Kişinin Felç Olmasına Sebep Olacak Riskler
Kişinin Felç Olmasına Sebep Olacak Riskler : • Kanbasıncı yüksekliği yani yüksek tansiyon- (hipertansiyon) • Böbrek rahatsızlığı, • Aşırı stres, Kan ürik asit düzeyimizi kontrol ettirmeliyiz. Suya önem vermeli, yeterli su içerek vücudumuzu rahatlatmalıyız. Düzenli egzersiz yapıpruhsal gerginlik yaratan durumlardan uzak durmalıyız. Doğum kontrol hapı kullananlar özellikle sigaradan uzak durmalıdır. Çünkü nikotin başlı başına bir risk faktörüyken hormonlarla birlikte alınması genç yaşta bile inme riskini arttırır.
İlk belirtilerde hastanın hemen tedavi olması neden bu kadar önemli?
Bu durumda her geçen saniye altın değerinde. Beyindeki kanama ne kadar uzun sürerse, kişide kalıcı hasarlar yaratması veya ölümle sonuçlanması o kadar yüksek bir ihtimal taşır. Bu yüzden ilk belirtiler gözlemlendiğinde hemen bir doktor çağırmak çok önemlidir.
Doktor müdahalesinde ne yapılır?
Yapılan müdahalede ilk olarak hasarlı olan damar tomografi cihazıyla tespit edilir. Buna bağlı olarak hangi hücrelerin kurtarılabileceği saptanır. Yaklaşık olarak üç saat içerisinde tıkanmış bir damarı çeşitli ilaçların yardımıyla temizlemek mümkün.
Lazer terapisinin kullanıldığı doğru mu?
Bazı kliniklerde bazı hastalarda şahdamarını lazerle açmak için deneme çalışmaları yapıldı. Bunlardan başarı elde edilmiş olsa bile bu metod henüz uygulanmıyor ve test aşamasında.
Tıkanmış damarları açmak için genetik bir ilaç var mı?
Evet. Genetik teknoloji sayesinde elde edilen ve rt-PA şeklinde tanımlanan genetik ilaçlar kullanılıyor. Bu ilaç, vücudun bir enzim salgılamasına ve bu enzim sayesinde damardaki tıkanıklıkların giderilmesine yol açıyor. Fakat bu ilacın enfarktüs geçirildikten üç saat sonra alınabiliyor. Bir yan etki ise kanamaların oluşabilmesi. Bu yüzden bu ilaç her hasta için uygun değil.
Felç geçirdikten sonra ne gibi yan etkiler oluşabilir?
Felç geçiren hastalarda genellikle sonradan konuşma ve görme bozuklukların yanı sıra sersemlik gibi yan etkiler oluşabiliyor. Bazı hastalarda bu şikayetler bir süre sonra sona ererken bazılarındaysa geçmiyor.
Felçin ciddiyeti neye göre değişiyor?
Bu enfarktüsün ne kadar hasar verdiğine bağlı. Ayrıca tedaviye ne kadar çabuk başlanıldığı önemli.
Ölen beyin hücrelerine ne oluyor?
Beyin hücrelerinin işleyiş tarzı o kadar ilginç ki. Şöyle ki, beyinde ölen hücrelerin işlevini etrafındaki hücreler üstleniyor. Fakat bunun gerçekleşebilmesi için bu hücrelerin bir an önce yeni ek görevlerine alıştırılmaları gerekiyor. Bunun için erken terapi önemli.
Damar tıkanıklığı felç geçirmenin tek nedeni mi?
Hayır. Bir beyin kanaması sonucunda da felç geçirilebilirsiniz. Kanama ile damarda meydana gelen basınç ile damarın yapısı bozuluyor ve işlevini yerine getiremiyor. Kanamanın ise mutlaka durdurulması gerekir.
Damar tıkanıklığı nasıl oluşur?
Damar tıkanıklığının sebebi genelde yüksek kan basıncı ve sağlıksız bir yaşamdır. Özellikle de damarlarda oluşan kireçlenme beyin felcinin en büyük sebebi. Sağlıklı beslenme bol sebze ve meyve, az kırmızı et ve yağ ile felç olma riskinizi bir hayli düşürebilirsiniz. Günde içeceğiniz bir kadeh şarap damarlarınızı kireçlenmeye karşı koruyacaktır. Daha fazlası ise sağlığa zarar verecektir.
