kist hidatik tedavisi pdf
Kist
Çeşitli boyutlarda, kendine ait duvarı olan ve tipine göre, sıvı, yarı sıvı veya koyu kıvamlı maddeler içeren boşluklardır. Genellikle yumurtalık tüpünde oluşurlar. Aşağıdaki üreme organlarında kistlere ender rastlanır. Çatlamayan yumurta folikülleri, bezelye veya elma büyüklüğünde kistlere dönüşebilir.Atkuyruğu buğu kompresi:
İçinde su kaynayan bir tencerenin üstüne oturtulan süzgece iki avuç dolusu ince kıyılmış atkuyruğu(taze bitki daha etkilidir) koyulur. Buhar bitkileri ısıtır ve yumuşatır. İyice yumuşayan sıcak bitkiler bir tülbendin üstüne yayılır, tülbendin iki ucu üst üste kapatılarak bir kompres paketi oluşturulur. Kompres, kistin bulunduğu bölgenin üstüne yatırılır ve sıcak bir bezle tespit edilir.Atkuyruğu buğu kompresi günde 3 kere uygulanır. Bunun için, ilk kullanılan kompres buharda tazelenerek yeniden kullanılır. İlkkompres sabah kahvaltısının ardından uygulanır. Hasta yatağında kalmalı ve kompresin iki saat boyunca etkilemesini beklemelidir. Öğleden sonra kompres yenilenir ve hasta yine 2 saat boyunca yatakta kalır. Üçüncü kompres yatmadan önce yapılır ve bütün gece boyunca etkilemeye bırakılır.Atkuyruğu buğu kompresinin iyileştirici buharlarının uçup gitmemesi için, kompresin üstüne ikinci bir örtü örtülür, hasta da sıkıca giyinir ve sıcak yatakta rahatça uyur.
İsveç Şurubu kompresi:
Birinci ve ikinci atkuyruğu kompreslerinin arasındaki öğlen saatlerinde bir İsveç Şurubu kompresi uygulanır. Şurubun içeriğindeki alkolün deriyi kurutmasını önlemek için, kompres bölgesine önceden aynısafa merhemi sürülür. Sonra uygun büyüklükte bir pamuk parçası şurupla nemlendirilir ve kist bölgesine yatırılır. Isı kaybını önlemek için, kompresin üstüne bir tabaka kuru pamuk eklenir ve çamaşırların lekelenmesini önlemek için de, kompresin üstü bir plastik parçasıyla örtülür. Sonunda kompres sıcak bir bezle tespit edilir. İsveç Şurubu kompresi sırasında hasta evin içinde dolaşabilir, ille de yatakta kalması gerekmez. 4 saatlik bir etkileme sürecinden sonra komprese son verilir ve olası kaşıntıları önlemek için kompres bölgesi pudralanır.
Atkuyruğu:
Kompreslerle birlikte, sabah aç kamına ve akşam yemeğinden yarım saat önce birer bardak taze demlenmiş atkuyruğu çayı içilir.Yarım tatlı kaşığı ince kıyılmış bitki, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak suyla haşlanır ve yarım dakika demlendikten sonra süzülür.Bitki karışımı çayı: Yukarıda önerilen kompresler ve atkuyruğu çayının yanı sıra, aşağıda önerilen bitki karışımının çayından da 1,5-2 litre içilmesi gerekir: Isırganotu 20g, aynısafa çiçeği 60g,civanperçemi 20g, çok ince kıyılarak iyice harmanlanır.Yarım tatlı kaşığı bitki karışımı, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak suyla haşlanır ve yarım dakika demlendikten sonra süzülür.Gün boyunca, 15-20 dakikada 1-2 yudum sıcak çayın yudumlanarak içilmesi sayesinde midenin olası rahatsızlıkları önlenmiş olur. Eğermümkünse, her bardak bitki çayına 3-5 damla ekşiyonca özsuyu damlatılır. Bitki özsuyu, taze yaprakların bir mutfak robotundan geçirilmesiyle elde edilir.
