Hafif Karaciğer Yetmezliği
Ağır olmayan bütün yaygın karaciğer hastalıklarına kural olarak hafif karaciğer yetmezliği de eşlik eder. Nedeni çeşitli enfeksiyon etkenleri, ilaç ya da besin kökenli zehirli maddeler olabilir. Sağ karıncık yetmezliği gibi sorunlara bağlı olarak toplardamar da hafif kan göllenmesi ve başlangıç aşamasındaki safra tıkanmaları da hafif karaciğer yetmezliğine neden olur. Öznel ve nesnel belirtiler kuşkusuz yetmezliğin nedenine göre değişir. Bununla birlikte genel bir hastalık tablosundan söz edilebilir. Hasta genellikle biraz halsizdir. Hafif bir ruhsal çöküntü eğilimi, orta derecede iştahsızlık ve ağızda acılık görülür; kilo kaybı genellikle fazla değildir.
Sindirim güçleşmiştir; mide üstünde ağırlık duygusu vardır. Bazen ishal, bazen kabızlık görülür. Yemekten soma uyku bastırır ve çoğu kez kaşıntı ortaya çıkar. Muayenede belirgin bir gaz fazlalığı gözlenir. Karaciğer hacmi ve sertliği biraz artmıştır; daha da önemlisi elle bastırıldığında ağrılıdır. Bu ağrı özellikle önemli bir belirtidir, çünkü muayenede yalnızca karaciğerin ele gelmesi, karaciğer hastalığı ve yetmezliği tanısı koymaya yetmez. Karaciğerin ele gelmesi göğüs tabanının geniş olmasından ya da karaciğer sarkmasından kaynaklanabilir. Karaciğer sarkması yapısal olabileceği gibi gergin kişilerde diyaframın kasılması nedeniyle de oluşabilir. Değişik tipte deri belirtileri çok önemlidir. Kaşıntı her zaman değilse bile çoğunlukla safra tuzlarının atılmasındaki bozukluğa bağlıdır.
Kanda kolesterol düzeyinin yükselmesi gözka- paklan çevresinde hafif kabarık san lekelerin(ksantelazma) oluşmasına yol açar. Tipik belirtilerden biri de genellikle vücudun üst yarısında (özellikle göğüste, yüzde, kollarda, el üstünde) görülen ince damar "yıldızlan" ya da bir merkezden yayılan küçük damar genişlemeleridir (telanjiyektazi). Bunlar merkezde küçük bir atardamar ile bundan örümcek ayağı biçiminde çevreye dağılan birçok küçük damarcıktan oluşur. Çapları topluiğne başından yanm cm'ye kadar değişebilir. Merkezlerine bastınldığında toplardamar yıldızlanndan farklı olarak solarlar.
Karaciğer işlevleri düzeldiğinde ise yok olurlar. "Örümceksi ben" olarak da bilinen bu oluşumlann nasıl ortaya çıktığı tam aydınlatılamamıştır. Tıpkı sirozda avuç içlerinin kızarması gibi bun- lann da karaciğerin etkisizleştiremediği östrojen hormonunun artmasından kaynaklandığı ileri sürülmektedir. Ama bu kuramın güvenilir bir temeli yoktur. Deride ayrıca zehirli maddelere ya da alerjiye bağlı ürtiker benzeri belirtiler ve pigment artışına bağlı koyu renk lekeler de görülebilir: Laboratuvar verilerinden en önemlisi idrarda ürobilin düzeyinin yüksekliğidir. Kandaki direkt ve indirekt bilirubin düzeyi de bir miktar artmıştır.
Plazma protrombin etkinliğinde bu aşamada önemli bir azalma yoktur. Bromsülfof- talein temizlenme hızı bir ölçüde uzamıştır (45 dakika sonra yüzde 5-15'i kalır). Kanda demir düzeyi yükselebilir. Kan transaminazları bazen hafif artar, ama bazı olgularda normalin iki ya da üç katma ulaşabilir. Serum proteinleri dengesinde önemli bir bozukluk yoktur. Kanda toplam kolesterol artabilir; ester- leşmiş ve toplam kolesterol arasındaki oran hemen her zaman düşmüştür.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