Beyin kanaması nasıl oluşur?
Bazen, beynin yapısında doğuştan gelen bir bozukluk nedeniyle bir kanama meydana gelebilir. Ayrıca kan basıncı da damarın yırtılmasına sebep olabilir. Fakat asıl risk, damarın içinde meydana gelen tortulanmadan dolayı damar içi alanın daralmasıyla oluşur.
Bazı ilaçların felç geçirme riskini yükselttiği doğru mu?
Amerikalı bilim adamları ephedrin maddesinin felç riskini çoğalttığını ortaya çıkardı. Bitkisel maddelerden elde edilen ephedrin genelde öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının içeriğinde bulunuyor. Ephedrin maddesinin aynı zamanda iştah kapatma gibi bir özelliği daha olduğundan, özellikle diyabet ilaçlarında yüksek miktarlarda kullanılıyor.
İkinci bir felç geçirme ihtimali yüksek midir?
İstatistiklere göre hastaların %10 - %15inin bir sene sonra tekrar felç geçiriyorlar. Bunu engellemek için aspirin gibi kanı sulandıran ilaçların kullanılması gerekiyor. Bu tedavi yöntemi kanda oluşan pıhtılaşmayı ve damarların tıkanmasını önlüyor.
Kan basıncınızın yükselmesini nasıl önleyebilirsiniz?
Yüksek kan basıncı her zaman felç geçirme riskini çoğaltır. Her gün düzenli olarak kan basıncınızı ölçün veya bir doktora veya eczaneye ölçtürün. Yüksek kan basıncına karşı birkaç öneri:
1. Yoga veya çeşitli meditasyon yöntemlerini kullanarak stresi üzerinizden atın.
2. Kanda bulunan yüksek yağ seviyesi, damarların daralmasına bu da kan basıncının yükselmesine neden olur. Kandaki kolesterol seviyesi mutlaka 130''''un altında olmalı. Kolesterini düşük bir beslenme tek başına yeterli olmuyorsa, kandaki yağ seviyesini düşüren ilaçlar yardımcı olabilir.
3. Sigarayı bırakın çünkü nikotin damarların daralmasına neden oluyor.
Hangi durumlarda kalıcı bozukluklar oluşur?
Genellikle beyindeki bir şahdamarın tıkanmasından dolayı kişi felç geçirir. Tıkanan damarın gerekli bölgelere kan iletememesi durumunda o bölgelerde hasar meydana gelir. Beyinde hasarın meydana geldiği bölgeye göre kişi bölgesel felçler yaşayabilir. Mesela bir kolunu, bacağını veya vücudunun yarısını kullanamaz. Bunun sebebi ise kasların beyinden herhangi bir sinyal alamamasıdır. Refleksler tamamen yok olmasa da kasları kullanmak mümkün değildir. Felç geçirildiğinde genellikle beynin konuşmayı etkileyen bölümünde hasar meydana gelir ve kişide konuşma bozuklukları oluşur. Bu durumda hasta konuşmayı tekrar öğrenmek durumunda kalır.
• Kan lipidleri (yağları) yüksekliği,
• Kalp ve damar hastalıklarına irsi yatkınlık,
• Şeker hastalığı,
• Dengesiz beslenme,
• Düzensiz yaşam,
• Gut hastalığı,
• Sigara, alkol, uyuşturucu gibi kötü alışkanlıklar,
• Şişmanlık,
• Doğum kontrol hapları gibidir.Aslında yukarıda saydıklarımız zaten vücudumuzdaki bütün damarların tıkanmasına sebeptir. Çünkü yüksek tansiyondan bahsederken, kalb-damar hastalıklarından bahsederken yine bu tür risklerden bahsetmiştik. Damarlar, vücudumuzda birbirlerine bağlıysa o zaman sayılan bütün riskler bütün damarları yerine göre az çok etkiler. Vücut bir bütünse risklerde bir bütündür ve kendimizi bütün risklerden uzak tutmalıyız.
Kolestrol, aşırı kilo, sigara ve hipertansiyon(yüksek tansiyon) inmenin(felcin) başlıca sebepleridir. Bunların arasında hipertansiyon kontrolü en kolay olan risk faktörüdür. Eğer hipertansiyon sürekli kontrol altında tutulursa inme tehlikesi %50 oranında azalır. Bunun içinde tuzdan uzak durmalı, fazla kilolarımız varsa onlardan kurtulmaya çalişmalıyız. Sigara kullananlara gelince içenlerin içmeyenlere oranla inme riskleri yani felç geçirme riskleri 11 kat daha fazladır. Bunun yanında 50 yaşından önce sigarayı bırakanlarda inme riski sigarayı hiç kullanmamış birinin seviyesine inebilir.