Aynısafa merhemi:
Derinin korunması için kullanılacak olan aynısafa merheminin hazırlanışı: Bir tavada veya tencerede 250g saf domuz yağı(kaz yağı veya tereyağı) iyice kızdırılır. Bu kızgın yağın içine iki avuç dolusu ince kıyılmış taze aynısafa bitkisi(yaprak, çiçek, sap) eklenir, köpüklenme başladıktan sonra kısa bir süre karıştırılır ve ocaktan indirilerek serin bir yerde ertesi güne kadar bekletilir. Ertesi gün, yağ iyice akışkan hale gelene kadar ısıtılır, bir tülbentten geçirilerek süzülür ve kapaklı merhem kaplarına aktarılır.
KİST ÇEŞİTLERİ
Fonksiyonel (İşlevsel) Kistler:Bu kistler yukarıda anlatılan foliküllerin büyümesi veya sarı cismin gerilememesiyle oluşurlar. Doğurganlık çağındaki kadınlarda en sık görülen kistler bu gruptadır.Folikül Kistleri: Adından da anlaşılabileceği gibi foliküllerin aşırı büyümesiyle oluşan kistlerdir. Genellikle 5 cm’den daha ufak çaptadırlar. Genel belirtileri bulunmaz ve bir kaç adet döngüsünden sonra kendiliğinden kaybolabilirler. Fark edilen kistler de verilen doğum kontrol hapları yardımıyla kaybolurlar.
Corpus Luteum Kistleri: Genellikle ağrılı olan bu tür, sarı cisimciğin aşırı büyümesi ve içine kanama olmasıyla ortaya çıkar. Sarı cisim ortadan kalkmadığı için progesteron salgılanmaya devam eder. Bu durumda adet kanaması gecikebilir. Folikül kistlerinden daha büyük olan bu kistler 8-10 sm’lik boyutlara ulaşabilir hatta takip sırasında büyümeye devam edebilir. Bu kistlerde kendiliğinden veya doğum kontrol hapları yardımıyla küçülüp kaybolabilir ancak bu durum folikül kistlerinden daha uzun sürmektedir.
Endometrioma: Halk arasında “çikolata kisti” olarak bilinen bu kistler rahim iç duvarının over dokusunda ortaya çıkmasıyla karakterize olan ve endometriyozis olarak bilinen içi koyu kahverengi, eskimiş kanla dolu olan kistik bir oluşumdur.
Polikistik Over Hastalığı: Çok sayıda ve çok küçük boyutlarda olan kistlerin yumurtalık içinde bulunması durumudur. Bu durumun sebebi herhangi bir nedenle uzamış yumurtlama süresine bağlıdır. Her ay çatlaması gereken foliküllerin gelişimlerinin bir aşamada durması ve yumurtalıklarda kist halinde kalmasıyla oluşurlar. Bu durum sürekli tekrar ettiğinde yumurtalıkta çatlayamamış birçok kistik yapı görülür.
Dermoid Kist: Yumurtlama işleviyle alakalı olmayan ve vücuttaki her dokudan bir parça içerebilecek olan teratom denilen kist türüdür.
Kistadenom: Yumurtalıkları dıştan saran tabakanın iyi seyirli tümöral oluşumudur.
KİST TEDAVİSİ
Yumurtalık (over) kistlerinin bir çoğu ilaç tedavisi veya ameliyat yapılmadan kendiliğinden birkaç ay içerisinde kaybolur. Ancak bazı kistlerde ilaç tedavisi veya ameliyat tedavisi gerekebilir. Bu noktada kistin kendiliğinden kaybolmasını takip etmek için beklemek veya ilaç tedavisi vermek veya ameliyat kararı vermek bazı faktörlere göre belirlenir, bu faktörler kistin boyutu, kistin görüntüsü, kan tahlilinde belirlenen ca-125 ve diğer tümör markerları, hastanın hikayesi, hastanın yaşı gibi, hastanın şikayetleri gibi faktörlerdir.Genel olarak yumurtalık kisti 7-8 cm''den küçükse, hasta genç veya orta yaşlardaysa (menopozdan önce), kistin görüntüsünde ve kan tahlilinde ca-125 benzeri belirteçlerde kanser şüphesi yaratacak bir bulgu yoksa bu kistler en azından bir kaç ay kendiliğinden kaybolma şansı verilerek takip edilirler. Bu durumlarda hastanın kullanmasında sakınca yoksa doğum kontrol hapları da tedavi de kullanılabilecek bir seçenektir ancak ilaçsız takip etmekle doğum kontrol hapı kullanmak arasında fark saptanmamıştır.
