 15'i kadardır. Yaşlanmaya bağlı olarak disk hücreleri hızla tükenirler. Tıpkı otomobillerin amortismanları gibi diskler de zamanla yıpranarak, esnekliklerini yitirirler. insanlarda 35 yaşından sonra disklerdeki su oranı hızla azalır. Diğer yıpratıcı ve bozucu etkenler bunlarla bir araya geldiğinde, az sayıdaki disk hücrelerinin yok oluş süreci hızlanır. 50 yaşından sonra disk hacmindeki kayıplar büyüktür.

Disk çekirdeğinin hidrodinamik iç basıncının düşmesi bir anlamda diskin "sönmesi" demektir. Disk ünitesinin kontrolünü sağlayan bağların da gevşemesi ile denge bozulur ve dejenerasyon başlar." Su kayıpları ve esneklik azalmaları sonucu, kırılgan bir yapıya bürünen disk kılıfında çatlaklar baş gösterir. Büyüyen çatlaklardan jölemsi disk çekirdeği dışarıya taşar. Bu patolojik durum disk kayması ya da disk fıtığı olarak nitelendirilir. Fıtık, çevredeki dokulara, özellikle de sinirlere baskı yaparsa; şiddetli ağrılara, hareket kayıplarına hatta sistem arızalarına yol açabilir.

Şeker hastalığı, osteoporoz gibi metabolik hastalıklar disk dejenerasyonunu hızlandırıcı etkenlerdir. Şeker hastalığı (diyabet) insan vücudunda sistemik zararlara yol açan sinsi bir hastalıktır. Vücudun mikro dolaşım sisteminin bozulması, disk beslenmesini de olumsuz etkiler. Bağ dokusu, kemikler ve sinirlerde oluşan yıpranmalar bel ağrılarını başlatabilir. Yetişkin şeker hastalarında dejenerasyon daha sık görülür. Bu durum, kalıtımla ilgili olabileceği gibi, omurganın zayıf bağ sistemine de bağlı olabilir. Şeker hastalığının bel ağrısıyla ilgisi çok yönlüdür.

Şeker hastalarında görülen "diyabetik nöropati" nedeniyle; disk fıtıkları ciddi sinir kökü zedelenmelerine yol açar. Tedavileri zordur. Diğer bel ağrıları için gerekli görülen bir cerrahi tedavi, şeker hastaları için kolayca önerilemez. Çünkü, hastalığın seyri hiç de iyi olmayacak sonuçlar doğurabilir.