Keçi Boynuzu Yetiştiriciliği

Dünyada Durum

En büyük üretici ülke İspanya‘dır. İspanya dikili alan olarak dünya içerisinde %57.5, üretim olarak % 47.6 oranında paya sahiptir. İspanya‘yı sırası ile İtalya, Fas ve Portekiz izlemektedir. Türkiye %5.9 üretim payı ile üretimde son sıralarda yer almaktadır. Bu ülkeler içerisinde hektarda en düşük verimin ise Yunanistan‘da olduğu görülmektedir. Dünya‘da keçiboynuzu üretiminin özellikle İspanya, İtalya (Sicilya), Kıbrıs (Girne, Limasol, Karpas) ve Yunanistan‘da (Girit) kültüre alınarak ve bu ülkelerde kapama bahçeler kurularak yapıldığı bildirilmektedir Dünyanın büyük üretici ülkeleri aynı zamanda tüketici ülkeleridir özellikle de çerez ve gıda sanayinde kullanım söz konusu olduğunda. Diğer yandan üretici ülkeler aynı zamanda ihracatçı hatta ithalatçı ülkeler olmaktadır. Çünkü keçiboynuzunun özellikle gıda endüstrisi dışındaki kullanımında üretici Avrupa Birliği Ülkeleri bir yandan ürünü ihraç etmekte bir yandan da endüstrilerinde kullanılmak üzere ithal etmektedirler. Dünya‘da üretimde olduğu gibi ihracatta da İspanya ve İtalya ilk sıralarda yer almakta onları özellikte ithalatta İngiltere, Fransa, İsviçre ve Hollanda izlemektedir. Avrupa Ülkeleri keçiboynuzunu farklı endüstriler yanında un, çukulata, doğal ilaç yapımı ve hayvan yemi olarak değerlendirmektedirler. Türkiye ihracatçı ülkeler içerisinde %9.2 oranındaki payı ile üretiminde gösteremediği başarıyı 4. sırada yer alarak göstermektedir. Bu başarısını belki de keçiboynuzunu iç piyasada yeterince tüketemediği yada bilinen endüstri dallarında Türkiye koşullarında değerlendirilemediği şeklinde yorumlamak mümkündür.

Türkiye‘de Durum

Keçiboynuzu Türkiye‘de ciddi anlamda henüz kültüre alınmamış, ancak doğal ortamda yetiştirilebilmektedir.. Daha çok orman içi ve orman arazilerinde üçlü beşli gruplar halinde bulunan bu ağaçların doğal floradaki miktarı tam tesbit edilmiş değildir. Türkiye‘de keçiboynuzu ağaçlarının yaklaşık %90‘nını yabani ağaçlar oluşturduğu için bu ağaçlardan kaliteli meyve eldesi mümkün olamamaktadır. Doğal florada Hatay‘dan Çanakkale‘ye kadar Akdeniz ve Ege kıyılarında yetişebilen keçiboynuzu daha çok Akdeniz Bölgesinde Mersin, Antalya ve Muğla‘nın merkez ve kıyı şeridi ilçelerinde üretilmektedir. Fakat bu üretimin ekonomik bir üretim olduğunu ifade etmek mümkün değildir.

Türkiye‘de keçiboynuzu genellikle çerez, un, pekmez ve hayvan yemi olarak değerlendirilmektedir. Son yirmi yıla kadar genelde üretildiği bölgelerde tüketilen keçiboynuzu özellikle pekmez ve un olarak işlenmeye başladıktan sonra tüm ülkede tüketilir olmuştur. Özellikle pekmeze işleme, konserve imalatı yapılabilen işletmelerde yan ürün olarak işlenmektedir. Gerek pekmez gerek un formundaki bu keçiboynuzu ürünlerinin insan sağlığı açısından yararı oldukça fazladır. Türkiye‘deki diğer ve önemli bir kullanım alanı ise doğal ilaç yapımıdır.

Türkiye‘de meyve veren 304 bin keçiboynuzu ağacından ortalama 14 bin ton keçiboynuzu üretilmektedir. Türkiye‘nin keçiboynuzu ithalatı olarak önemsiz miktarlarda olmaktadır. İthalat, keçiboynuzundan diğer şekilde yapışkan sıvılar, keçiboynuzu tohumları-kabukları soyulmamış,ezilmemiş ve keçiboynuzundan eterifiye/esterifiye edilmiş yapışkan formlarında Almanya, İsviçre, Fransa;Kıbrıs Türk Cumhuriyeti‘nden yapılmaktadır. Diğer yandan keçiboynuzu ihracatı her ne kadar Türkiye tarım ürünleri ihracatında önemsiz ise de dünya keçiboynuzu ihracatı içerisinde önemlidir. Özellikle 1990‘lı yıllardan bu yana Türkiye‘nin keçiboynuzu ihracatı arttırmıştır. İhracatta dikkat çeken bir hususun da keçiboynuzunun tüm tane yanında keçiboynuzu tohumları (kabukları soyulmamış ve ezilmemiş), sadece çekirdeği alınmış, toz halinde çekirdeği alınmış ve tüm tane halinde İtalya, İspanya, Almanya, İngiltere, Yunanistan gibi AB Ülkelerine, Suudi Arabistan, Fas ve Lübnan gibi Orta Doğu ve Afrika Ülkelerine yapılmasıdır. Herne kadar DİE‘nün kayıtlarında yer almasa da Antalya yöresinden yurt dışına keçiboynuzu pekmezi ihraç edildiği de bilinmektedir
Harnup, yeryüzünde bilinen ve faydalanılan en eski bitki türlerinden biridir. Eski kutsal metinlerde "Yaban Balı" olarak anılan keçiboynuzunun, Batı dillerindeki ismi "Yahya Peygamber Ekmeği" anlamına gelmektedir. Uluslararası Ticarette ve Sanayide "Saint John's Bread" ve "Carob" olarak adlandırılmaktadır.