Bütün Kâinat Duâ Ediyor

İnsan, bilgisinin henüz bir kısmına erişebildiği uçsuz bucaksız kâinat, tasavvur edebildiğimiz ve edemediğimiz nice âlemler, tabiat kuvvetleri, rüzgâr, bulut, yağmur, toprak, nehirler, denizler, ağaçlar, çiçekler, taşlar, kayalar, gökteki yaratıklar, yerdeki yaratıklar hep Allah'a duâ ederler:
"Görmedin mi, göklerde ve yerde bulunan her şey, Güneş, Ay, yıldızlar, dağlar, ağaçlar, hayvanlar ve insanların bir çoğu Allah'a secde ediyor." (Hac: 18)
"Yedi gök, dünya ve bunlarda bulunan her şey O'nu teşbih eder. O'nu övgü ile teşbih etmeyen hiçbir şey yoktur. Ancak siz onların teşbihlerini anlayamazsınız." (İsrâ: 44)
"Gök gürültüsü Allah'ı hamd ile teşbih eder. Melekler de onun korkusundan teşbih ederler." (Ra'd: 13)
"Göklerde ve yerde bulunanlarla saf saf kanat çırpıp uçan kuşların Allah'ı teşbih ettiklerini görmez misin? Her biri kendi teşbihini ve duasını bilmiştir." (Nûr: 41)
Göklerde ve yerde ne varsa, ister istemez kendileri de, gölgelen de sabah-akşam Allah'a secde eder." (Ra'd 15)
Fen ilimlerindeki ilerleme, bu âyetlerin açıklamasına yardımcı olmuştur. Önceleri cansız ve hareketsiz olduğı sanılan varlıklar da dahil olmak üzere, bütün eşya atomlardan meydana gelmiştir. İşte, atom çekirdeklerinin etrafındaki elektronlar, sürekli muntazam bir şekilde çekirdeğin etrafında dönmektedirler ki, onların bu dönüşleri ve böylece, ilâhî kanuna, en ufak bir sapma göstermeksizi boyun eğmeleri, Kur'ân-ı Kerîm tarafından duâ, teşbih ibadet olarak nitelendirilmiştir.
Kâinata ibadet açısından bakıldığı zaman duâ ve ibade iki kısımdır:

a-Zarurî olan duâ ve ibadet: Ayetlerde geçtiği gibi bütün kâinat kendi kendine özgü bir durum ve seslerle Allah'a duâ eder.

b-İhtiyarî olan duâ ve ibadet: Akıl sahibi insanların kendi istek ve arzularıyla yaptığı duadır.