dalak ağrısı belirtileri
Anatomi:
Dalak yassı ve oval biçimli, yaklaşık 12 cm uzunluğunda bir organdır; ağırlığı normal insanlar arasında bile büyük farklılıklar göstermesine karşın yaklaşık 200 gr kadardır. Karın boşluğunun üst kısmında, diyaframın altında,sol böğür bölgesinde yer alan bu organ, bulunduğu bölgeye çok çeşitli bağlar ve kan damarları aracılığıyla tutunmuştur. Dalak atardamarından aldığı kanı dalak toplardamarı aracılığıyla kapı toplardamarına boşaltır. Dalak yaklaşık 2 mm kalınlığında fibroelastik bağ dokusundan yapılı sağlam bir kılıfla sarılıdır. Bu küıf orgamn içine birçok uzantılar gönderir. Bu uzantılar sayesinde dalak içinde birbiriyle bağlantılı birçok odacık oluşur ve bu yapısıyla dalak bir süngeri andırır.
Atardamarlar iç zarları izleyerek ilerlerken çaplan da giderek küçülür. Bu bağ dokusu zarlan ile çevrilmiş odacıklann içinde yer alan asıl dalak dokusunda çıplak gözle de görülebilen iki ana yapı dikkat çeker: Beyaz pulpa (öz) ve kırmızı pulpa. Beyaz pulpa 1-2 mm çapında, grimsi renkte küçük nodüler yapılardan (Malpighi cisimcikleri) oluşmuştur. Bu nodüler yapılar çok küçük çaplı atardamarların (arteriyoller) çevresindeki lenf dokusu yoğunlaşmalarıdır. Organın büyük bölümünü oluşturan kırmızı pulpa ise içi kanla dolu, ince duvarlı geniş damarlanma alanlarından oluşmuştur (dalak sinüzoitleri). Dalak atarda- marlannm organ içinde ilerlediğinde oluşan arteriyoller bu alanlara (sinüzoitler) açılır.
Sinüzoitlerin aralarında, çevresi yoğun ağsı bağ dokusu lifleri ile sanlı makrofaj- lar bulunur (makrofaj: dokulann içinde bulunan ve bu bölgenin yabancı ve zararlı etkenlere karşı korunmasını ve artıklann uzaklaştırılmasını sağlayan akyuvar kökenli hücreler). Sinüzoitlerin dışında yer alan bu hücreler Billroth kordonu adı verilen yapıyı oluşturur. Sinüzoitlerin duvarlarında penceremsi yapılann bulunması sayesinde kan, sinüzoitlerden kordonlara geçebilmekte ve burada bulunan makrofajlar fagositoz (yutucu) işlevlerini yerine getirerek, kanın içinde bulunan olası mikroorganizma, hücre artıkları vb maddeleri kandan uzaklaştı- rabilmektedirler. Sinüzoitlerde toplardamarların ilk dallanmaları oluşmakta ve bunların da birbiriyle birleşmesi sonucu dalak toplardamarı oluşmaktadır.-
Fizyoloji:
Dalak çok önemli işlevleri yerine getirmekle birlikte normal bir yaşamın sürdürülmesi için vazgeçilmez bir organ değildir. (Dalağın işlevleri bu organın yokluğunda lenf bezleri, kemik iliği ve karaciğerin Kuppfer hücreleri tarafından da yerine getirilebilmektedir.) Dalak büyük miktarda kanı gerekli hallerde yeniden dolaşıma vermek üzere depolayabilme özelliğine sahiptir. Dalak içinde lenfosit yapımı gerçekleşmekte, ayrıca embriyo- nel ve dölütsel yaşam sırasında bu organ alyuvar ve gra- nülosit yapımını sağlamaktadır.
Dalak, hasar görmüş ya da yaşam süresi dolmuş yaşlı hücrelerin (bunlar arasından da özellikle alyuvarların) dolaşımdan uzaklaştırılmasından da sorumludur, içerdiği histiyosit(*) miktarının fazlalığı yüzünden dalak fagositoz olaylarının en yoğun olarak görüldüğü ve kanın arındırıldığı yerlerden biridir. Bu fagositoz işlemleri sayesinde kanda bulunan hücre artıkları ve parçalanma ürünleri, lipit yapısında çeşitli maddeler, mikroorganizmalar, asalaklar vb maddeler kandan uzaklaştırılmaktadır. Dalak ayrıca beyaz pulpada bulunan lenf dokusu sayesinde bağışıklık olaylarına da önemli katkıda bulunmaktadır. Kanın çeşitli hastalıklarına bağlı olarak kemik iliğinin kan yapımı iş^levini yerine getiremediği durumlarda bu organ kan yapımı işlevini de üstlenebilmektedir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
