Tifo
Ateşli Bağırsak Hastalıklarından Tifo, Salmonella grubu bir basil tarafından oluşturulan akut bir enfeksiyondur. Daha 1900’lere kadar tifo en tehlikeli hastalıklar arasındaydı ve her yıl çok sayıda ölüme neden olurdu. Günümüzde sağlık koşulları bozuk olan bölgelerde tifo olayları görülüyorsa da bu hastalıktan ölüm, antibiyotiklerin sayesinde çok azalmıştır.Mikrop, hasta kişilerin kanında bulunur. Tifo olaylarının % 80’in- de bu mikrobun dışkıda bulunduğu saptanmıştır. Tifo mikrobu dışkı ile bulaşan yiyecekten, giysiden, sudan ve sütten insanlara geçer. Geliştirilen sağlık koşullarına, tedavi yöntemlerine ve aşılamaya rağmen bu bulaşma yollarına karşı hiçbir önlem alınamamaktadır.
Çünkü hastalığı geçirip iyileşen kişiler tifo mikrobu taşımaktadırlar ve sürekli olarak çevrelerine bunu yayarlar. Bu gibi kimselere portör veya taşıyıcı denir. Penisilin kullanımı ve taşıyıcıların safrakesesinin alınması, taşıyıcılarıancak azaltmış, ama ortadan kaldıramamıştır.Tifonun kuluçka devresi diye bilinen devre 10-14 gün arasında değişir. Bu süre içinde mikroplar vücut içinde gelişir ve zehirlerini yaymaya başlarlar. Her zaman görülen enfeksiyon belirtileri vardır. Bunlar bitkinlik hissi, baş ağrısı, ağrılar ve ateştir. Ortası paslı, kenarları ve ucu kırmızı bir dil, tifo için karakteristiktir. Sık sık burun kanamaları olur. Mikroplar bağırsaklarda yaralara neden oldukları için gittikçe artan bağırsak bozuklukları ortaya çıkar. Tifo ilerledikçe hasta daha da ağırlaşır, dalgınlık artar. Karaciğer ve dalak büyümesi görülür.
Birinci haftanın sonu ve ikinci haftanın başında deride kırmızı lekeler (taches rose) belirmeye başlar. Hastalığın bağırsaklarda yaptığı tahribat yüzünden ishal vardır, bağırsaklar fazla dolar ve bazen tehlikeli kanamaya yol açacak şekilde delinebilir. Bazı ağır vakalarda tifo, sinir sistemine de sıçrar, menenjit tablosuna yol açabilir. Sarılıkla birlikte olan tifo vakaları da vardır.Doktor, teşhis için ilk hafta kanda kültürle tifo mikrobunu arar. Ayrıca idrarda ve dışkıda da mikrop aranabilir. Hastalığın diğer belirtilerinin görülmeye başlamasıyla teşhis konur. Kanda 10 günden sonra Gruber Widal aglüni- tasyon testi pozitif olur.Tifolu kimsenin hemen izole edilmesi, tecrübeli bir kişi tarafından bakıma alınması şarttır. Tifoda tedavi, kloramfenikol veya kloromi- setin denilen antibiyotik ile yapılmaktadır. Bu antibiyotiğin belirtileri hafiflettiği ve hastalık süresini kısalttığı görülmüştür.
Hastanın idrarı ve dışkısı, krezol, formol veya benzeri bir dezenfektan ile dezenfekte edilmelidir. Hastanın yatak eşyaları, tabakları sterilize edilmelidir. İkinci bir enfeksiyona engel olmak için hasta temiz tutulmalıdır. Besinlerde çok az kısıntı yapılır. Hastalığın ilk devresinde hafif ve sulu besinler verilmelidir. Fakat daha sonra protein ve kalori bakımından zengin besinler gereklidir. Verilen besinlerin kalori değerlerinin 3.000 - 3.500 kalori olması önerilir.Korunmada tifo aşısı çok etkilidir ama kesin olarak koruyucu değildir. Clç hafta ara ile uygulanır.
Belirli aralıklarla yapılacak koruyucu aşılar yüksek düzeyde bağışıklık sağlar. İşleri ve gittikleri yerler dolayısıyla, tifo mikrobu bulaşmış suları ve besinleri, içmek veya yemek ihtimali olan kişilere aşı yapılmalıdır.Dünya üzerinde bugün bile hâlâ tifo hastalığının büyük tehlike yarattığı bölgeler vardır. Su kaynaklarına dikkat etmek, sütleri pastörize etmek, lağım sularını kanala vermek, tifo mikrobu taşıyıcılarının kontrolü ve temizlik konusunda halkın eğitilmesi bu hastalığı tamamıyla ortadan kaldırabilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
