Dalak Ve Dalak Haftalıkları
Dalak Ve Dalak Haftalıkları : Dalak, karnın sol üst köşesinde diyaframın hemen altında, vücudun arka kısmında, omurgaya yakın, 16 cm, uzunluğunda, 60 cm. eninde, 4 cm. kalınlığında bir organdır. Dalak dokusu beyaz ve kırmızı pulpa olmak üzere iki kısımdır ve bağ dokusundan yapılmış bir kapsülü vardır. Kırmızı pulpanın sün- gerimsi yapısı dalağın kan depolamasını sağlar. Dalak büzüldüğün- de genel dolaşıma kan verir. İnsan veya hayvan hareket ettiğinde kanın hacmini koruyan dalaktır. Kedi ve köpeklerde bol miktarda kas lifleri bulunduğundan bunların kasılması ile birikmiş kan gerektiğinde dolaşıma atılır.
Köpeklerde yapılan birçok denemeler dalağın görevlerini anlamamıza yardımcı olmuştur. Dalağın fonksiyonları arasında lenfosit yapımı ve eritrosit yıkımı önemli bir yer alır. Bazı durumlarda dalağın kan yapma işlevi yeniden başlar. Lenf düğümlerinin lenf dolaşımı için gördüğü süzgeç görevini karaciğer ile birlikte dalak da kana karışmış canlı ya da cansız cisimcikler için görür. Bağışıklık olayında mak- rofaj denilen hücrelerden başka dalaktaki lenfositlerin de görevi vardır. Kandan gelen antijenik uyarı sonucu bir kısım lenfositler im- munglobulin (İgm) imal eden plazma hücrelerine dönüşür. Yani antikor yapımında görev alır.
Dalağın büyümesine splenomega- li, fazla çalışmasına hipersplenizm denir. Bazı karaciğer sirozlarında, sıtma, kala-azar gibi kronik infeksi- yonlarda, lösemi gibi kan hastalıklarında ve Hodgkin hastalığında dalak büyür ve genellikle kansızlığa neden olabilir. Bu gibi durumlarda dalağın çıkarılmasının yani splenektomi yapılmasının yarar sağladığı görülmüştür.DalakŞişmesi: Birçok ateşli hastalık sırasında, ayrıca kalp yetersizliği, sirozu olanlarda dalağın şiştiği, ele gelecek şekilde büyüdüğü görülür.Dalak apseleri de şişmeye yol açar. Dalakta apse, tifo, sıtma, flebit, yılancık gibi hastalıklar sonucunda meydana gelir, üst üste şişmeler sonunda dalak dokusu aşırı gelişir, böylece genişleyip büyür.Dalak Enfarktüsü: Dalak damarlarından herhangi birinin, ufak dalların vücudun başka bölgesindengelen, ya da damarın kendisinde olan bir pıhtıyla tıkanması sonucu dalakta enfarktüs olabilir. Belirtileri yerel ağrılar, hassasiyettir.
Dalak enfarktüsünü anlamak çok güçtür. Damarı tıkayan pıhtı mikroplu ise durum ciddi sayılır. Dalakta bu sebeple apse meydana gelmesi ameliyat gerektirebilir.DalakÇatlaması: Çoğunlukla hasta dalakta meydana gelirse de normal dalak da, bir travma (çarpma, vurma, çeşitli kazalar) sonucunda çatlayabilir. Çatlama en çok sıtmanın etkisiyle büyümüş dalakta görülür. Sıtmadan dalağı büyümüş bir kimse tifoya yakalanacak olursa çatlama ihtimali daha da artar. Ayrıca, dalak sapının bükülmesi, çatlamaya yol açabilir.
Normal bir dalağın ufak bir hareketle çatladığı çok nadir de olsa görülmüştür. Çatlamanın belirtileri şunlardır: Karın içinde son derece şiddetli bir ağrı, sol kürek kemiği altında ağrı, iç kanamayı gösteren (solukluk, nabız zayıflaması ve hızlanması, şok hali) belirtiler.Böyle bir durumda, hiç şüphesiz, ameliyat gerekir.Ayrıca trafik kazalarında yırtılan dalak iç kanamaya neden olarak insanın yaşamını tehlikeye sokabilir. Derhal yapılacak bir dalak çıkarma ameliyatı, kazaya uğrayanın hayatını kurtarabilir. Dalağın çıkarılması bütün önemli görevlerine karşın, yaşamın sürdürülmesine engel teşkil etmez. Yalnız küçük çocuklarda yapılan splenektomilerden sonra özellikle pnömokok ve hemofilus influenza gibi kapsüllü bakteri enfeksiyonları tehlikeli olabilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
