Metatarsalji

Metatarsalji

Metatars kemiklerinin başlarının bulunduğu ayağın plantar yüzündeki ağrıdır. Metatarsalji, metatars başları altındaki herhangi bir ağrının ifadesi için kullanılan genel bir terimdir. Bazen bu durum izole olarak bir metatars başını etkiler, bazen de romatoid artritte olduğu gibi birden fazla metatars başı ağrılı olabilir.Metatarsların başlarında iç veya dış kaynaklı biyomekanik sorunların sonucunda yükün artmasına bağlı olarak oluşur.

Biyomekanik nedenler primer metatarsalji nedenleridir. Bunlar arasında ayakta aşırı pronasyon deformitesi, yüksek topuklu veya sivri uçlu ayakkabı giymek, destek yapısı kötü ayakkabı giymek, obezite, pes planus sayılabilir.Sekonder metatarsaljiye ise gut, romatoid artrit, sesamoidit, travma veya stres kırıkları neden olabilir.Klinik olarak özellikle yürürken ayağın ön tarafındaki ağrı ile karakterize bir durumdur. Hastalar “yürürken ayakkabımın içinde sanki taş var” diyerek ağrılarını ifade edebilir.Fizik muayenede ayak hem yük taşırken hem de ağırlıksız olarak değerlendirilmelidir.

Ayakta şişlik, kitle ve nasır yönünden inceleme yapılır. Nasırlar aşırı yük binmenin tipik belirtileridir. Ayak parmakları, ikinci metatarsalın uzun, birinci metatarsalın kısa olması (Morton ayağı) açısından değerlendirilmelidir. Bu durumda 2. metatarsal normalin üzerinde yük taşımak durumunda kalır. Metatarsal arkın değerlendirmesi yapılmalı ve çökme varsa buna eşlik eden parmak deformiteleri gözden geçirilmelidir. Ayağın arka kısmı varus/valgus deformiteleri yönünden değerlendirilmelidir.

Metatars başı veya boynu arasının palpasyonunda ağrı olması intermetatarsal bursitleri düşündürür. Metatarsların kompresyonu ile ağrı oluşması ise Morton nöromasını düşündürür. Birinci metatars başının altının palpasyonunda ağrı oluşması sesamoiditi akla getirmelidir. Sekonder metatarsalji nedenlerinde (romatoid artrit, gut gibi...) ağrı yaygındır ve eklem şişliği vardır. Metatarsalji tanısı konulan hastalar pelvis simetrisi, bacak boyu uzunluk farkı, skolyoz, kalça, femur ve dizde rotasyon olması, diz ve ayak bileğinde varus ve valgus deformitesi açısından değerlendirilmelidir.

Tedavide başlangıçta ağrının azaltılması amacı ile analjezik ve antiinflamatuar ilaçlar kullanılır. Ayakkabı modifikasyonu ve ortotikler özellikle önemlidir. Metatars başı yastıkçıkları, tabanlıklar ve destekler ayağın durumuna göre verilebilir. Postür bozuklukları varsa bunlar düzeltilmeye çalışılır. Ayak kaslarının kuvvetlendirilmesi çalışmaları yapılır.

Metatarsaljide sıklıkla ağrılı alan üzerinde kallus gelişimi olur. Tedavi kallusun debridmanı, ayak ortezleri, kavisli taban veya barlı ayakkabılar ve ayakkabıda destekleyici pedleri içerir. Ortezler başlangıçta hasta tarafından yadırganabilmekle birlikte, kullanım süresi her gün yavaş yavaş arttırılarak alışma sağlanabilir. Konservatif yöntemler yeterli olmazsa cerrahi girişim gerekebilir. Sorun lokalize ise ilgili metatars başını yükseltmek için metatarsal osteotomi uygulanabilir. Çoklu tutulum varsa tüm metatars başlarının rezeksiyonu yapılabilir.