Kabakulak Hastalığı Kaç Gün Sürer Nedir?

Hastalığın oluşu : Teneffüs yolu ile alman mikrop, Grip, Suçiçeği, Çiçek, Kızamıkçık, Kızamık da olduğu gibi, nefes borularının epitel hücreleri içerisine girer ve çoğalmaya başlar. Çoğalan virüsler, hücreyi patlatarak kana karışır. Iç or-yanlarda, 2nci defa üredikten sonra, tükürük bezleri ve diğer salgı bezlerinin (Pankreas, meme, Prostat v.s.) ifraz kanallarının hücreleri içerisine girer ve yerleşir. Burada, 3ncü defa çoğalan virüsler, kanal hücrelerini şişirir ve kanalda iltihap başlar. Böylece, kanal daralır ve tıkanır. Bezin salgısı, yol bulup akamadığından, bez içerisinde birikerek, ağrılı şişmelere sebep olur. Bu hâdise hemen hemen bütün dış salgı bezlerinin ifraz kanallarında cereyan eder. (Salgısını doğrudan doğruya kana döken, iç salgı bezlerinde değil). Yani, kabakulak, özellikle kulak altı tükürük bezinin değil, bütün dış salgı bezlerinin hastalığıdır. Anlaşılacağı gibi, ifraz bezlerinin hücreleri sağlam kalır ve vazifelerini yaparlar. Bezin yalnız salgı kanalı, hastalığa iştirak eder.Hastalık belirtisinin yalnız kulak altı tükürük bezinde görülmesinin sebebi, bu bezin yüzeysel oluşu ve ufak bir şişliğinin kolayca farkedilmesindendir.Salgı kanalı hücrelerinde üreyen virüslerin, hücreleri patlatıp öncü defa kana karışmasıyla ateş ortaya çıkar ve böylece hastalık başlamış olur.Üçüncü defa kana dökülen virüsler, bu sefer başka organlara gidip yerleşebilirler.

Örneğin : Erkekte Hayalarda (Teslis) ve Prostatta yerleşerek, Orşit ve Prostatit yapar. Kadında, yumurtalıklarda yerleşerek, Ovarit husule getirir.

Kuluçka Devri: Ortalama 18 - 21 gündür. Fakat 10 -14 güne kadar inebilir ve 35 güne kadar çıkabilir.

Hastalık Belirtileri: Hastalık, ekseriya ürperme ve ateş ile anî başlar. Bazı vak’alarda, 1-2 gün evvel hafif kırıklık, baş ağrısı, iştahsızlık olur. Bütün hastalarda, muhtelif şiddette baş ağrısı vardır. Bundan sonra, kulak altı tükürük bezinde (Parotis) ağrılı bir şişme başlar. Şişme, iki günde azami büyüklüğünü alır. Şişlik, belli belirsiz olabileceği gibi, bir mandalina cesameti kadar da olabilir. Ekseriya, tek taraflıdır. Sonra diğer tarafa geçer. Bazan, dilaltı, çenealtı yükürük bezleri de şişer. Bu sebepten, yüz yuvarlak bir görünüş alır. Şişlik, kulakaltı bezinde olmadan, doğrudan doğruya dilaltı ve çenealtı bezlerinde de olabilir.Kulakaltı bezinin şişliği, çene açısı ile, kulak önü bölgesinde başlar. Sonraları, arkaya doğru yayılarak, kulak memesini kaldırır. Şişlik, sınırsız, hamur kıvamında ve ağrılır. Ağrı, çiğneme ve iştah verecek yemekleri görmekle daha fazlalaşır. Çünkü, tükürük ifrazı artar ve bezin daha çok şişmesine sebep olur.Boğaz ve bademcikler kırmızı, yutkunma ağrılır. Ateş, ekseriya 3-4 gün, 38 - 39C° de seyreder. 40C” çıkan ve uzun sürenler olduğu gibi, ateşsiz ve hafif geçen vak’alar da vardır.Kabakulak, çocuklarda hafif, fakat 15 - 25 yaşlarında, nis- beten ağır seyreder. Ama, daima şifa ile sonuçlanan bir hastalıktır.