Çocuklarda ve menopozda bulunan hastalarda (50 yaşından sonra) saptanan yumurtalık kistleri hangi boyda olursa olsun, yukarıda sayılan diğer özelliklerine bakmadan genellikle ameliyat ile alınarak patolojik inceleme gerektirirler.
Yumurtalık kisti aşırı ağrıya sebep oluyorsa, patlama (yırtılma, rüptür), torsiyon (burkulma, dönme) gibi şüpheler varsa bu durumda kistin boyu ve özellikleri, hastanın yaşı ve diğer özellikleri ne olursa olsun genellikle ameliyat gerekir. Bazü rüptür durumlarında karın içerisine kanama az olur ve kendiliğinden durursa ameliyatsız takip yeterli olabilir.
KİST SEBEPLERİ
Bilinen en önemli nedeni hormonal düzensizliktir. Hormonlara bağlı olarak foliküllerin çatlayamaması ya da büyümeye devam etmesinin yanında geçirilmiş over enfeksiyonları ve çok fazla radyasyona maruz kalmak da over kistine sebep olabilir.
KİST BELİRTİLERİ
Çoğu kez rutin taramada fark edilirler. Kadında adet düzensizliği, karında şişkinlik, karın ağrısı, idrar yolu şikâyetleri ve sindirim sistemine ait yakınmalar oluşturabilirler. Bu şikâyetler çoğu hastalık için ortak olduğundan kişiler bunu önemsemezler. Nadiren oluşan kistlerin patlamasıyla şiddetli ağrı ortaya çıkabilir. Kistlerin mesaneye baskı yapmasıyla sık idrara çıkma, bağırsaklara baskı yapmasıyla kabızlık, bazen iştahsızlık, kilo kaybı, hafif bulantı gibi yakınmalar ortaya çıkabilir. Bunların yanı sıra ilişki sırasında ağrı, karında ve kasıkta dolgunluk, karında ele gelen kitle hissi de oluşabilir. Tüm belirti ve bulgular kistin özelliğine ve büyüklüğüne bağlı olarak değişebilmektedir.
Kist Ameliyatı
Yumurtalık kistlerinin değişik tipleri olduğun belirten.Özel Meltem Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Jin. Op. Dr. Özgür ÇETİNER, hemen hemen her kadında hayatının bir döneminde yumurtalıklarında kist saptanabileceğine işaret etti. En sık rastlanan şikayetler ise kasık ağrısı, ilişkide ağrı, karında dolgunluk ve basınç hissi ve adet düzensizlikleridir diyen ÇETİNER şöyle devam etti;
Yumurtalık (over) kistleri her zaman ameliyat gerektirmezler. Kistleri çıkarma işlemine tıp dilinde kistektomi denir. Yumurtalık kistleri için yapılan ameliyatlar hem laparoskopik hem de açık ameliyat olarak yapılabilmektedir. Laparoskopi veya açık ameliyat seçilmesi kistin boyutuna ve çeşitli özelliklerine göre planlanmaktadır.
Yumurtalık kistleri için yapılan ameliyatlarda her zaman kistektomi yapılmaz yani sadece kist alınmaz; bazen kist yumurtalıkla beraber (oforektomi veya salpingoooferektomi) hatta rahimle beraber alınmaktadır. Örneğin kanser türünden bir yumurtalık kisti ameliyatında rahim de yumurtalıklarla beraber alınmaktadır. İyi huylu kistlerde de her zaman kistektomi mümkün olmayabilir kistin etrafa yaptığı yapışıklıktan dolayı veya sağlan yumurtalık dokusu izlenememesinden dolayı yumurtalık tamamen alınabilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
