Frenk Kimyonu

FRENK KİMYONU AÇIKLAMA 1

Diğer isimleri: Karaman kimyonu, Keraviye, Kimyon-u berri, Ermeni kim, Nemse Kimyonu.

Bitki: Doğu Anadolu, Avrupa ve Asya'da yetişir. 30-100 cm yüksekliğini çok yıllık (genellikle iki yıllık) otsu bir bitkidir. Kökü 20 cm uzunlukta olup etlidir. Gövde tüysüz, çizgili ve tabandan dallanmıştır. Dip ve saplı üst yapraklar 2-3 parçalıdır, tüysüzdür. Esas ve yan dalların ucunda 8-16 saplı şemsiye şeklinde çiçekler bulunur. Çiçekler beyaz veya pembedir. Tohumu 3-6,5 mm uzunluğunda ve 1-1,5 mm kalınlığında silindirik şekillidir, rengi kahve-kahvedir. Tohum yarım meyvelere ayrılmıştır, her bir yarım meyve açık sarı renkli 5 kaburga görülür. Kuvvetli kokulu ve baharlı lezzetlidir.

İlaç etkili kısmı: Olgun kurutulmuş meyveleri kullaıulır. Bileşiminde: %-7 oranında esans bulunur, esansta % 50-65 oranında canvon ve diğer mo terpenler (limonen vb.) vardır. Ayrıca, flavonoid, fenolkarboksilik asit,cumarin türevleri. Yağ , protein ve şeker bulunur.

Etkisi: Kramp giderici ve mikrop öldürücü etkisi vardır.

Kullanıldığı Yerler: Mide-bağırsaklarda kramp tipi şikayetlerde, gaz ve şişkinlik hissinde kullanılır.

Kullanılmaması Gereken Haller: Yok.

İstenmeyen Etkileri: Yok

İlaçlarla Uyumsuzluğu: Yok

Kullanım Miktarı: Günlük ortalama kullanım miktarı 1,5-6 gr tohum. Kullanım şekli: çayı şöyle hazırlanır: Yarım çay kaşığı tohum kullanmadan hemen önce dövülerek bir fincana konur, üzerine 150 ml kaynar su ilave edilir, ağzı kapalı olarak 10-15 dakika demlenir, süzülerek içilir. Günde 2-3 defa taze hazırlanarak yemek aralarında sıcak olarak içilir.

Uyarı: Uzun süre ve fazla miktarda kullanmak karaciğer ve böbreklere zarar verebilir. Hamilelik ve emzirme süresince kullanım için hekime danışılmalıdır.

FRENK KİMYONU AÇIKLAMA 2

Etkileri

• Kasılma giderici

• iştah açıcı

• Gaz giderici

• Adet söktürücü

• Balgam söktürücü

• Süt salgılatıcı

• Mide dostu

• Diğer bazı genel mutfak baharatları gibi, Frenk kimyonu iştah ve hazım üzerinde faydalı etkilere sahiptir.

• Adet başlangıcını da uyarır, rahim kramplarını da geçirir,süt salgısını da uyarır ve biraz da balgam söktürücüdür.

• Frenk kimyonunu özellikle bebeklerde gazlı karın ağrıları için ve mide bulandırıcı ilaçlardan sonra mide rahatlatıcı olarak da kullanın.

Hazırlanışı ve Kullanma şekli

"Tohumlar oldukları gibi çiğnenebilirler veya aşağıdaki terkipler kullanılabilir."

• Haşlama olarak, 3 çay kaşığı ezilmiş tohumu 1/2 bardak suya koyun.

• 1 çay kaşığı tohumu 1/2 bardak suya koyun. Kaynayınca ateşten indirin, üstünü örterek 10 dakika demleyin ve süzün. Her defasında bir ağız dolusu olmak üzere günde 1 ile 1,5 bardak alın. Veya 3 çay kaşığı tohumu 1/2 bardak sütte kısa süre kaynatın, sonra 10 dakika demlendirin.

• Frenk kimyonu yağından günde üç defa 3 ila 4 damla alın.

• Toz olarak, günde iki ila üç defa 1/2 ila 1/2 çay kaşığı alın.

FRENK KİMYONU AÇIKLAMA 3

Maydanozgiller familyasındandır. Anayurdu Avrupa ile Batı Asya'dır. Ülkemizde Doğu Anadolu bölgesinde yetişen ve aslında yabani bir bitki olan frenk kimyonunun Avrupa'da uzun zamandan beri kültürü yapılmakta, bitki insan eliyle yetiştirilmektedir. 100 cm'ye kadar boylanabilen iki yıllık otsu bitkidir. Kazık kökü; dallara ayrılan yapıda, gövdesi ince parçalı, açık yeşil renkli tüylü yaprakları; yaz ortasına doğru şemsiye biçiminde kümeler oluşturarak açan sarımsı beyaz renkli küçük çiçekleri vardır, iki tanesi bir kapsül içinde yer alan kahverengi küçük tohumları hilal biçiminde olup olgunlaşınca kapsülden dökülürler. Yumuşak toprakları seven frenk kimyonu bitkisi, döktüğü bu tohumlarla çoğalır.

