İşrak ve Duha Namazlarının Faziletleri

İŞRAK VE DUHA NAMAZLARININ FAZİLETLERİ

Hadisler:

"Ey ademoğlu! Günün evvelinde iki rekat namaz kılacağına ve buna devam edeceğine bana söz ver;ben sana günün sonunda kafi olayım .. " (Sana şefaatçı olayım ..) Resülüllah (Sallallahü Aleyhi Vesellem) Efendimiz kudsi hadiste buyuruyor ki:

"Ey ademoğlu! Günün evvelinde benim için dört rekat namaz kıl ki, ben de günün sonunda sana yeterli (rahmet ve mağfiretimle nazar kılmış) olayım!."

"Ey ademoğlu! Günün evvelinde acizlik gösterip benim için dört r eküt namaz kılmamazlık etme ki,ben de sana günün sonunda (rahmet ve mağfiretimle) yeterli olayım .. "

"Sabah namazını cemaatle kıldıktan sonra oturup güneş doğuncaya kadar . Allah'ı zikreden ve sonra (kerahet vakti çıktığında) iki rekat (kuşluk) namazı kılan kimseye tastamam bir hac ve umre sevabı verilir."

"Sonra oturup"tan maksad, içinde namaz kıldığı mescidde bulunduğu yerden kalkmayıp zikre başlaması demektir. Ancak bu arada tavaf, ilim meclisi için, va'z dinlemek için kalkması, buna aykırı düşmez. Hatta evine dönüp zikre devam etse bile, yine de bu tavsiyeye uymuş sayılır.Bu sebepledir ki iyi edep görmüş sofiler sabah namazından sonra kerahet vakti çıkınca toplanıp kuşluk vaktine kadar zikir ederler. Buna işrak vakti denir ki, DUHA namazının evveli demektir. Nevvas bin Sem'an diyor ki: Resülüllah (Sallallahü Aleyhi Vesellem) Efendimizin şöyle buyurduğunu işittim: Aziz ve Celil olan Allah buyuruyor ki: ''Eyademoğlu! Günün evvelinden benim için dört rekat namaz kılmakta acizlik gösterme ki ben günün sonunda sana (rahmet ve mağfiretimle) yeterli olayım!.. "

Bu konuda bazı hususlara işaret etmek gerekir:

1- Duha namazının sayısı. Bu konuda varid olan hadislerden iki rekattan on iki rekata kadar kılınabileceğini anlıyoruz.

2- Duha namazı müstehabdır.Bunun vacib olduğunu söyleyenler de var. Ancak bu vücübun sadece Hazret-i Peygambere has olduğunu unutmamak gerekir. Hazret-i Aişe validemizden rivayet edilen şu haber bunu kuvvetlendirmektedir: "Hazret-i Peygamberi (Sallallahü Aleyhi Vesellem) Duha vaktinde yapmış olduğu tesbih gibi başka zamanda tesbih eder görmedim." Bu vakitte tesbih ve namaz gibi zikir ve ibadetle meşgul olmanın Resülüllah'a has olduğunu söyleyenler de var. Hem Allah katında amellerin en sevimlisi (değerlisi) az da olsa sahibinin devam ettiği ameldir. Abdullah bin Ömer (r.a.) diyor ki: Cenab-ı Peygamber (Sallallahü Aleyhi Vesellem) Efendimiz bir bölük askeri bir tarafa gönderdi. Askerler gerekli ganimeti elde edip acele dönüp geldiler. Halk onların gaza ettikleri yerin yakınlığından, elde ettikleri ganimetin çokluğundan ve acele döndüklerinden bahsedip durdu. Bunun üzerine Resülüllah (Sallallahü Aleyhi Vesellem)

Efendimiz buyurdular ki:

''Bundan daha yakın bir gazadan ve daha çok ganimetten ve daha çabuk dönmekten size haber vereyim mi? Kim abdest aldıktan sonra Duha namazı ve tesbihi için mescide çıkarsa, işte o daha yakın bir gaza ve daha çok bir ganimet ve daha süratli bir dönüş sağlamış olur ... "

3- Duha namazının vakti. Günün evvelinde güneş doğmakta ilk vakti başlar. (Ancak kerahet vaktini burada dikkatten uzak bulundurmamak gerekir.) Çünkü kudsi hadiste: "Günün evvelinde benim için dört ı-eküt namaz kılmakta acizlik gösterme!" buyurulmuştur. Nevevi'nin Ravza'da anlattığı na göre, Duha vakti, güneşin doğmasıyla girmiş olur. Güneşin yükselmesine kadar te'-hiri müstehab değildir. Şerh-i Mühezzeb'de bu görüşe muhalefet edilmiştir. Maverdi'ye göre: Duha'nın muhtar olan vakti, günün dörtte biri geçincedir. Tahkik'te görüşün daha kesin olduğu belirtilmiştir.Zeyd bin Erkam (r.a.) diyor ki: Resülüllah (Sallallahü Aleyhi Vesellem) Efendimiz Kuba ehline uğramıştı. Onlar da tam bu sırada güneş iyice doğup etrafı aydınlattığı için Duha namazı kılıyorlardı. Buyurdu ki: "Gönülden Allah'a yönelenlerin namazı! Deve yavruları kumun sıcağından çöktüğündeki gibidir." Bu rivayet Duha namazının işrak vaktinde kılınabileceğinin cevazına delalet etmektedir. Çünkü Resülüllah (Sallallahü Aleyhi Vesellem) onları bu vakitte namaz kılmaktan men'etmedi. Ancak "REMEDETİ'L-FİSAL" cümlesiyle bu namazın şiddetli sıcak vaktine geciktirilmesinin evvabin namazı sayılacağım bildirmiş oldu.Yine kuşluk-duha- namazıyla ilgili şu hadislerin rivayet edildiğini görmekteyiz:

