Endotelyum, Lipid Peroksidasyon
Endotelyum, Lipid Peroksidasyon : Neden sonuç ilişkisi tamamen aydınlatılmamış olmasına rağmen lipid peroksidasyonla ateroskleroz arasında bir paralelizm vardır. Endotel hücresini en çok etkileyecek husus gerek ekster- nal ve gerekse internal oksidan ve antioksidan balansın değişmesidir. Bu balans oksidan sistem lehine döndüğü zaman lipid peroksidasyon olayı başlar. Aynı anda damar duvarında ateromato plak oluşması,
(1) endotel membran disfonksiyonu ve endotel tahribi,
(2) endotel ve düz kaslarda düşük dansite- li lipoprotein uptakeinde artma,
(3) PGI2 yapımında azalma ve bunun sonucu endotel yüzeyinde trombosit ve lökosit adezyonundaartma,
(4) agregasyon sonucu trombositten kaynaklanan büyüme faktörünün artması ve düz kası proliféré etmesi,
(5) agregasyon sonucu kemotaktik faktörlerde artma.
Tüm bu bahsedilen olaylar hiperkolesterolemide kuvvetle artar. Bu artış diyetle alman eykozo- pentaenoik asit (C20:5) ile engellenebilir. Bu ansature yağ asidinin etki mekanizması daha önce bahsedilmişti.Görüleceği üzere ateroskleroz oluşumunda endotel kaynaklı endojen biyoaktif maddelerin önemli katkıları vardır. Oksidan ve antioksidan sistemler arasındaki balansın bozulması endotel kaynaklı maddelerin oluşumlarında önemli promosyon faktörüdür. Yukarıdan beri çeşitli yönleri ile tartışılan ve endo- telden kaynaklanan vazokonstriktor, agregan, mitogen, kemotaktik endojen maddelerin artması ve bunun yanında vazodilatator, antiagregan ve doku koruyucu endojen maddelerin azalmaları vasküler biyolojide hemos- tatik dengenin bozulması ve önemli klinik- patolojik durumların ortaya çıkmasının ana nedenidir.
Bu fizyopatolojik baz üzerinden vasküler hastalıkların izahı daha da kolaylaşmış ve bu hastalıkların tedavisinde önemli aşamalar sağlanmıştır.Bu bölümde endotel hücresinin koagülas- yon mekanizmasındaki hünıoral etkenliğine yer verilmemiştir. Pro ve antikogülan aktivi- tesi de göz önüne alındığında endotel, başlı başına mültisekresyonel endokrin etkinliği olan ilginç bir hücredir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
