Kolesterol Ölçümü Nasıl Yapılır?

22-04-2015 --
0 Yorum

Kolesterol ölçümü nasıl yapılır?

Günümüzde kan kolesterol düzeyini hemen her laboratu- varda ölçmek mümkündür. Ancak, taşınabilir küçük cihazlarla evde yapılan ölçümlere şüphe ile bakmak gerekir. Genetik temele dayalı bozukluklarda ise daha ileri araştırma, tahlil ve tedavi için mutlaka iyi gelişmiş merkezlere başvurulmalıdır. Erişkin yaştaki kişilerin ve risk altındaki (alkol ve sigara içimi, ailede kalp hastalığı hikâyesi, obezite vs) kişilerin yılda en az bir defa kolesterollerini ölçtürmeleri tavsiye edilir.Kan kolesterolünü ölçmeden önce şunlar yapılmalıdır:

1) Kan tahlili mutlaka bir gecelik açlıktan (en az 10-12 saat) sonra yapılmalıdır. Bu süre içinde sudan başka hiçbirşey yiyilip içilmemelidir. Ayrıca, tahlilden önceki 2-3 gün içinde normal diyet dışında herhangi bir değişiklik de yapılmamalıdır. Örneğin, tahlilden 1-2 gün önce iyi bir düğün yemeği ziyafeti tahlil sonuçlarını özellikle trigliseridleri etkilemeye devam eder ve yanılmalara sebep olur.

2) Testten önce ağır egzersiz yapılmamalıdır.

3) Tahlilden önce iyi istirahat edilmelidir.

Bunların dışında gebelik, ateşli hastalıklar, bazı ilaçlar ve ameliyat gibi diğer tıbbi müdaheleler de tahlil sonuçlarını etkilerler. Varsa, bunları da dikkate almalı ve doktora bilgi verilmelidir.Unutmamak gerekirki dünyada kalp hastalıklarından ölümler hâlâ birinci sırada yer almaktadır. Zamanında teşhis edilen kalp hastalıklarının büyük oranda tedavi edilebildiğini de bilmek gerekir.

Dokuz ile 12 saatlik açlık sonrasında kolunuzdan alınan kanda, kolesterol düzeyi ölçülür. Eğer kan alındığında bu açlık süresine uyulmadı ise yalnızca total ve HDL (iyi) kolesterol değerleri doğru ölçülebilir, LDL (kötü) kolesterol ve trigliserid düzeyleri yemek sonrası yükseldiği için hasta mutlaka 9 -12 saatlik açlık sonrasında kan vermelidir.

Laboratuvar raporunda kolesterol düzeyiniz, 100 ml (bir desilitre-dL) kanda mg cinsinden (mg/dL) ifade edilir. Doktor, kolesterol düzeyinizi, yaş, aile öyküsü, sigara ve yüksek tansiyon gibi diğer risk faktörlerini de göz önüne alarak yorumlar.

Total kolesterolünüz 200 mg/dL ya da daha yüksek, veya HDL (iyi) kolesterolünüz 40 mg/dL’den düşük ise tedavi planınızı oluşturmak için doktorunuz LDL (kötü) kolesterol değerinizi de bilmek isteyecektir.

Kan kolesterolü neden yükselir?

Hiperlipideminin nedenleri, aile geçmişinde bu hastalığın görülmesi, yüksek yağ içeren bir beslenme diyeti, aşırı kilo, aralarında diyabetin de bulunduğu çeşitli hastalıklar ve bazı ilaçlardır. Çoğu insanda, kan damarları neredeyse kapanana ve tıkanana kadar herhangi bir semptom görülmez. Bazı insanlarda ise cildin altında küçük yağ birikintileri oluşabilir.

Kanda kolesterol düzeyini etkileyen çok sayıda faktör vardır. Kalıtım, beslenme alışkanlıkları/besinler, şişmanlık ve stres gibi faktörler total kolesterol ve LDL kolesterolünü yükseltmektedir. Kolesterole duyarlı bazı insanlarda yüksek kolesterollü diyet, total kolesterol ve LDL kolesterol düzeylerini önemli derecede yükseltir. Fakat toplam yağ, özellikle doymuş yağlar, birçoğumuz için çok önemli olan kolesterol yükseltici etkiye sahiptir.