Sebep olduğu yan hastalıklar (İhtilâflar = Komplikasyonlar) :

1 -— Orşit yani Haya (Testis) iltihabı: Umumiyetle, erişkinlerde görülür. Her iki haya hastalanırsa kısırlık olur.Orşit, 10 yaşından önce nadir, 1-2 yaşlarında hiç görülmez. Çünkü Testisler, olgunlaştıktan yani vazifeye başladıktan sonra hastalanırlar.Orşit, bazan hastalığın başlangıcında, fakat ekseriya 7-14 gün sonra meydana çıkar. Ateş, anîden 39-400° yükselir, ishal, kusma, karın ağrısı olur. Sonra, hayalarda ağrılı bir şişme başlar. 1-2 gün içerisinde, tavuk veya kaz yumurtası cesametini bulur. Üstündeki deri kızarmıştır. Ağrı şiddetlidir. Ateş3-4 gün devam eder. Şişlik, ancak 2-3 haftada iner. Hastalanan haya, ekseriya ufalır, yani vazifesini tam veya hiç yapamaz olur. (Atrofi olur.).Kabakulak, hiç başka âraz vermeden, doğrudan doğruya, Orşit şeklinde de kendini gösterebilir. Fakat gerçekte, tükürük bezlerindeki hastalık, kanalı tıkayacak şiddette olmadığından, gözden kaçmıştır.

2 — Yumurtalık iltihabı = Ovarit: Orşit kadar sık görülmez. Ateş ve şiddetli karın ağrısı ile başlar. Bazan vagina kanama olur. Her iki yumurtalık hastalığa iştirak ederse, kısırlık yapar.

3 — Sulu Zatülcemp = Plörezi: Klâsik değildir ve nadir görülür. Eğer olursa, yüksek ateş, kuru öksürük ve yan ağrısı ile başlar. Plevra (Akciğer bürgüsü) boşluğunda süratle mayii teşekkül eder. 5 -10 gün devam ettikten sonra, kendiliğinden kaybolur. En fazla 30 gün sürer. Mühim bir iz bırakmaz.

4 — Menengoansefalit: Ateş, baş ağrısı, kusma, ense sertliği ile başlar. Küçük çocuklarda, havale nöbetlerine sebep olur. Selimdir. Sekel bırakmaz. Zaten bütün kabakulaklılarda, az veya çok menenjit belirtileri vardır.

5 — Pankreatit: Pankreas, karın boşluğunda bulunan ve iç ve dış salgı bezi ödevini gören bir organdır. İşte, bu bezin iltihabına, Pankreatit denir. Kabakulak, böyle bir hastalığa sebep olabilir. Pankreatit, ekseriya öldürücüdür. Fakat memleketimizde pek görülmemektedir.

Kabakulağın tedavisi: Özel ilâcı yoktur. Antibiyotikler ve antiseptikli gargaralar faydasızdır. Ağrılara karşı, ağrı dindi- rici ilâçlar verilir. Çok zaman kendiliğinden geçer. Perhizi yoktur, istirahat şarttır. Hastalığın başlangıcında, veya kuluçka devrinde, Gamma Globülin yapılırsa, hastalık hafif geçer ve yan hastalıkların ortaya çıkmasını önler. Ayrıca, Steroitle- rin tatbiki fayda sağlar. (Kortizon tedavisi).Orşitten korunmada ve orşit tedavisinde, kadınlık hormonundan (Östrogen) iyi netice alınmaktadır.

Korunma: Aşısı vardır. Fakat henüz memleketimize gelmemiştir.Kg. başına 0,2 cc. Gamma - Globülin, en az 20 gün hastalıktan korursa da, bu husus pek kesin değildir.Hastaların 18 gün ayrılması lâzımdır.