İyileşmeyen Yaraların Nedenleri

YARALAR NASIL İYİLEŞİR?

Yara iyileşmesi vücudun kendi otomatik mekanizması ile olur. Yara meydana geldiğinde, ilgili kısımdaki hücre bütünlüğü bozulur. Bütünlük bozulduğunda ise hücreler arası madde adı verilen sıvı yara iyileşmesini başlatan ilk faktördür ve çok önemli vazifeleri bulunmaktadır. Yara oluştuğunda öncelikle kanın durdurulmasına yönelik kan pıhtılaşması devreye girer. Hücreler arası madde ise bu pıhtı çevre dokulara tutturmayı sağlar. Hücreler arası maddenin diğer bir görevi ise yara çevresindeki hücrelerin bölünmesini uyarmaktır. Bu uyarı sonucu hücreler hızla bölünerek yarayı kapatırlar.

Diğer taraftan kanda fibroblast adı verilen hücreler yer almaktadır. Fibroblastlar hücreler arası maddenin salgılanmasını uyardığı büyüme maddelerinin varlığında hızla çoğalırlar. Hızlı çoğalma ise yara dokusunun iki cephesi arasında köprü kurulmasını sağlar. Bu köprüler de yara kapanmasına destek verir. Bu süreç devamlılık arzederek ortalama 7-10 gün arasında yaraları kapatmaktadır.

YARA İYİLEŞMESİ NEDEN GECİKİR?

Oysa ki bu süreç her zaman 7-10 arasında sürmez. Haftalar hatta aylar kadar devam edebilir. Bu zaman uzaması dahiliye olarak bir şeylerin yolunda gitmediği anlamına geliyordur.

Bilhassa 1,5-2 ay geçtiği halde iyileşmeyen yaralarda mutlaka bir hekime görünmekte yarar var. İyileşmeyen yaralarda irinli akıntılar, renk değişimleri, kaşıntılanma gibi sizi tedirgin eden durumlarda doktora gitmekte geç kalmamalısınız. Unutmayınız ki her hastalıkta erken tanı çok önemlidir. Hatta bazı hastalıklarda hayat kurtarıcı olmaktadır.

PROTEİNDEN YOKSUN DİYET

Yara iyileşmesinde proteinler sık başvurulan kaynaklardır. Eğer diyetinizde protein bakımından yoksun besleniyorsanız yaralarınızın geç iyileşmesi muhtemeldir. Bunu C vitamini kısıtlı alımı, ileri derecede su kaybı ve anemi takip eder.

ŞEKER HASTALIĞINA DİKKAT!!

Şeker hastalığı ile ilgili bilinen en önemli olumsuzluklardan biri yaraların geç iyileşmesine neden olmasıdır. Çünkü şeker hastalığı damar bütünlüğü ve kan akışının düzgünlüğünü bozmaktadır. Yetersiz kan gelen yara ise geç iyileşmektedir. Şeker yaraları genellikle ayaklarda ve üç haftadan fazla süredir iyileşmeyen yaralardır.

Aşağıda yaraların geç iyileşmesine yol açan birtakım sağlık sorunları verilmiştir:

Deri kanserleri

Hipovolemia

Vazokonstriksiyon

Kan yapışkanlığının artması

Yüksek doz röntgen ışınına maruz kalma

Damar içi kümeleşmeler

Eritrosit stazisi

Kan azlığına bağlı olarak iç organ hastalıkları

Uzun süreli alerji

Güneşte daha da belirginleşen hastalıklar

Behçet hastalığı

Herpes virüsü ve diğer virüsler, bakteri ve mantarlar da derideki var olan geç iyileşmesine yol açabilirler.

Sigara içilmesi yaraların geç iyileşmesine yol açar.

Kortizon türü ağır ilaçlarda yara iyileşme süreci yavaşlatabilir.

HANGİ TİP YARALAR ÇOK RİSKLİ

Bazı yaralar cilt kanseri gibi çok ciddi hastalıklara işarettir. Ortası çukur ve kenarlar kabarmış yaralar yada alaca renkli kırmızı kabuklu yaralar ciddi risk faktörü oluşturur. Bu belirtilerde geç kalınmaması gerekmek ve altta yatan nedene göre tedavi hemen başlatılmalıdır.

Bedendeki kapalı alanlar yada ben (nevüs) üstünden belirginleşen yaralarda diğer risk grubunu oluşturur. Bu belirtiler “melanom” diye bilinen cilt hastalığı olabilir. Bu bakımdan kendi vücudunuzu sık sık aynada kontrol edin.

YARALARIN İYİLEŞMESİNİN HIZLANMASI İÇİN NE YAPABİLİRİM?

Öncelikle bir rahatsızlığınız varsa bunu tedavi ettirmelisiniz. Şayet bir hastalığınız yoksa bu durum, muhtemelen sağlıksız beslenme ve diğer koşullarla ilişkilendirilebilir.

DENGELİ VE DÜZENLİ BESLENİN

Genel beden sağlığı açısından dengeli ve düzenli beslenme çok önemlidir. Bilhassa günümüzün fast-food tarzı hazır ayakta beslenme, çiğneyerek yutma yetisini azaltan beslenme neredeyse tüm hastalıklara zemin hazırlıyor.

Şimdi; öncelikli olarak diyetinize her gün sebze ve meyve eklemelisiniz. Bunu müteakip yara iyileşmesinde önemli rolü olan gıdaların alınımını artırmalısınız. Çinko, selenyum ve C ve B grubu vitaminleri açısından zengin bir diyet çok önemlidir. Bunlar yara iyileşmesini hızlandırırlar.

SARI KANTARON YARALARI İYİLEŞTİRMEDE 1 NUMARA

St.John‘s wort adı verilen ve hafif antidepresan özelliği olan sarı kantaron bilimsel olarak sağladığı yararlar zaten ispatlanmış durumda. Bunlardan bir tanesi de yara iyileştirmedeki başarısıdır. Sarı kantaron genellikle çay olarak tüketilebilmektedir. Yara iyileştirmede başarının tam olarak sağlanabilmesi için sarı kantaron özütünün yara üzerine konulması gerekiyor. Hatta 144 sezeryan doğum yapan kadın üzerinde, sarı kantaron yağının yara iyileşmesi üzerindeki rolü araştırılmış. Sonuç olarak bu kadınlarda yara iyileşmesinin hızlandığı, kaşıntının azaldığı ve yara izlerinin küçüldüğü belirlenmiştir.

Yara iyileştirici özelliği bulunan diğer bitkiler arasında karakafes otu, civanperçemi, ısırgan otu, at kuyruğu ve ceviz yaprağı sayılabilir.

GÜNEŞ IŞIĞINDAN KORUNUN

Yara iyileşme sürecini yavaşlatan bir diğer faktör ise güneş ışığıdır. Yaralar eğer ellerinizde ise sürekli güneşe maruz kaldığından süreç uzayabilir. Yapmanız gereken güneşe çıkmadan yara üzerine yüksek faktörlü bir koruyucu krem kullanabilirsiniz.

YARALARINIZI KAPATARAK SÜRECİ KISALTABİLİRSİNİZ

Artık son zamanlarda yaranın iyileşmesinin hızlanması için o bölgenin vazelin yada antibiyotik bir kremle nemli tutulması öneriliyor. Yani bu kremler bir yerde yaranın hava ile temasını engelleyerek bakteri, virüs yada mantar gibi patojen saldırısına engel oluyor ve onların yaraları iyileştirmesini yavaşlatma sürecine engel oluyor.