iyi huylu kolesterol nedir vikipedi

Kolesterol Nedir

Cevap şudur: Toplumda yaşayan herkes kanındaki kolesterol miktarını bilmek zorundadır. Bazı bilginler bunun çocuklara bile yapılmasını öneriyorlar. Hele ailede kolesterol sorunu varsa iş daha da ciddiyet kazanır. Bilimsel araştırmalar damar sertliğinin çocuklukta başladığını göstermiştir.Kandaki normal kolesterol oram nedir?Çocuk anasından doğduğu zaman kolesterol seviyesi % 70’i geçmez (yani 8,1 mili mol/litre).Ancak gıda almaya başlar başlamaz, kolesterol yükselmeye başlar. Birinci senede % 150’ye ulaşır. Ve bu düzeyde de kalır. Bu, 17 yaşma kadar devam eder. O zaman kolesterol bir daha yükselir. Çoğu zaman % 210-220’ye çıkar (bu da Amerika Birleşik Devletleri, Ingiltere ve Kanada’da ortalama kolesterol seviyesidir). Hatta daha yakın zamana kadar ünlü kalp hastalıkları kitaplarından çoğu kandaki kolesterolün % 250 mg’a (5,6 milimol/litre) çıkmasını normal sayarlardı.Ancak biz yapılan birçok tıbbi araştırmalardan öğrenmiş bulunuyoruz ki, Amerika’da enfarktüs geçirenlerin çoğunda kolesterol seviyesi % 200-250 mg arasında gidip gelmektedir. Ünlü Fromongham Kalp Hastalıkları Araştırma Merkezi de bunların arasındadır.

Kolesterol yaşam için gerekli olan mum kıvamında yağımsı bir maddedir. Kolesterol beyin, sinirler, kalp, bağırsaklar, kaslar, karaciğer başta olmak üzere tüm vücutta yaygın olarak bulunur. Vücut kolesterolü kullanarak hormon (kortizon, seks hormonu....), D vitamini ve yağları sindiren safra asitlerini üretir. Bu işlemler için kanda çok az miktarda kolesterol bulunması yeterlidir. Eğer kanda fazla miktarda kolesterol varsa bu kan damarlarında birikir ve kan damarlarının sertleşmesine, daralmasına (arteriyoskleroz) yol açar. Arteriyosklerozda damar duvarında biriken tek madde kolesterol değildir; akyuvarlar, kan pıhtısı, kalsiyum... gibi maddeler de birikir. Toplumda arteriyoskleroz için damar sertliği, damar kireçlenmesi gibi ifadeler de kullanılmaktadır. Damarlar tüm vücutta yaygın olarak bulunur ve kalp, beyin, böbrek... gibi organlara kan taşıyarak bu organların görev yapmasını sağlar. Kolesterol hangi organın damarında birikirse o organa ait hastalıklar ortaya çıkar. Örneğin; kalbi besleyen atardamarlarda (koroner arterler) kolesterol birikimi olursa göğüs ağrısı, kalp krizi gibi sorunlar oluşur. Böbrek damarlarında kolesterol birikimi yüksek tansiyon ve böbrek yetmezliğine yol açabilir.

Kolesterol Belirtileri

Basitçe özetlemek gerekirse, iyi (HDL) ve kötü (LDL) olarak 2 ana kolesterol tipi bulunmaktadır.

İyi kolesterol, kötü kolesterol seviyesinin düşürülmesine ve damarlardaki plak tabakalarının temizlenmesine yardımcı olurken, kötü kolesterol damar tıkanıklığına, kalp hastalıklarına ve kan dolaşımı sorunlarına yol açar.

Yüksek kolesterolü, sağlık açısından bu kadar tehlikeli yapan şey genellikle kötü kolesterolü yüksek olan kişilerde herhangi bir belirti görülmemesidir.

Yani, uzun yıllar yüksek kolesterol seviyeleriyle yaşasanız dahi damar veya kalple ilgili bir sorun yaşanmadıkça kolesterol seviyenizin normalden yüksek olduğunu fark etmeyebilirsiniz. Eğer bu dönemde kolesterol ölçümü yaptırmadıysanız kolesterol damarlarda birikmeye başlamış olabilir.

Yüksek kolesterol sizi hasta yapmaz, günlük yaşantınızı etkilemez, belirtisi yok denebilecek kadar azdır ve genellikle rutin kontroller sırasında yapılan testlerle belirlenebilmektedir.

Nadir olmakla birlikte yüksek kolesterolü bulunan bazı kişilerde, cilt tabakasında biriken kolesterol göz çevresiyle el ve ayaklarda kabarıklıklara yol açabilir. Bu kabarıklıklar yağ bezesine benzer şekillerde görülebilir.

Yüksek Kolesterolün Riskleri

Kolesterolün yüksek olup olmadığını bilmemek maalesef yol açabileceği hastalıkları önlemez. Uzun süre yüksek kolesterolü bulunan kişilerin karşılaşabileceği en büyük tehlikelerden biri damar tıkanıklığıdır (atherosclerosis).

Kolesterolün damar duvarına yapışmasıyla başlayan süreç, zaman içinde damarın elastikiyetini kaybederek sertleşmesi ve kan akışı için kullanılan yolun daralmasıyla devam eder.

