Nasıl Dua Edilir

Dua eden kişi gönülden dua etmeli, iyi şeyler istemeli, istediği şeyler doğrultusunda da çaba göstermelidir. Allah insanın gönlünden geçenleri bilir; ama dil ile dua etmenin çok farklı güzellikleri vardır. Dua etmenin belli bir kuralı yoktur. İçimizden geldiği gibi güzel olan her şeyi isteyebiliriz. Allah’a dua etmek için hiçbir aracı kurum ve kişiye de ihtiyacımız yoktur. Namaz kılarken Fatiha suresinde söylediğimiz gibi

“Biz ancak sana ibadet eder ve ancak senden yardım isteriz.”(Fatiha suresi, 4.ayet)

Kur’an-ı Kerimde ve Hadis-i fieriflerde bizim için dua örnekleri vardır:

“Rabb’imiz! Bize dünyada da ahirette de güzellik ver. Bizi ateşin azabından koru.” (Bakara suresi, 201.ayet)

“Rabb’im! Beni namaza devam eden bir kimse eyle. Soyumdan da böyle kimseler yarat. Duamı kabul eyle. Rabb’imiz! hesap görülecek günde beni, ana-babamı ve bütün inananları bağışla.”(İbrahim suresi, 40-41.ayet)

Namazda okuduğumuz pek çok sûre ve duâ ile aslında Allah’a dua ettiğimizi biliyor muyuz?
İnsanlar sıkıntıda dua ettikleri gibi genişlikte de dua etmelidir. Dara düştüğünde Allah’a sığınmak rahata erince Allah’a unutmak çok yanlış bir davranıştır. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurulur: “İnsana bir sıkıntı dokundu mu gerek yan üstü yatarken, gerek otururken, gerekse ayakta iken bize dua eder. Ama biz onun bu sıkıntısını ondan kaldırdık mı, sanki kendisine dokunan bir sıkıntı için bize hiç yalvarmamış gibi geçer gider. İşte o haddi aşanlara, yapmakta oldukları şeyler, böylece süslü gösterilmiştir.” (Yûnus suresi, 12.ayet) (S.A.)

Ayet ve hadislere göre dua etmenin usul ve adabı şu şekildedir;
Duâ, mutlaka kabul olunacak bir ibâdettir. Ancak duayı Peygamberimizin yaptığı ve bildirdiği şu şartlara uygun olarak yapmak lâzımdır:

1- Vücud, helal kazançla alınmış, helal gıdalarla beslenmelidir. (İbn Kesir, Bakara, 168 tefsiri)
2- Abdestli olmalı, Kıbleye yönelinmeli ve eller semâya açılmalıdır. (Tirmizî, İbn Mâce, Ebû Dâvud)
3- Duaya eûzü-besmele, Allah''a hamd ve Peygamberimize salât ve selâm İle başlanmalıdır. (Sünen-i Tirmizî)
4- Zulümler terkedilmeli ve tövbe edilmelidir.
5- Günahı gerektirecek isteklerde bulunulmamalı ve acele edilmemelidir. Zîra, Hz. Muhammed (asm) şöyle müjdelemektedir:
"Yeryüzünde Allah''a duâ eden her bir mü''minin Allah (cc) (ya duasını kabul ederek) ona istediğini verir. Ya da isteğine eş değerde olacak bir kötülüğü ondan giderir. Veyahut âhirette karşılığını bulur..." (R- Safihîn) Duâ eden, duasının yararını ya hayatında, ya da âhirette muhakkak görür.
6- Duâ ihlasla ve ısrarla yapılmalıdır. Zira; Resûlullah (asm) üçer defa duasını tekrar ederdi. (Ebû Dâvud, İbn Sünnî)
7- Diğer müslümanların aleyhine ve zararına isteklerde bulunulmamalıdır. Ailesine, çoluk-çocuğuna ve malına beddua etmemelidir. (A''raf, 55-56. R. Salihin)
8- İslama aykırı isteklerde bulunulmamalıdır.
9- Duâ esnasında bağırıp-çağırmamalı ve zoraki edebî sanat gösterilerinde bulunulmamalıdır. Baş göğe dikilmemeli, Allah''a yalvarman, O''ndan korkarak ve umarak duâ edilmelidir. Ölüden, tekkeden, türbeden velîden değil bizzat Allah''tan istenmelidir. (Enbiya, 90. A''raf, 55)
10- Beş vakit farz namazın ardından yapılacak duâ ile gece yarısından sonra (seher vakti) yapılacak duâ müstehap olacak duaların başındadır. (Süneni Tirmizi, Müslim)
11- Ezanla farz namaz için getirilen ikâmetler arasında yapılan dualar, makbul dualardır. (Buhari)
12- Namazda secdede iken yapılan dualar, makbul dualardır. (C. Sağîr)
13- Cuma günü yapılan dualar, makbul dualardır. (İbni Mâce)
14- Ramazan geceleri, Ramazan ve Kurban bayramları geceleri, Mîraç, Berât ve Kadîr geceleri de duaların daha çok makbul olduğu vakitlerdir.
15- Mazlumun bedduası, misafirin duası ve ana-babanın çocuğuna duası makbul dualardır. (Tirmizî)
16- Hastanın, oruçlunun iftar vaktindeki duası, ihramlının duası ve bir müslümanın diğer müslüman, kardeşine gıyabında yaptığı dualar makul dualardır.
17- Kim, musibet, ve şiddet zamanında duasının kabul edilmesini severse, genişlik zamanında çok duâ etmelidir. (Tirmizi, Hâkim el-Müstedrek)
18- Peygamberlerden ve ashaptan nakledilen dualarla duâ edilmelidir.
19- Yukardaki şartlardan sonra yapacağı duanın mutlaka kabul olunacağı inancıyla canı gönülden, ihlasla duâ edilmelidir. Dalgın ve ne istediğini bilmeyen bir kalble duâ edilmemelidir." (Tirmizî)
20- Duaya başlarken olduğu gibi, bitirirken de Allah''a hamd ve resulüne salât ve selâm ile bitirilmelidir.
21- Duâ sonunda âmin diyerek eller yüze sürülmelidir.
Yukarıdaki izah ettiğimiz şekilde duâ edildiğinde Cenabı Hak, isteyenin, duâ edenin ve kendisine yalvaranın duasını kabul edeceğini Kur''an-ı Kerim''in Bakara Suresinin 186. ayetinde açıkça beyan etmektedir.