İnfeksiyon

İnfeksiyon
· Bakteriel infeksiyonlar iyileşmeyi değişik mekanizmalarla bozarlar.Akut ve konik inflamatuar infiltratlar fibroblast proliferasyonunu yavaşlatırlar ve ECM komponentleri sentezlenemez.Tam mekanizması bilinmesede, Sepsis sistemik etkilere sebep olur ve yara iyileşmesi bozulur.
· Klinik olarak yara yeri infeksiyonu oluşturabilecek ve iyileşmeyi etkileyecek bakteri sayısı, gram doku başına 105 ‘tir.
· Aynı şekilde açık yara üzerine konulmuş deri greftinin fail olma olasılığı alınan kültürde gram doku başına mevcut bakteri sayısı 105 olduğu zaman artar ve yara iyileşmesi bozulur.
· İyi vaskülarize kas flebi uygulanmış açık yaralarda gram doku başına mevcut bakteri sayısı 105‘i aşana kadar istenilen iyileşme sağlanabilir.
· Yara yeri enfeksiyon bulguları, ateş,hasasiyet, eritem, ödem ve drenaj‘dır.
· Kapalı,enfekte olmuş bir yaranın tedavisi, akıntı ve nekrotik doku varlığına göre değişir.Drene olacak bir birikim mevcut değilse, uygun antibiyotiklerle tedavi sağlanabilir.
· Nekrotik doku ve pürülan mayi birikiminde suturler alınmalı, debridman ve yıkama yapılıp, drenaj sağlanmalıdır.Uygun antibiyotik seçimi alınacak kültür sonucuna göre değiştirilmelidir.

Malnütrisyon
· Yara iyileşmesi anabolik bir süreçtir ve ilave kalori gereksinimi olur.Optimal yara iyileşmesi için gerekli kalori miktarı henüz tanımlanmamıştır.

Vit A
- Fibroplazi, kollojen sentezi, çapraz bağlanma ve epitelizasyon gibi basamaklarda etkilidir.
- Yağda eriyen bir vit olduğu için toksik alımına dikkat etmek gerekir. Oral dozu; 25.000 IU/gün‘dür.
- Hayvan çalışmalarında steroid alımının yara iyileşmesi üzerindeki etkilerini geri çevirdiği gösterilmiştir.İnsanda ispatlanmasada steroid tedavisi alan hastalarda birçok cerrah tarafından postop vit A kullanımı yaygındır.

· Vit B6 (piridoksin) eksikliğinde kollojen çapraz bağlanması bozulur.
· Vit B1 (Tiamin) ve Vit B2 (Riboflavin) eksikliğinde yara iyileşmesi bozukluğu ile karakterize sendromlar ortaya çıkar.

Vit C
- Kollojen sentesinde hidroksilasyon basamağında gereklidir.Prolin ve Lizin
hidroksilasyonla Hidroksiprolin ve hidroksilizine dönüşür.
- Hidroksiprolin eksikliğinde yeni sentezlenmiş kollojen hücre dışına taşınamaz.
- Hidroksilizin eksikliğinde kollojen çapraz bağlanması gerçekleşemez.
- Normal miktarlarda fibroblast yara yerinde bulunur ama yeterli kollojen sentezi olmaz (skorbüt hastalığı)

· Vitamin eksiklikleri olmadan verilen vitaminler yara iyilşmesi üzerinde bir etki oluşturmaz.
· Bakır ve Çinko gibi divalan katyonlar enzimatik reaksiyonlarda kofaktör olarak görev yapar.Eksikliklerinde epitelizasyonda ve iyileşmede yavaşlama olur.

Obezite
· Diyabetten bağımsız olarak yara iyileşme süreci yavaşlar.
· Diyabetli obez hastalarda yara iyileşme süreci, glukoz kontrolü ve insülin kullanımından bağımsız olarak bozulmuştur.

Kortikosteroidler
· Topikal ve sistemik steroid kullanımı özellikle yaralanmadan sonraki 3 günde iyileşme sürecini olumsuz etkiler.
· Temel etki mekanizması halen ortaya konamamış olsada, inflamasyon, kollojen sentezi ve kontraksiyon basamaklarını bozar.
· Deneysel yaralarda, PDGF, KGF ekspresyonunu azalttıkları gösterilmiştir.
· Steroidler lizozomal membran stabilizasyonu yaparlar, inflamasyonu azaltırlar ve iyileşme sürecini yavaşlatırlar.Bakteriyel enfeksiyon oranı artar.
· Vit A kullanımı steroid etkilerini geri çevirebilir.

Kemoterapi
Radyasyon ve kemoterapi temel etkilerini bölünen hücreler üzerinde gösterir.Yara iyileşmesi Proliferatif Faz özellikle etkilenir.
Onkolojik cerrahi prosedürlerde, kemoterapötikler postop 5-7.günlere kadar kullanılmaz.