Bu plaklar damarları çatlatabilir ve çatlaklarda kan pıhtılaşması oluşabilir. Pıhtılaşma, zaten kolesterol birikimi nedeniyle daralan damarı iyice daraltabilir ve kan akışını durma noktasına getirebilir.

Tüm bunların sonucunda da inme ve kalp krizi gibi hayati tehlike yaratan sağlık sorunları görülebilir.

Kolesterol Neden Yükselir?

Kolesterol vücudumuz tarafından (karaciğer) üretilebildiği için gıdalardan aldığımız kolesterol genel olarak kolesterol fazlası olarak kabul edilebilir.

Omega 3 ve omega 6 gibi esansiyel yağ asitleri içeren gıdalar (badem, keten tohumu, balık, fındık…) sağlıklı yağ ve iyi kolesterol kaynakları arasında gösterilirken, doymuş yağ oranı yüksek gıdalar (margarin, tereyağ, yağlı peynir, tam yağlı süt…), trans yağ içeren gıdalar (kızarmış patates, krakerler, kızartma yemekler, hazır kurabiye, fast-food…) yüksek kolesterol tetikleyicileri arasındadır.

Yani sık sık hazır gıda tüketiyorsanız, paketlenmiş gıdalara (atıştırmalıklar) merakınız varsa ve genel olarak hayvansal gıdalarla besleniyorsanız büyük ihtimalle yüksek kolesterol sorunu yaşayacaksınız demektir.

Fiziksel olarak aktif olmamak, spordan uzak durmak ve aşırı kilolu olmak yüksek kolesterolün diğer nedenleri arasında sayılmaktadır. Tabii her fazla kilosu bulunan insanın kolesterol seviyesi yüksek olacak diye bir genelleme yapmak doğru olmaz ancak, fazla kilosu bulunanların çoğunda yüksek kolesterol görülmektedir.

Yaş aldıkça kolesterol seviyesi de artmaya başlar. Bu nedenle uzmanlar, 20 yaşından sonra her 5 senede bir, 40 yaşından sonra her 1-2 senede bir kolesterol ölçümü yaptırılmasını öneriyor.

Eğer yüksek kolesterolünüz varsa ve bunu beslenme ile kontrol altında tutmaya çalışıyorsanız, hangi yaşta olduğunuza bağlı olmadan, her yıl kolesterol ölçümü yaptırmanız gerekiyor. Kolesterol ilacı kullanıyorsanız doktorunuz büyük ihtimalle her 6 ayda bir kolesterol ölçümü isteyecektir.

Düzenli olarak egzersiz yapmanıza ve ideal kilonuzda olmanıza rağmen kolesterolünüz yüksek çıktıysa bunun nedeni aile bireylerinizden birinin kolesterolünün yüksek olması olabilir.

Kolesterol Düşürücü Bitkiler

Ceviz birçok organ ve birçok hastalık için iyi gelen şifalı bitkilerden biridir. Kötü kolesterolü düşürücü etkisi de faydaları arasındadır. Ceviz kan damarlarına büyük fayda sağlar.

Yulaf ezmesi, yulaf kepeği bu rahatsızlık için bilinen çözüm yolları arasındadır. Düzenli yulaf ezmesi yada yulaf kepeği tüketilerek kolesterolün dengelenmesi sağlanabilir.

Fındık da ceviz gibi etki göstererek yarar sağlar.

Başta somon balığı, göl alabalığı, sardalya ve orkinos olmak üzere birçok balık türü bu rahatsızlığa iyi gelir. Yüksek oranda omega 3 içeren balıklar vücut için de oldukça yararlıdır. Haftada en az bir kez balık yemek gerekir.

Düzenli olarak sebze ve meyve tüketin. Sebzeler ve meyveler kalbinizi de korur.

Bademin de büyük faydası vardır. Badem tüketin.

Yer fıstığı, çam fıstığı gibi kuruyemişler de hem kolesterolü düşürür hem de kalbi korur.

Brüksel lahanası oldukça büyük fayda sağlar.

Elma da düzenleyici etki yapar.

Üzüm de elma gibi oldukça etkilidir. Tüketmekte fayda vardır.

Yeşil çay birçok rahatsızlığa iyi geldiği ve birçok hastalığa karşı koruma sağladığı gibi kolesterolü de düşürür. Aynı zamanda siyah çayın da benzer etkisi vardır.

Soya fasulyesi de bu rahatsızlık için oldukça faydalıdır.

Düşürücü etki için domates tüketmekte yarar vardır.

Enginar tüketilmesi fayda sağlar.

Atkuyruğu namı diğer kırkkilit otu bitkisi de kolesterol için oldukça yararlı bir bitkidir.

Limon, mandalina ve portakal gibi C vitamini içeriği yüksek olan bitkilerde mutlaka tüketilmelidir.

Soğan ve sarımsak birçok hastalığa karşı koruma sağladığı gibi bu rahatsızlık için de fayda sağlar. Mutfağınızdan soğan ve sarımsağı eksik etmeyin.

Özellikle zencefilin faydası büyüktür. Hazırlanan zencefil çayı bu rahatsızlık için oldukça etkilidir.

Avokado, muz, kivi, mango, armut ve şeftali tüketilmesi gereken meyveler arasındadır.

Et ve tavuğu ızgara yada haşlanmış olarak tüketmenizde yarar var.

Patlıcan ve havuç bu rahatsızlık için oldukça büyük fayda sağlar.

Doğal meyve suları tüketilebilir.