Bunun için gereken süre erkekler için 5 yıl, bayanlar için ise sadece 2 yıldır.Her gün düzenli olarak alman Aspirin’in inme riskini %25 oranında düşürdüğü söylenmiştir. Kendimize düzenli bir hayat kurmalı, ev yemekleri yemeye çalışmalı, hazır gıdalardan yiyeceksek iyi seçerek yemeli, hayatımızı bir düzene göre yaşamalıyız. Diyet yapıp, yağlı, kolesterollü yiyeceklerden uzak durmalıyız. Kan şekerimizi kontrol ettirip yüksekse bir hekime başvurmalıyız.
Felç aynı zamanda beyin enfarktüsü olarak bilinir. Bunun sebebi nedir?
Tıpkı kalp enfarktüsünde bir kan damlasının kalbe giden damarı tıkaması gibi, felç geçirirken de beyindeki atardamar kandaki pıhtılaşmadan dolayı tıkanır. Damarın tıkanmasıyla, damarın gerisinde bulunan beynin çeşitli bölgelerine oksijen akışı engellenir. Bunu sonucunda o bölgedeki beyin ve sinir hücreleri kısa bir süre içerisinde ölür.Felç geçirmek sadece yaşlı insanlara mahsus bir tehlike mi?
Hayır. İlerleyen yaşla birlikte risk de yükseliyor belki ama felç olaylarında yaş ortalaması gün geçtikçe düşüyor. Çocuklar bile risk altında.Felç belirtileri nelerdir?
Aniden meydana gelen tek taraflı bir felç veya vücudun bir kısmının duyarsızlaşması. Bununla beraber görme ve konuşma bozuklukları, baş dönmesi ve şiddetli baş ağrısı da ilk belirtiler arasında.İlk belirtilerde hastanın hemen tedavi olması neden bu kadar önemli?
Bu durumda her geçen saniye altın değerinde. Beyindeki kanama ne kadar uzun sürerse, kişide kalıcı hasarlar yaratması veya ölümle sonuçlanması o kadar yüksek bir ihtimal taşır. Bu yüzden ilk belirtiler gözlemlendiğinde hemen bir doktor çağırmak çok önemlidir.
Doktor müdahalesinde ne yapılır?
Yapılan müdahalede ilk olarak hasarlı olan damar tomografi cihazıyla tespit edilir. Buna bağlı olarak hangi hücrelerin kurtarılabileceği saptanır. Yaklaşık olarak üç saat içerisinde tıkanmış bir damarı çeşitli ilaçların yardımıyla temizlemek mümkün.
Lazer terapisinin kullanıldığı doğru mu?
Bazı kliniklerde bazı hastalarda şahdamarını lazerle açmak için deneme çalışmaları yapıldı. Bunlardan başarı elde edilmiş olsa bile bu metod henüz uygulanmıyor ve test aşamasında.
Tıkanmış damarları açmak için genetik bir ilaç var mı?
Evet. Genetik teknoloji sayesinde elde edilen ve rt-PA şeklinde tanımlanan genetik ilaçlar kullanılıyor. Bu ilaç, vücudun bir enzim salgılamasına ve bu enzim sayesinde damardaki tıkanıklıkların giderilmesine yol açıyor. Fakat bu ilacın enfarktüs geçirildikten üç saat sonra alınabiliyor. Bir yan etki ise kanamaların oluşabilmesi. Bu yüzden bu ilaç her hasta için uygun değil.
Felç geçirdikten sonra ne gibi yan etkiler oluşabilir?
Felç geçiren hastalarda genellikle sonradan konuşma ve görme bozuklukların yanı sıra sersemlik gibi yan etkiler oluşabiliyor. Bazı hastalarda bu şikayetler bir süre sonra sona ererken bazılarındaysa geçmiyor.
Felçin ciddiyeti neye göre değişiyor?
Bu enfarktüsün ne kadar hasar verdiğine bağlı. Ayrıca tedaviye ne kadar çabuk başlanıldığı önemli.
