Kan
KAN (demm, blood)
İnsan hayatını devam ettiren kan, Ahlatı Erbaa'dan biri, belki de birincisidir. Rengi kırmızı, mizacı ise sıcak ve rutubetlidrir.
Oluşumu:
Gıda maddeleri sindirim yoluyla midede koyu arpa suyu (arpa çorbası)'na benzer bir kıvama geldiği zaman, bunların özü ilgili damarlar vasıtasıyla karaciğere gider ve orada iyice pişer. Bu pişme sırasında yüzünde süt köpüğü gibi köpüklenme meydana geldiği gibi, dibinde de bir miktar çökelti meydana gelir. Bazan da pişirme fazla olduğundan birazcık yanma hâsıl olur, eğer pişme az olursa ham olarak kalır. İşte köpüklü kısım normal safra; dibine çöken ise siyah safradır. Yanmış kısım anormal safra, ham kalan ise balgamdır. Kan ise bunların hepsinin özünden meydana gelir. Bu oluşumdan sonra kanın içindeki su maddesi, böbrekler ve mesane yoluyla idrar olarak dışarı atılır. Temiz kan ise, muhtelif damarlar vasıtasıyla vücudun her tarafına yayılır. (Suyûti s. 101-106)
* İnsan hayatını devam ettiren kan, İslâm dini açısından pis ve necistir, yenilmesi ve içilmesi haramdır. Bir yere bulaştığı zaman ise temizlenmesi gereklidir. Nitekim Kur'ân-ı Kerim'de: "Size şunlar haram kılındı. (Eti yenen hayvanlardan boğazlanmaksızın ölen) ölü hayvan; akan kan; domuz eti; Allah'tan başkası adına boğazlanan hayvan; bir de henüz canı üzerinde iken yetişip kesmediğiniz boğulmuş, vurulmuş, yuvarlanmış, başka bir hayvan tarafından boynuzlanmış, yırtıcı hayvan tarafından parçalanmış hayvanlar, putlar adına kesilenler; fal okları ile kısmet aramanız. İşte bunlar doğru yoldan sapmadır..." (Mâide 3. ayrıca bak. Enam 145).
* Allah size (eti yenen hayvanlardan) boğazlanmaksızın ölmüş olanı; akan kanı; domuz etini ve Allah'tan başkası için (putlar ve şahıslar adına) kesilenleri, kesin olarak haram kıldı. Fakat helak olacak derecede darlığa düşen kimse, helal kabuk etmiyerek ve haddi aşmaksızın (zaruri ihtiyacını giderecek kadar) bu haram şeylerden yiyebilir, ona bir günah yoktur. Şüphesiz ki Allah, çok bağışlayıcıdır ve çok merhamet edicidir"
(Bakara 173: ayrıca bak Nahil I IS).
Vücuttan Alınan Kanın Toprağa Gömülmesi:
Abdullah b. Zübeyr (r.a.) demiştir ki: "Bir defasında Peygamber Aleyhis-Selâm kan aldırdı ve alınan kanı bana verdi de: "Haydi bu kanı alıp götür! İnsan, köpek ve yırtıcı hayvan yalamaması için toprağa göm!" buyurdu."1
* Sefine (r.a.) ise: Peygamber Aleyhis-Selâm, kan aldırdıktan sonra bana: "Haydi şu kanı al! Onu insan, hayvan ve kuşlardan gizli bir yere göm!" buyurdu.."2
* Zeyd İbni Sabit (r.a.)'in karısı Ümmü Sâd ise şöyle anlatır:" Peygamber Aleyhis-Selâm, kan aldırdığı zaman, çıkan kanın toprağa gömülmesini emrederdi"."3
Hz. Aişe (r.a.) de şöyle der: Peygamber Aleyhis-Selâm, insan vücudundan ayrılan yedi şeyin toprağa gömülmesini emrederdi. Bunlar saç; tırnak, akan kan, kadınların âdet bezi, diş, pıhtılaşmış kan ve kadının döl eşi"."4
Kan İçin Faydalı Bazı Maddeler:
Tere; kanı temizler vücuda hararet veren sıvıları dışarı atar. Pekmez şerbeti vücuda kuvvet kazandırır. Pekmez kirli kan yapar, fakat badem ve tahin ile birlikte yenirse, yan etkisi giderilmiş olur."5
* Sahabeden Eş'as b. Kays'ın torunlarından olup Arapların filozofu diye bilinen Meşhur Tabip Ebû Yusuf Yakub b. İshak el-Kindî (ölüm 236 H.) "Kan Tükürme, Sebepleri ve Tedavisi" konusunda bir eser yazmıştır. (Risale fi İlleti Nefesi'd-demm)"6
Kaynaklar:
[1]- S.Kübrâ 7/67: K Ummal 13/37227. 37226: Hâkim M. Sahabe 3/SS4: F. Kadir 5/198: M Aliye 4/21. [2]- S Kübrâ 7/67: ayrıca bak K Ummal IS/41728 [3]-M Zevâid S/94: I. Sâd 1/448: ayrıca bak K. Ummal 10/28161: Bağdadi s. 259. [4]- C Sağır 2/95. F. Kadir S/198: K. Ummal 7/18320 [S]- Bağdadi s 103. 122. [6]- i. E. Usaybia 2/186
İnsan hayatını devam ettiren kan, Ahlatı Erbaa'dan biri, belki de birincisidir. Rengi kırmızı, mizacı ise sıcak ve rutubetlidrir.
