Yaşlılarda Hipertansiyon Nedenleri

19-02-2015 --
0 Yorum

Yaşlılarda Hipertansiyon Nedenleri :

Yaşlı hasta denildiği zaman ne anlaşılmalıdır?

Tıptaki ilerlemeler, yaşlanmanın sınırını çok yükseltmiştir. Hatta bazı yazarlar, 85 yaşın üzerini yaşlı olarak kabul etmektedirler. Bence bu sınır yanlış bir tanımlama değildir. Maalesef bazı insanlar, 50 yaşını geçince kendilerini yaşlı hissetmektedirler. Hele bizim gibi genç emeklisi çok olan ülkelerde bu düşünce daha yaygındır. Emekli oldum, yaşlandım, işim bitti düşüncesi çok hakimdir. Genç emeklilerin, emeklilik sonrası yaşamlarında çalışmanın yerine geçebilecek bir meşguliyet yaratamamaları, bu tür düşüncelerin en önemli nedeni olmaktadır.Şimdi bu girişten sonra, gerçek anlamda yaşlıyı hangi sınırla tarif etmek gerekmektedir, bu konuyu anlatalım.

Yaşlılık sınırını belirlemek için, kronolojik yaş kullanılmaktadır

Bu yaş, nüfus cüzdanınızda yazılan yaştır. Bana göre en önemli yaş, hastanın biyolojik yaşıdır. Biyolojik yaşiçin birçok parametrenin ölçülmesi gerekmektedir. Benim çok sevdiğim bir biyolojik yaş tanımlaması vardır, sık kullanırım. “İnsan damar yaşı kadar gençtir.” Bu özdeyiş ne demektir, birkaç örnek ile anlatayım.Örneğin, hastanın nüfus cüzdanı yaşı 50’dir, ancak damarlarında fazla miktarda kireçlenme vardır. Bu insan yaşıtlarına göre yaşlıdır. Başka bir hasta 80 yaşındadır, damarlarında hiç kireç yoktur veya çok azdır. O kişi genç bir hastadır. Bu nedenle damar yaşımızı korumak, yaşam süremiz açısından çok önemlidir. Damar yaşını korumanın en önemli yollarından birisi ise, yüksek tansiyon tedavisidir.

Şimdi aklınıza şu soru gelecek:

“Be kardeşim sen böyle söylüyorsun ama ben bu konuda geç kaldım, yaşım genç olmasına karşın, doktorum damarlarımda kireçlenme ve damar sertliği olduğunu söyledi. Üstelik sen, insan damar yaşı kadar gençtir diyerek benim moralimi bozuyorsun. Şimdi sana soruyorum, benim için yapılabilecek bir şey var mı? Olumlu birkaç söz söyle de moralim düzelsin.”Ben bu noktada devreye girerek, moral verecek laflar söyleyeceğim: Öncelikle üzülme, damar sertliği dinamik bir olaydır. İlerleyebildiği gibi, durdurulabilir veya hafif geriletebilir.

İlerlemesini durdurmak bile çok önemlidir. Böylece nüfus cüzdanındaki yaşının, biyolojik yaşa ulaşması sağlanabilir. Ama bu nasıl olur, oturup da bitkisel ilaçlardan ve yiyeceklerden medet ummayacaksın. Modern tıp, damar sertliği konusunda çok başarılı sonuçlar almaktadır. Doktorunla diyalogu eksik etmeyeceksin, dediklerini yapacaksın.

Şimdi gelelim yüksek tansiyon ve yaşlılara. Yaşlanma sınırını 70 yaş ve üstü kabul edersek, yaşlılarda gözlediğimiz bazı özelliklerden bahsetmek istiyorum:

• Yüksek tansiyon tedavisi hangi yaşta olursa olsun yapılması gereklidir ve çok faydalıdır.

Sınır ne olmalıdır? Tüm yaş gruplarında kabul edilen sınır, bu yaşlarda da geçerlidir. Yani kan basıncı ileri yaşta da 135/85 mmHg’nm altında tutulmalıdır. Yaşlılardaki izole sistolik hipertansiyon denilen yüksek tansiyon tipi çok gözlenir. Bu ne demektir? Büyük tansiyon yükselir, küçük tansiyon ise düşer. Yani iki tansiyon arasındaki fark çok açılır. Bu tansiyona sahip hastalarda tedavi verilirken dikkatli olunmalıdır. Büyük tansiyonu düşürürken küçük tansiyonu da düşürebilirsiniz. Bu nedenle izole sistolik hipertansiyonu olan hastalar yakın takip edilmeli, tansiyon tedavileri yapılırken ilaç dozları bu duruma göre ayarlanmalıdır.80 yaş üstü hastalarda kol damarlarındaki aşırı damar sertliğine bağlı yalancı hipertansiyon (pseudohiper- tensiyon) gözlenebilir.

Bu hastaların kol tansiyonları çok yüksek olmasına karşın, damar içi tansiyonları yüksek olmayabilir. Hasta yüksek tansiyonlu kabul edilerek gereksiz yere ilaç yüklenebilir. Bu hastaların gerçek tansiyonları atardamar içine konulan kateterler yardımıyla ölçülür. Ancak zor ve uygulanması her zaman mümkün olmayan bir yöntemdir. Yalancı hipertansiyonu olan hastaların tansiyonları, parmaktan ölçen cihazlar yardımıyla takip edilmelidirler. Yüksek tansiyonlu yaşlı hastalarda korku ve endişe duygusu çok fazladır. Bu duygularını çoğu zaman belli etmezler. Stres altındaki yaşlı hastalarda tedavi altında iken ani tansiyon yükselmeleri görülebilir. Bu hastalarda yapılabilecek psikiyatrik destek tedavisi çok faydalıdır.

Yaşlı bir insanda çok iyi ve kontrollü giden tansiyonda birden ani ve tedaviye dirençli tansiyon yükselmeleri gözlenirse, böbrek damarlarında daralma veya tıkanıklıktan şüphe edilip, araştırılmalıdır.

• Yaşlı hastalar su ve tuz kaybına çok duyarlıdırlar. Özellikle idrar söktürücü ilaç kullanırlarken, su ve mineral kaybına dikkat edilmelidir.

• Yaşlandıkça dil ve ağızdaki tat alma duyularının hassasiyetinde azalma gözlenebilir. Bu nedenle yaşlı insanlar tuz tadını tam algılayamazlar. Aşırı tuzlu besinler tuzsuz gibi gelebilir. Yemeklere ekstradan çok tuz atarlar. Aşırı tuzlu yemek tansiyonu tetikleyebileceği için, kontrolsüz hipertansiyonu olan yaşlı hastalarda fazla tuz tüketimini araştırmak gereklidir.

• Yaşlılarda önlem alınmazsa tehlikeli sonuçlara yol açabilen ani tansiyon düşmelerine dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu duruma en çok ani pozisyon değişmeleri sırasında rastlanır. Tıpta bu şekildeki tansiyon düşmelerine, “postural hipotansiyon” adı verilir.