"Münafık, duha namazını kılmaz ve "Kul ya eyyühe'l-Kafirun!" suresini okumaz."

'Du'ha namazı sekiz rekattir; onları uzatabildiğin kadar uzat!" Akabe bin Amir (Radiyallahü Anh) diyor ki:

"Resülüllah (Sallallahü Aleyhi Vesellem) Efendimiz bize Duha namazını VE'Ş-ŞEMSİ VE DUHA VE VE'DE-DUHA. süreleriyle kılmamızı emretti."

"Cennette DUHA adında bir kapı vardır. Kıyamet günü olunca, "Duha namazına devam edenler nerede?" diye bir ses gelecek ve onlara: "İşte bu sizin kapınızdır; Allah'ın rahmetiyle buradan içeri giriniz!" denilecek."

"Duha namazını dört r eküt olarak kılan kimse için Allah cennette bir bina (ev) yapar."

Ashabdan Aziz bin Amr (r.a.) diyor ki: "Resülüllah (Sallallahü Aleyhi Vesellem) Efendimiz gelip abdest aldı, sonra bize namaz kıldırdı."

Utban bin Malik (Radiyallahü Anh) diyor ki:

"Resülüllah (Sallallahü Aleyhi Vesellem) Efendimiz duha vaktinde bizim evde bize iki rekat namaz cemaatle kıldırdı."

Ebü Hüreyre (Radiyallahü Anh) diyor ki: "Gönül dostum Peygamber (Sallallahu Aleyhi Vesellem) Efendimiz bana üç şeyi tavsiye buyurdular: Her ay üç gün oruç tutmayı, duhanın iki rekat namazını, uyumadan önce vitir namazını kılmamı."

İbni Ömer'e (Radiyallahü Anh) muttasıl senedle ulaştırılan hadis te, Resülüllah (Sallallahü Aleyhi Vesellem) Efendimiz bir bölük asker bir tarafa göndermişti. Giden askerler işlerini çabuk bitirip büyük bir ganimetle hemen döndüler. Bunun üzerine ashab-ı kiramdan bir kısmı dediler ki:

- Ya Resülallah! Biz bu askerlerden daha çabuk dönen ve daha çok ganimet toplayıp getiren kimse görmedik?! Resülüllah (Sallallahü Aleyhi Vesellem) onlara buyurdu ki:

''Bundan daha çabuk döneni ve daha çak ganimeti edineni haber vereyim mi?

- Evet, ya Resülüllah! dediler.

- Sabah namazını kıldıktan sonra bulundukları yerde oturup güneş doğuncaya kadar Allah'ı zikreden ve sonra iki rekat namaz kılıp çoluk çocuğuna dönen kimseler yok mu? İşte onlar daha çabuk dönenler ve daha çok ganimet elde edenlerdir ...Hadisleri nakletmeye devam ediyoruz:

"Sabah namazını cemaatle kılıp bulunduğu yerde Allah'ı güneş doğuncaya kadar zikreden, sonra da iki rekat (duha) namazı kılan kimse tastamam bir hac ve umre sevabı elde etmiş olur."

Beyhaki'nin yapmış olduğu rivayette: "Allah onu cehenneme haram kılar" kaydı da var. Ahmed bin Hanbel, Ebü Davud, Leyla ve diğer bir hadisçinin rivayet ve tesbitine göre "Cennet ona vacib olur" kaydı vardır.

Taberani ve Ebü Ya‘la'nın rivayetinde ise Hazret-i Aişe'den meruuan, "annesinden doğduğu gündeki gibi günahlarından çıkıp kurtulmuş olur" cümlesi yer almaktadır. Aynı cümleye et-Tergib ve't-Terhib'de de rastlanmaktadır. Şeyh Abdurrahman Bestami (k.s.) TERVİHİ'L-KULUB adlı kitabında diyor ki: "İşrak namazı niyetiyle dört rekat namaz kılınır. Sünnette varid olduğu üzere birinci rekatında Fatiha'dan sonra VE'Ş-ŞEMSİ süresi, ikinci rekatte VE'LLEYLİ süresi, üçüncü rekatte VE'D-DUHA süresi, dördüncü rekatta ELEM NEŞRAH LEKE süresi okunur. . Nitekim aynı rivayete, Rühu'l-Beyan tefsirinde (SAD) süresi tefsirinde yer verilmiştir.