Beslenmenizde yer alan yağ türleri ve yağ asitleri bileşimi kan lipit profilini (kolesterol, HDL, LDL, trigliserit düzeylerini) etkiler. Doymuş yağı yüksek oranda içeren diyetlerle kan kolesterol düzeyi artarken, tekli doymamış yağların kullanımı ile HDL kolesterol yani iyi kolesterol artmaktadır.

HDL Kan Kolesterol Düzeyinin Yükseltilmesi: En iyi yol, fiziksel aktivitenin arttırılmasıdır. Ayrıca eğer birey şişmansa, vücut ağırlığının azalması, HDL kolesterol düzeyini olumlu yönde etkilemektedir . Diyette toplam yağ tüketiminin (enerjinin % 30′ unu geçmemek üzere) azaltılması, doymuş yağların yerine tekli doymamış yağların tercih edilmesi, sigara içilmemesi HDL kolesterol düzeyinin artırılmasında önemli faktörlerdir.

LDL Kan Kolesterol Düzeyinin Azaltılması: Toplam diyet yağı azaltılırken, doymuş yağlar yerine doymamış yağların tercih edilmesi, diyet posa miktarının arttırılması, yağ ve kolesterol miktarlarının orta düzeye indirilmesi, düzenli fiziksel aktivite ile vücut yağ oranının azaltılması LDL Koles¬terol düzeyinin düşmesinde etkin başlıca etmenlerdir.

Yüksek kolesterolün yarattığı riskler

Yaşam tarzına bağlı bazı risk faktörleri kanınızda yüksek kolesterol olması riskini artırabilir. Örneğin, doymuş yağlar yönünden zengin sağlıksız bir beslenme,egzersiz yapmama, kilolu olma, sigara içme ve fazla miktarda alkol tüketme gibi. Doymuş yağ yönünden zengin yiyecekler arasında kırmızı et, sosis, sert peynir, tereyağı, hamur işleri, kekler, bisküviler ve kaymak sayılabilir. Tedavi edilebilir bazı hastalıklar da yüksek kolesterole neden olabilir. Bunlar arasında hipertansiyon (yüksek tansiyon), diyabet, böbrek ve karaciğer hastalıkları, pankreasta akut iltihap ve tiroid bezinin yeterince çalışmaması sayılabilir. Bazı sabit risk faktörleri de yüksek kolesterole neden olabilir. Ailenizde koroner kalp hastalığı, inme veya kolesterole bağlı başka hastalık öyküleri varsa, kolesterolünüzün yüksek olma ihtimali de artar. Yaş, kadınlarda erken menopoz ve etnik gruplar da risk faktörüdür.

Yüksek kolesterolün neden olduğu sağlık sorunları
Yüksek kolesterol seviyeleri başka rahatsızlıklar nedeniyle daha da kötüleşebilir. Tiroit bezinin yeterince çalışmaması, hipofiz bezinin aşırı çalışması, karaciğer hastalığı, böbrek yetmezliği gibi tıbbi sorunlar da kolesterol seviyesinin yükselmesini tetikleyebilir. Bazı insanlarda yağların gerektiği şekilde kullanılmasını ve vücuttan atılmasını engelleyen ailesel hiperkolesterolemi veya kombine hiperlipidemi gibi kalıtsal hastalıklar olabilir. Bu durum kandaki kolesterol seviyesini yükseltir. Yüksek kolesterole ilişkin majör komplikasyonlar arasında kalp krizleri, inmeler ve damar hastalıkları sayılabilir. Kiloluysanız, sigara içiyorsanız, tansiyonunuz yüksekse (hipertansiyon) veya bu hastalıklarla ilgili güçlü ailesel geçmişiniz varsa bu hastalıklara yakalanma riskiniz artar.