Frenk kimyonu, karbon ve limonun adlı maddelerden oluşan ve % 6'ya varan orandaki uçucu yağ ile sabit yağ, reçine ve taneni içerir. Körpe yaprakları salata ve çorbalara katılır. Kazık kökü sebze olarak pişirilip yenir. Tohumları ise, yağlı etlerin sindirimine yardımcı olduğu için et yemeklerine, bunlar pişerken serpilir. Çeşni vermesi için kimi yiyeceklere de katılır.

Tibbi Etkileri ve Kullanımı

Bedene yararları taş devrinden beri bilinen, eski Mısırlıların ve İpek Yolu konaklama yerlerinin mezarlarında artıkları bulunan frenk kimyonunun tıbbi etkileri ve onlardan yararlanma yöntemleri şöyle sıralanabilir:

• Bebek emziren annelerde süt gelişini artırır.

• Bedeni uyarıcı ve iştah açıcıdır.

• Sindirimi kolaylaştırır. Özellikle çocuklarda gaz söktürücü ve karın ağrılarını iyileştirici etkisi vardır.

• İdrar söktürücüdür.

• Kadınlarda aybaşı sancılarını hafifletir.

• Bronşitte ve astıma eşlik eden bronşit durumunda rahatlatıcıdır.

• Diyareyi (ishal) keser.

Bu etkileri sağlamak üzere bitkinin çiçek şemsiyeleri yaz ortasında toplanır. Güneşte kurutularak olgunlaştırılıp geniş bir kâğıdın üzerine baş aşağı tutularak silkelenip tohumların dökülmesi sağlanır. Böylece toplanan ya da piyasadan alınan tohumlardan infüzyon hazırlamak için, 1 tatlı kaşığı alıp ezilir. Bunların üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek 10-15 dakika süreyle demlendirilir. Bu şekilde elde edilen infüzyondan günde üç kez birer bardak içilir.

• Frenk kimyonu boğaz ağrılarında iyileştirici rol oynar. Bunun için aynı infüzyonla ılıkken günde birkaç kez derin gargara yapılır.

• Nefesin kokusunu da temizler. Bunu sağlamak üzere de, kuru frenk kimyonu tohumları ağızda çiğnenir.

FRENK KİMYONU AÇIKLAMA 4

Yurdumuzda Doğu Anadolu bölgesinde çokça yetişen bu bitki ortalama 150 cm'dir. Yağından, meyvelerinden ve gövdesinden yararlanılır. Bağırsaklardaki gazı giderici ve önleyici özelliği vardır. İştahı açar. Anne sütünü arttırır. Sindirimi kolaylaştırır.

Frenk Maydanozu

Zehirli olan bu bitkinin boyu yaklaşık 70 cm kadardır. İlaç olarak kullanılmamalıdır. Kanı temizleyici özelliği vardır. Tansiyonu düşürür. İdrarı çoğaltır. Göz hastalıklarını iyileştirir

Frenk Salatası

Yaprak ve köklerinden yararlanılan bu bitki, Orta ve Güney Avrupa ile Anadolu'da oldukça yaygındır. Birkaç türü mevcuttur. iştah açıcözelliğe sahiptir. Hazmı kolaylaştırır. Kan dolaşımın hızlandırır. idrarı çoğaltır. Terletici özelliği vardır. Karaciğerin çalışmasını düzenler. Safra taşlarının düşürülmesine yardımcı olur. Romatizmal ağrıları dindirir. Vücudu rahatlatır.

FRENK KİMYONU AÇIKLAMA 5

Diğer İsimler: Karaman kimyonu, Keraviye, Nemse kimyonu.

Latince Adı: Carum Carvi.

Bitki: 160 cm boyunda, MayısTemmuz ayları arasında beyaz renkli çiçekler açan, dağlık bölgelerde orman kenarları ve çayırlarda bulunan otsu bir bitkidir.

Yetiştiği Yerler: Avrupa ve Türkiye'de de Doğu Anadolu bölgesinde yetişmektedir.

Kullanılışı: Baharat olarak kullanılmasının yanında, güneşte kurutulmuş meyvaları ve meyvalarından damıtma ile elde edilen frenk kimyonu yağı datıbbi amaçlarla tüketilebilir.

İçindeki Maddeler: Sabit yağ ve içinde carvol ile lirnonen maddelerini taşıyan uçucu yağ içerir.

Tıbbi Etkiler: İştah açıcı, bağırsakIarda gaz teşekkülünü önleyici ve bu husalarda sütü arttırıcı etkileri vardır. Bunlardan başka yağlı besinlerin sindirimini kolaylaştırır. Solunum sistemi hastalıklarında da kullanım alanı olmasına rağmen, pratikte pek uygulanmaz. 50 gr. tohum 1 lt. suda kaynatılarak günde 3 bardak içilir.