Filbahar

CLEMATİS VİTALBA L. (Banunculaceae-fam.)

AKASMA, FİLBAHAR, KARABAĞ

Başka milletlerce adı - Bul. obilCnoven povet; Rus. Lomonos vinogradolistnii; AL. Echte Waldrese; Fr. Clematite des haies.

Karakteristik vasfı: (şekil-108) Akasma çok dallı, tırmanıcı, sürüngen, 5 cm veya daha da kalın ve 30 m. kadar uzun, ağacımsı. çokyıllık bitkidir. Yapraklar iri, karşılıklı, uzun saplı, tüysü, 3 veya 5 yumurta şeklinde yapracıklar. Bitki, yaprak sapları yardımıyla tutunur. Çiçekler uzun saplı, az kokulu, beyaz, ufak, dış kısmı kıllı, taç yerine 4 etraf yapraklı, çiçek demetinde süpürge biçiminde toplu. Erkek organlar ve meyve örğenleri çok sayıda. Kapsül uzunca, hafif basık, kenarı dar, şişkin, kırmızı kahve, lifli, çiçek yatağı lifli. Haziran'dan ağustos ayına kadar çiçek açar.

Yayılışı: Avrupa, Güneybatı Asya, Kafkasya. Bizde orman ve çalılıklar arasında, rutubetli yerlerde, kaynak ve dere kenarlarında, ekseriya avlu ve duvar diplerinde ve ağaçlara sarılı olarak rastlanır. (Türkiye'de: İstanbul, Karadeniz bölgesi, Bursa, Uludağ).

Kullanılan kısımlar: Yapraklar (Folia Clematis vitalbae), kökler (Badix Slematis vitalbae) ve çiçekler (Flores Clematis vitalbae), hepsi de taze olarak bitki toplayıcılardan verilir.

Muhteviyat: Anemonin ve protoanemoni leontin saponini, stigmasterin glikozidi, trimetilamin, henüz kesinleşmemiş bir alkaloid, siril ve mirisil alkolü, az eteril yağ çiçeklerde , karotin (provitamin A) yapraklarda vs.

Kullanılışı: Köklerden elde edilen haşlama mayi, halk hekimlerince iştiha açıcı, haricen deri iltihaplarında kullanılır.

Yaprak ve çiçeklerden özel ekmek ve peynir mayası yapılır. Bitkinin taze kısımlan deriyi şiddetle tahriş eder, deride sulu kabarcık ve yaraya sebebiyet verir. Taze bitki zehirlidir, kuruyunca zehiri zail olur. Bal verici ve dekoratif bitkidir.