Erkekte Testisler, Kadında Yumurtalıklardaki Azlık
Erkekte Testisler, Kadında Yumurtalıklardaki Azlık : Erkekte testisler, kadında yumurtalıklar ve her iki cinste böbreküstü bezleri testosteron yapım yerleridir.Kadında erkeklik hormonunun (testosteron) varlığı, bugüne kadar hormon tedavisinde önemsenmemiştir. Oysa kadındaki testosteron konsantrasyonu, kadınlık hormonu östrojene göre on misli daha yüksektir.Kadında testosteron yetersizliği de kadınlık hormonları östrojen ve pro- gesteron yetersizliği gibi problemlere yol açar. Kadında testosteronun ana kullanım alanı libido kaybıdır. Libido kaybına yol açan başka neden yoksa, uyumlu ve mutlu bir evlilik varsa ve kan testosteron düzeyi düşükse testosteron tedavisi yararlıdır.Spor ve diyetle genellikle kontrol edilemeyen, vücudun karın kısmında yağ toplanmasında testosteron da sorumluluk taşır.
Streste ya da sporda vücudun fazla enerji gereksinimi, yağ hücrelerinden yağların, böbreküstü bezi hormonu adrenalin tarafından dışarı çıkarılarak enerjiye çevrilmesiyle karşılanır.Şu var ki adrenalinin yağ hücrelerine girebilmesi için testosteronun kapıyı açması gerekmektedir. Testosteron yoksa kapı kapalı kalır ve yağlar dışarı çıkarılamaz. Testosteron miktarı azsa kapı aralıktır, çok az açıktır ve yağ yıkımı azdır. Bu durumda testosteron jeli karındaki yağ dokusuna yerel olarak haftada 2-3 kez uygulanır (Andractim gel, DHEA gel). Egzersiz adrenalin salgılanmasını sağladığından, hormon uygularken sporun da birlikte olması yararlıdır.
Ayrıca ek olarak alınan Karnitin tabletleri, mobilize olmuş yağ asitlerinin enerjiye çevrilecekleri santrallere (mitokondriler) taşınmasına yardımcı olur.Yerel androjen uygulanması, selülit tedavisinde de yararlıdır. Yerel uygulanan androjen tedavisinde kan testosteron düzeyleri kontrol edilerek dozun uygunluğu belirlenir.Kana karışan testosteronun yüzde 98'i proteine bağlı, aktif olmayan biçimde bulunur. Yalnızca yüzde 2'si serbest testosteron biçiminde aktif olup hücre sitoplazmasındaki reseptörlere bağlanır ve bu biçimde hücre çekirdeğine taşınarak oradaki belirli geni protein yapımı için uyarır.Testosteron, insanda kas dokusunu artırır ve yağ dokusunu azaltır. Bu, hayvanlarda da böyledir. "iyi bir horoz asla yağlanmaz." Erkek vücudunda testosteronun yüzde 10'u 5-alfareduktaz enzimiyle DHT'a (dihidrotestoste- ron) çevrilir. DHT, testosterondan 10 kat daha etkilidir. Özellikle prostat ve cilt üzerinde etkilidir.
Kellik, kalın ve erkeksi sesten sorumludur.Testosteron, aromataz enzimiyle östrojene çevrilir. Bu enzimin fazlalığında östrojen fazlalığı olur. Böyle erkeklerde, genellikle ereksiyon yakınmaları yoktur. Ancak zamanla seks isteksizliği başlar. Mesleği ya da kariyeri için gerekli olan ölçülü hırs kalmaz.Yağ dokusu aromataz enzimi yönünden zengin olduğundan, obez bireylerde testosterondan östrojen yapımı artar. Sonuçta östrojen de özellikle kalçalarda yağ dokusu artışına neden olur.Yağ hücreleri aromataz enzimi yapar. Yaşlılıkta yağ dokusu arttıkça aromataz enzimi de artar.Obezlerde dışardan verilen testosteron tedavisi de başarısız olur. Çünkü verilen testosteron, vücuttaki aşırı aromataz enzimiyle tekrar östrojene çevrilir. Paradoks durum ortaya çıkar. Adale gelişmesi yerine sadece yağ dokusunda artış olur.