Oluşumu:
Gıda maddeleri sindirim yoluyla midede koyu arpa suyu (arpa çorbası)'na benzer bir kıvama geldiği zaman, bunların özü ilgili damarlar vasıtasıyla karaciğere gider ve orada iyice pişer. Bu pişme sırasında yüzünde süt köpüğü gibi köpüklenme meydana geldiği gibi, dibinde de bir miktar çökelti meydana gelir. Bazan da pişirme fazla olduğundan birazcık yanma hâsıl olur, eğer pişme az olursa ham olarak kalır. İşte köpüklü kısım normal safra; dibine çöken ise siyah safradır. Yanmış kısım anormal safra, ham kalan ise balgamdır. Kan ise bunların hepsinin özünden meydana gelir. Bu oluşumdan sonra kanın içindeki su maddesi, böbrekler ve mesane yoluyla idrar olarak dışarı atılır. Temiz kan ise, muhtelif damarlar vasıtasıyla vücudun her tarafına yayılır. (Suyûti s. 101-106)
* İnsan hayatını devam ettiren kan, İslâm dini açısından pis ve necistir, yenilmesi ve içilmesi haramdır. Bir yere bulaştığı zaman ise temizlenmesi gereklidir. Nitekim Kur'ân-ı Kerim'de: "Size şunlar haram kılındı. (Eti yenen hayvanlardan boğazlanmaksızın ölen) ölü hayvan; akan kan; domuz eti; Allah'tan başkası adına boğazlanan hayvan; bir de henüz canı üzerinde iken yetişip kesmediğiniz boğulmuş, vurulmuş, yuvarlanmış, başka bir hayvan tarafından boynuzlanmış, yırtıcı hayvan tarafından parçalanmış hayvanlar, putlar adına kesilenler; fal okları ile kısmet aramanız. İşte bunlar doğru yoldan sapmadır..." (Mâide 3. ayrıca bak. Enam 145).
* Allah size (eti yenen hayvanlardan) boğazlanmaksızın ölmüş olanı; akan kanı; domuz etini ve Allah'tan başkası için (putlar ve şahıslar adına) kesilenleri, kesin olarak haram kıldı. Fakat helak olacak derecede darlığa düşen kimse, helal kabuk etmiyerek ve haddi aşmaksızın (zaruri ihtiyacını giderecek kadar) bu haram şeylerden yiyebilir, ona bir günah yoktur. Şüphesiz ki Allah, çok bağışlayıcıdır ve çok merhamet edicidir"
(Bakara 173: ayrıca bak Nahil I IS).
Vücuttan Alınan Kanın Toprağa Gömülmesi:
Abdullah b. Zübeyr (r.a.) demiştir ki: "Bir defasında Peygamber Aleyhis-Selâm kan aldırdı ve alınan kanı bana verdi de: "Haydi bu kanı alıp götür! İnsan, köpek ve yırtıcı hayvan yalamaması için toprağa göm!" buyurdu."1
* Sefine (r.a.) ise: Peygamber Aleyhis-Selâm, kan aldırdıktan sonra bana: "Haydi şu kanı al! Onu insan, hayvan ve kuşlardan gizli bir yere göm!" buyurdu.."2
* Zeyd İbni Sabit (r.a.)'in karısı Ümmü Sâd ise şöyle anlatır:" Peygamber Aleyhis-Selâm, kan aldırdığı zaman, çıkan kanın toprağa gömülmesini emrederdi"."3
Hz. Aişe (r.a.) de şöyle der: Peygamber Aleyhis-Selâm, insan vücudundan ayrılan yedi şeyin toprağa gömülmesini emrederdi. Bunlar saç; tırnak, akan kan, kadınların âdet bezi, diş, pıhtılaşmış kan ve kadının döl eşi"."4
Kan İçin Faydalı Bazı Maddeler:
Tere; kanı temizler vücuda hararet veren sıvıları dışarı atar. Pekmez şerbeti vücuda kuvvet kazandırır. Pekmez kirli kan yapar, fakat badem ve tahin ile birlikte yenirse, yan etkisi giderilmiş olur."5
* Sahabeden Eş'as b. Kays'ın torunlarından olup Arapların filozofu diye bilinen Meşhur Tabip Ebû Yusuf Yakub b. İshak el-Kindî (ölüm 236 H.) "Kan Tükürme, Sebepleri ve Tedavisi" konusunda bir eser yazmıştır. (Risale fi İlleti Nefesi'd-demm)"6
Kaynaklar:
[1]- S.Kübrâ 7/67: K Ummal 13/37227. 37226: Hâkim M. Sahabe 3/SS4: F. Kadir 5/198: M Aliye 4/21. [2]- S Kübrâ 7/67: ayrıca bak K Ummal IS/41728 [3]-M Zevâid S/94: I. Sâd 1/448: ayrıca bak K. Ummal 10/28161: Bağdadi s. 259. [4]- C Sağır 2/95. F. Kadir S/198: K. Ummal 7/18320 [S]- Bağdadi s 103. 122. [6]- i. E. Usaybia 2/186
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
