Ekskresyon Testleri
Ekskresyon Testleri : Günlük idrar. 24 saatta çıkan idrar miktarı erişkinde 1500-2000 mİ. arasındadır. Böbrekler, vücut sıvılarının hacim ve bileşimlerini kontrol altında tutan organlardır Bu dengeyi sağlamak için yeterince idrar çıkarmaları zorunludur. Metabolizma sonucu oluşan atık maddelerin 1 gramının erimesi için 15 mİ. idrara gereksinim vardır. Günde ortalama 35-40 gram atık maddenin ekskresyonu için, maksimum konsantrasyonda, en az idrar miktarı 600 mİ. olmalıdır. Böbrekler, idrarı yeterince konsantre edemiyor veya çıkan idrar miktarı söylenenden daha azsa, atık maddelerin vücutta birikmesi kaçınılmazdır.İdrar yoğunluğu, basit bir böbrek fonksiyon testidir. Alınan sıvıya bağlı olarak 1003-1030 arasında değişir. Ürolojik hastalıklarda böbreğin kon-santrasyon yeteneği 1006-1010'a kadar giderek azalır. Bununla birlikte böbrek, doku kaybı çok aşırı olana değin, idrarı dilüe etme özelliğini korur.
Gece yarısından sonra susuz bırakılan hastanın, sabah mesanesini boşaltması istenir. Yarım saat içinde 1200 mİ. su içirilir ve her saat başı idrarı alınır. Normalde 1200 mİ. su, dört saat içinde idrarla atılır. Ayrıca saatte bir alınan idrar örneklerinden hiç olmazsa birinin, idrar dansitesi 1003'e kadar inmelidir (su yükleme testi).Fenolsulfonftalein testi (PSP), renal kanlanmayı ve tübüler fonksiyonu gösterir. Çünkü fenolsulfonftalein'in %90'ı tübüler sekresyonla atılır. Glomerülden filtre olan bölümü çok az ve önemsizdir. 6 mg. fenol kırmızısı içeren 1 mİ. PSP sıvısı, intravenöz olarak verilir. Enjeksiyondan 15, 30, 60 ve 120 dakika sonra idrar alınır. Normalde birinci saatta boyanın %40-60'ı idrarla atılır. İlk 15 dakikada boyanın %25'ten daha azının çıkması, böbreğin tübüler fonksiyonunun bozukluğunu gösteren önemli bir indekstir.
Obstrüktif tipte böbrek yetmezliğinde veya rezidüel idrar varlığında PSP ekskresyon değeri düşük çıkar.Kundak bezi PSP testi, küçük çocukta hatta yenidoğanda bile uygulanabilir. Boya intramüsküler verildikten 3 saat sonra kundak bezi alınır. Bu sürede idrarla atılan PSP değeri, verilen boyanın yarıdan çoğu olmalıdır.İndigo karmin testi, fenolsulfonftalein testine benzer, bir ekskresyon testidir. 40 mikrogram indigo karmin boyası, 5 mİ. steril suda eritilip intravenöz verildikten 3-4 dakika sonra idrarı maviye boyar. Böbrek yetmezliğinde boyanın atımı gecikir. Böbrek fonksiyon bozukluğuna paralel olarak, idrarın rengi koyu maviden açığa doğru değişik tonlarda olabilir. Bu yöntemle ayrı ayrı böbreklerin fonksiyonunu görmek için, iki üreter orifisinden boyalı idrar geldiğini endoskopide gözlemek yeterlidir (kromosistoskopi).
İntravenöz ürografi, böbreğin glomerüler filtrasyon ve tübüler sekresyon fonksiyonlarını gösterir. Kullanılan radyoopak maddenin büyük bölümü glomerülden süzülür ve tüplerden sekrete edilir (ayrıntılı bilgi için görüntüleme yöntemlerine bakınız).Klirens testleri, böbreklerin bir dakikada belirli bir maddeden temizlediği kan veya plazmayı gösterir. Bunlardan kreatinin klirensi, glomerüler filtrasyon hızını ölçmekte kullanılır.
Endojen kreatinin, iskelet kas dokusunun son metabolizma atığıdır ve organizmanın kreatinin üretimi değişken değildir. Serum kreatinin düzeyi, renal fonksiyonların %50'si kaybolana kadar normal sınırlarda kalır (erişkinde 0.8-1.2 mg./dl., çocukta 0.4-0.8 mg./dl'dir). Krea- tinin’nin çoğu glomerüllerden süzülür, tübülerden sekresyonu ise yok denecek kadar azdır. Ortalama kreatinin klirensi 90-110 mİ./dakikadır. Üre klirensine olan üstünlüğü, çıkan idrar miktarı ve kan üre düzeyini değiştiren protein gibi besinlerden etkilenmez. Kreatinin klirensi, 24 saat süreyle idrar toplamayı ve serum örneğini gerektirir. Hesaplanması oldukça kolaydır: Klirens = idrardaki kreatinin (mg./dl) x 24 saat içinde dakika başına çıkan idrar (mİ.) / plazma kreatinini (mg./dl.). Elde edilen klirens, dakika başına mililitre olarak belirtilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