Testosteron düzeyini yükseltmek için basit ve en iyi yol, yağlardan kurtulmaktır. Böylece aromataz enzimi etkinliği azalarak otomatik olarak testosteron değerleri yükselir. Çinko, aromataz inhibitörüdür (durdurucu). Çinko içeren besinler (kabak çekirdeği, soya, susam, karides, buğday kepeği) tüketilerek testosteron düzeyi yükseltilir ve bu sırada östrojen düzeyi düşer.Bedensel aktivitenin en yüksek olduğu durumda, testosteron düzeyi yüzde 30 kadar artar. Bilimsel verilere göre seksüel aktivite ve benzer erotik uyarılar, testis fonksiyonunu uyarır.
Yeni bir araştırmaya göre kadının eteği ne kadar kısa ise erkekte testosteron salgılanması o kadar çoktur. Aynı şey transparan bluzlar için de geçerlidir. Ne kadar sık seksüel aktivite olursa testosteron da o kadar yükselir. Aksine seyrek seksüel aktiviteli kişilerde düşük seksüel hormon düzeyleri saptanmaktadır.Stres, testosteron yapımını azaltan en önemli tehlikelerden biridir. Çünkü bu durumlarda stres hormonu kortizol salgılanır. Libido (cinsel istek), enerji ve kalp damar sağlığının korunması için erkekte testosteron düzeyinin aşırı düşmemesi gerekir.Yetişkinlerde total testosteron düzeyi erkekte 3,5-8,6 ng/ml, kadında 0,3 ng/ml'dir.Serbest testosteron düzeyi ise erkekte 15-30 pg/ml, kadında 1-3 pg/ml' dir.
Erkekte Testosteronun Değerlendirilmesi
Total testosteron, proteine bağlı testosteron ile serbest testosteronun toplamıdır.Sadece total testosterona bakılırsa bu, yaşlanmayla birlikte artan SHBG'den (seks hormonu bağlayıcı globulin) dolayı normal çıkabilir. Şu var ki serbest testosteron azalmıştır. Yani SHBG aktif olan serbest testosteronu bağlayıp aktif olmayan biçime sokmuştur.SHBG yapımını östrojen tetikler. Böylece yaşlanmayla birlikte hem öst- rojen hem de SHBG artar. Östrojen düzeyi düşünce SHBG düzeyi de düşer. Erkekte 45 nmol/1, kadında 75 nmol/l'den yüksek SHBG değerleri olmamalıdır.Serbest testosteronun standart yöntemlerle (RIA) tespiti güvenli değildir.
Bu yöntemler, özellikle SHBG yüksekliğinde ya da çok düşük testosteron düzeylerinde doğru sonuçlar vermemektedir.Bu nedenle toplam testosteron ve SHBG düzeylerinin yardımıyla serbest testosteron indeksi hesaplanabilir. Bu yolla bulunan serbest testosteron düzeyleri gerçeğe uygun olmaktadır.Kanda testosteron tayini, sabahleyin açken yapılmalıdır.A. Kan tahlilinde toplam testosteron normal, fakat SHBG düzeyi artmışsa (bu durum orta yaş üzerindeki erkeklerin çoğunun sorunudur) aşağıdaki önlemler alınmalıdır:
• Günde 40-80 mg. çinko tableti
• Her gün 40 mg. fitoöstrojen (menoflavon, soya izoflavone). Bitkisel öst- rojenler, vücut östrojenini bağlandıkları reseptörlerinden ayırırlar ve karaciğerde yıkımlarını desteklerler.
• Brokoli, karnabahar ve lahana da östrojen yıkımı için karaciğeri uyarır.
• Silymarin (Milk Thistle), meryemana dikeninden elde edilen doğal bir maddedir. Karaciğer fonksiyonunu ve östrojen yıkımını destekler. (Milk Thistle kapsüllerinden günde 2-3 kapsül alınır.)
• Yağ dokusundaki aromataz enzimi testosteronu östrojene çevirdiğinden kilo verilmelidir.
• Alkol alınmamalıdır.
• Spor yapılmalıdır.
• Tansiyon, depresyon, ağrı ilaçları ve daha pek çok ilaç, karaciğer fonksiyonunu etkiler ya da belirli hormon değerlerini yükseltebilir.
• İstiridye, karides, yengeç, buğday kepeği, susam, kabak çekirdeği gibi çinko ve protein içeren besinler testosteron düzeyini artırır.
• SHBG'nin yüksek olduğu (kan testiyle saptanır) olgularda, saw palmet- to ve ısırgan otu küpsüllerinden günde 2-3 kez alınması, SHBG düzeyinin ayarlanmasına yardımcı olmaktadır.
• Tüm bu önlemlerin yetersiz kalması durumunda hekim kontrolünde aromataz enziminin aktivitesini durdurucu Arimetex tabletlerinden, haftada 2 kez 0,5 mg. alınır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
