osteoporoz nedir kısaca bilgi

Kemiklerdeki minerallerin yavaş yavaş kaybıyla ortaya çıkan duruma osteoporoz denir.Kemikler zamanla kütlelerinden bir miktarını kaybeder ve gözenekli, zayıf ve kırılmaya eğilimli hale gelir. En çok etkilenen kemikler bel kemiği, kalça kemikleri ve bileklerdir. Osteoporoz yaşlanmayla ilgili normal bir durumdur ve kadınları erkeklere göre 4 kat daha fazla etkiler. Ağır vakalarda osteoporoz ağrıya, acıya ve hareketsizliğe yol açar; hareket kabiliyetinin azalmasıyla birlikte kemiklerin kırılma riski artar.

Öteki dokular gibi kemiklerdeki hücreler ve yapılar da sürekli yenilenir. Fosfor ve kalsiyum gibi mineraller eridikleri ve hareket ettikleri için vücut kaybedilenlerin yerine yenilerini getirir. Ne var ki, yaşlandıkça vücudun mineralleri yenileme düzeyi kaybedilen mineral miktarının altında kalır. Bir zamanlar dayanıklı ve sağlam olan kemikler kırılgan ve gözenekli hale gelir. Osteoporozda kemik bozulması ile kemik oluşması arasındaki dengesizlik hormon değişiklikleriyle hızlanır; bu durum kadınlarda özellikle menopoz döneminde görülür. Yiyeceklerdeki kalsiyumun yetersiz olması (özellikle de kemik büyümesinin hızlı olduğu büluğ çağında) önemli bir etkendir; çünkü yeterli kalsiyum alınmazsa, vücudun kemik sağlamlığını kazanması mümkün değildir.

Egzersiz kalsiyum kaybını engeller ve kemiğin büyümesini teşvik eder; egzersiz yapmamak ise tam tersine kemik kaybını hızlandırır. Öteki risk faktörleri şunlardır: Sigara ve alkol içmek; aşırı zayıf olmak; hormonal dengesizlik ya da kronikakciğer hastalıkları gibi bazı tıbbi problemler; uzun süre kortikosteroid veya tiroid ikame hormonları almak ve uzun süre yatakta kalmış olmak.

Osteoporoz genellikle çok ilerleyene kadar belirti vermez. Bundan sonra bazı kemiklerde, özellikle belde ağrılar başlar. Kemik kütlesi kaybı bazı kemikleri sıkıştırarak boyun kısalmasına ve kambura yol açar. Rahatsızlanan kemikler özellikle de bilek, kalça ya da bel kemiği en küçük bir olayda bile kırılmaya eğilimlidir. Osteoporoz kemik kalsiyumunun %30’u yitirilmeden röntgende görülmez.Osteoporoz Önlenebilir mi?Osteoporozu önlemek için ne kadar erken önlem alırsanız, uzun vadede o kadar yararlı olur. Yeterli miktarda kalsiyum içeren yiyecekler yemek veya kalsiyumlu ilaçlar almak önemli bir önleyici tedbirdir. Risk altındaki kişiler için tavsiye edilen günlük kalsiyum alıntı genellikle 1000 - 1500 miligramdır.

Tavsiye ilaçları da bu miktarda almalısınız. Kalsiyum açısından zengin olan yiyecekler arasında süt ürünleri de bulunur, ancak yeşil lifli sebzelerde, fasulyede,kuruyemişlerde, saf portakal susunda ve tahıl ürünlerinde de kalsivıını vardır. Yeterli miktarda D vitamini almak önemlidir; bıı vitamin vücudun kalsit uımı emmesine ve kullanmasına vardım eder. Günde 10, 15 dakika güneşte durmak da faydalıdır.Egzersiz de kemikleri güçlü tutmaya yardımcı olabilir. Ancak bu egzersizin düzenli ve “saik kaldırmak”la ilgili olması gerekir. Örneğin koşmak veva vürümek, kemikler açısından vüznıcvc göre daha etkilidir. Öteki viik taşımayla ilgili egzersizler arasında tenis, bisiklet sürmek, dans, kavak, hafif aerobik ve ağırlık kaldırma sat ılabilir. Osteoporoz riski sigara içenlerde daha viiksektir; bu nedenle sigarayı bırakmak çok önemlidir.Pek çok kadın menopoza girer girmez başlatılan uzun vadeli östrojen ikamesi tedavisinden tarar görür. Biraz kemik kaybetseler de, kemik kavbı hızı savaşlar. Östrojen hormonu almak kav- bolaıı kemiği verine getirmez ve östrojen tedavisi durdurulduğunda kemik erimesi hızla ilerler. Bütün kadınlar östrojen almeva müsait değildir t e bazı kötü riskler de söz konusudur. Östrojen tedavisinin olumlu veva olumsuz yanları kişiden kişive değiştiği için, bu konuyu doktorunuzla görüşün.

Osteoporoz oluştuktan sonra tedavi, bunu vavaşlatıııavı, kemiklerdeki mineral erimesini önlemevi, kemik kütlesini mümkün olduğu kadar ikame etmes i t e kırıkları önlemeyi hederler. En önemli adım hem vivecckler hem de ilaç volutia kalsiyum t e D vitamini alimim artırmaktır.Östrojen tedavisi menopozdan sonra osteo poroza yakalanan, kendisinde veya ailesindememe kanseri görülmemiş kadınlar için standart tedavidir. Östrojen, kemiğin mineral erimesini yavaşlatır ve hem ağızdan alınabilir hem de deriye plaster olarak yapıştırabilir. Östrojen tedavisine ııvguıı olmavaıı kadınların günde 1500 ıııç kalsit tim te 400 IU D vitamini alması en ivi vöntemdir. Eosamax (alendronat) gibi bi- vofosfonatlar mineral erimesini yavaşlatır, kemik kütlesini artırır t e kırık riskini azaltır.

Östrojen alamavan ve osteoporoza vakalanan kadınlar için bilinen en ivi tedavi vöntenıi budıır. Çok ağır vakalarda doktorlar kemik minerallerinin erimesini vavaşlatan kalsitimin şerirler.Daha imce belirtildiği gibi, ağırlık kaldırma egzersizleri kemik erimesini vat aşlatır. Elbette aşırı zoriavıcı faaliyetler kemik kırılması riskini taşır; bu nedenle osteoporozu olanlar herhangi bir egzersiz, programına başlamadan önce doktora danışmalıdır.Aspirin gibi ağrı kesiciler osteroporozıın vol açtığı ağrıva vardımcı olabilir. Bu hastalığın en büviik tehlikesi düşme ve kırıklar olduğu için, osteoporoz tedavisi çoğu kez yaralanmayı önlevici önlemleri de içerir. Evdeki ışıklandırmanın t e zeminin iyileştirilmesi, banyoya tutunacak t erler saptırılması, baston ve t ürürgeç kullanılması, bunlar arasındadır.