Ölen beyin hücrelerine ne oluyor?
Beyin hücrelerinin işleyiş tarzı o kadar ilginç ki. Şöyle ki, beyinde ölen hücrelerin işlevini etrafındaki hücreler üstleniyor. Fakat bunun gerçekleşebilmesi için bu hücrelerin bir an önce yeni ek görevlerine alıştırılmaları gerekiyor. Bunun için erken terapi önemli.
Damar tıkanıklığı felç geçirmenin tek nedeni mi?
Hayır. Bir beyin kanaması sonucunda da felç geçirilebilirsiniz. Kanama ile damarda meydana gelen basınç ile damarın yapısı bozuluyor ve işlevini yerine getiremiyor. Kanamanın ise mutlaka durdurulması gerekir.
Damar tıkanıklığı nasıl oluşur?
Damar tıkanıklığının sebebi genelde yüksek kan basıncı ve sağlıksız bir yaşamdır. Özellikle de damarlarda oluşan kireçlenme beyin felcinin en büyük sebebi. Sağlıklı beslenme bol sebze ve meyve, az kırmızı et ve yağ ile felç olma riskinizi bir hayli düşürebilirsiniz. Günde içeceğiniz bir kadeh şarap damarlarınızı kireçlenmeye karşı koruyacaktır. Daha fazlası ise sağlığa zarar verecektir.
Beyin kanaması nasıl oluşur?
Bazen, beynin yapısında doğuştan gelen bir bozukluk nedeniyle bir kanama meydana gelebilir. Ayrıca kan basıncı da damarın yırtılmasına sebep olabilir. Fakat asıl risk, damarın içinde meydana gelen tortulanmadan dolayı damar içi alanın daralmasıyla oluşur.
Bazı ilaçların felç geçirme riskini yükselttiği doğru mu?
Amerikalı bilim adamları ephedrin maddesinin felç riskini çoğalttığını ortaya çıkardı. Bitkisel maddelerden elde edilen ephedrin genelde öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının içeriğinde bulunuyor. Ephedrin maddesinin aynı zamanda iştah kapatma gibi bir özelliği daha olduğundan, özellikle diyabet ilaçlarında yüksek miktarlarda kullanılıyor.
İkinci bir felç geçirme ihtimali yüksek midir?
İstatistiklere göre hastaların %10 - %15inin bir sene sonra tekrar felç geçiriyorlar. Bunu engellemek için aspirin gibi kanı sulandıran ilaçların kullanılması gerekiyor. Bu tedavi yöntemi kanda oluşan pıhtılaşmayı ve damarların tıkanmasını önlüyor.
Kan basıncınızın yükselmesini nasıl önleyebilirsiniz?
Yüksek kan basıncı her zaman felç geçirme riskini çoğaltır. Her gün düzenli olarak kan basıncınızı ölçün veya bir doktora veya eczaneye ölçtürün. Yüksek kan basıncına karşı birkaç öneri:
1. Yoga veya çeşitli meditasyon yöntemlerini kullanarak stresi üzerinizden atın.
2. Kanda bulunan yüksek yağ seviyesi, damarların daralmasına bu da kan basıncının yükselmesine neden olur. Kandaki kolesterol seviyesi mutlaka 130''''un altında olmalı. Kolesterini düşük bir beslenme tek başına yeterli olmuyorsa, kandaki yağ seviyesini düşüren ilaçlar yardımcı olabilir.
3. Sigarayı bırakın çünkü nikotin damarların daralmasına neden oluyor.
Hangi durumlarda kalıcı bozukluklar oluşur?
Genellikle beyindeki bir şahdamarın tıkanmasından dolayı kişi felç geçirir. Tıkanan damarın gerekli bölgelere kan iletememesi durumunda o bölgelerde hasar meydana gelir. Beyinde hasarın meydana geldiği bölgeye göre kişi bölgesel felçler yaşayabilir. Mesela bir kolunu, bacağını veya vücudunun yarısını kullanamaz. Bunun sebebi ise kasların beyinden herhangi bir sinyal alamamasıdır. Refleksler tamamen yok olmasa da kasları kullanmak mümkün değildir. Felç geçirildiğinde genellikle beynin konuşmayı etkileyen bölümünde hasar meydana gelir ve kişide konuşma bozuklukları oluşur. Bu durumda hasta konuşmayı tekrar öğrenmek durumunda kalır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
