Hipotalamus
Hipotalamus : Talamusun altında yer alan ve üçüncü beyin karıncığının yan duvarlarım ve tabanını oluşturan yapı. Tala- mus ile birlikte embriyolojik aşamada beyin taslağının ayrıldığı beş kesecikten biri olan diensefalondan (ara beyin) gelişmiştir. Beynin orta hat üzerinde yapılan diklemesine kesitte hipotalamusun, görme siniri çaprazının (optik kiyazma) hemen arkasındaki yapılarla komşu olduğu görülür. Bunlar hipofizin sapı (infundibulum), tuber cinerum (görme çaprazının önünde ve arkasındaki mememsi cisimlerin arasında yerleşmiş bozmadde katmanı), mememsi cisimler ve arkadaki delikli maddedir.
Hipotalamus dağılmış olarak bulunan ve çekirdek biçiminde bir araya gelerek kümeleşmiş hücrelerden oluşmuştur. Bu çekirdekler kendi aralarında ve sinir sisteminin öteki yapılarıyla karmaşık bağlantılar yapar.Hipotalamus, istem dışı sinir sistemi işlevlerinin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Vücut sıcaklığının, kan basıncının ve sıvı-tuz dengesinin sabit tutulmasını; alınan besin miktarının denetlenmesini; sempatik ve parasempatik sinir sistemleri arasındaki dengenin korunmasını sağlar. Ayrıca bazı içgüdüsel ve davranışla ilgili etkinlikler de hipotalamusun denetimi altındadır: Gıda gereksiniminin giderilmesi, cinsel içgüdünün doyurulması ve duyguların dışavurumu.Merkez sinir sisteminin talamus, beyin kabuğu, lentikü- ler (merceksi) çekirdek, rinensefalon (koku beyni) gibi çeşitli yerlerinden hipotalamusa lifler ulaşır.
Bu bağlantılar aynı zamanda göz, kulak ve burun gibi duyu organlarından kaynaklanan uyarılan da hipotalamusa iletirler. Hipotalamusta değerlendirilen sinir uyanlan, hipo- talamusu beyin ve omurilik çekirdeklerine bağlayan lifler aracılığıyla çevre organlara iletilir. Hipotalamus sinir ileti yoluyla yaptığı bağlantıların dışında kan yoluyla iç salgı sisteminin etkinliğini de etkiler. Hipofizde üretilen serbestleyici etkenler kan aracılığıyla ön hipofize ulaşarak burada ilgili oldukları hormonlann yapımını ketleyerek ya da uyararak hipofizdeki hormon üretimini denetler. Hipotalamusun gösterdiği öteki iç salgı etkinliği ise antidiüretik hormon (vazopressin) ve oksito- sin hormonu yapımıdır. Bu maddeler üretildikleri hipo- talamustan arka hipofize sinir lifleri aracılığıyla iletilerek buradan kana verilir. Sonuçta hipotalamus sinir sistemi ve iç salgı sistemi etkinliklerini bütünleştirerek iç salgıbezlerinin, organizmanın gereksinimleri doğrultusunda çalışmasını sağlar.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
