dizanteri tedavisi pdf
Dizanteri bir kalınbağırsak hastalığıdır. Kalınbağırsakta ülseras- yonlar, ishal ve sürekli defekas- yon yani aptese çıkma isteği (te- nesmus) ve ateş ile gelişir. Kiyos- hi Shiga’nın adı verilen çeşitli Shi- gella bakterileri veya amip adı verilen tek hücreli hayvanlar tarafından meydana getirilen bir enfeksiyon hastalığıdır.
Birden başlayan ishal, önce basit bir bağırsak bozukluğu sanılır. Daha sonra hafif ateş ve kusma görülür ve 1 -2 gün içinde belirtiler şiddetlenir. Ağız kuruluğu ve dilin paslı bir görünümü vardır. Karın ağrısı, dışkıda kan ve mü- küs denilen sümüksü madde görülür ve günde 15-30 kez dışarı çıkılabilir. Bu hastalığı yapan mikrobun basil veya parazit oluşuna göre ismi değişmekte ve belirtileri de biraz ayrımlı olmaktadır. Basillerin neden olduğu hastalığa basilli dizanteri, öbürüne amipli dizanteri denir.Tedavi, teşhise göre, bağırsak antibiyotikleri veya antiprotozoer ilaçlar vermek suretiyle yapılır. Basilli Dizanteri: Dizanteri basili adı verilen, basil cinsi bir mikropla meydana gelir. Mikrobun kuluçka süresi 1 -2 saatle 7 gün arasında oynar.
Hastalığın başlıca belirtileri karın ağrısı, sancı, balgamlı, cerahatli, kanlı ishaldir.Basilli dizanteriye dünyanın her yanında rastlanır. Sinekler, toplu yaşama, sağlık şartlarına uymayan helâlar, lâğımlar, kirli besin maddeleri bulaşmada en büyük rol oynar. Hastanelerde, evlerde hastadan hastaya da bulaşma olabilir.Hastalığın gidişi hafif, orta, ağır şekiller gösterebilir. Bazan hafif bir ishal şeklinde geçer. Eveğen(hâd) şekillerdeyse şiddeti değişiktir. Birdenbire şiddetli karın ağrısı, ishalle başlar. Dışkı, balgamlı bir hal alır, içinde cerahat, kan görülür. 24-48 saat içinde, hasta günde 8-10 kere dışarı çıkar, ateş 38 derecenin üstündedir. Kalınbağırsağın son kısmında şiddetli akıntı, sancı olur.
Ayrıca, baş ağrısı, bulantı, kusma, halsizlik, dalgınlık da görülür.Korunma: Helâların sağlık şartlarına uygun hale getirilmesi, açık helâlarda dışkının dezenfekte edilmesi gerekir. Sineklerle devamlı savaşmalıdır. Besinlerin temizliğine dikkat edilmeli, yemekler sineklerden korunmalıdır.Tedavi: Hasta yatakta tam dinlenmeye alınır. İshaller vücutta su kaybına yol açtığından, hastaya bol su verilmelidir. Sıcak havalarda su kaybı daha da artacağından buna daha çok dikkat edilmelidir. Gerekirse deri altından, ya da damardan hastaya serum fizigyolojik, şekerli su verilir.Tedavide perhizin önemi büyüktür. Bağırsakta az posa bırakan yiyecekler verilmelidir.
Başlangıçta, pirinç suyu, portakal suyu, çay verilir. Süt vermek doğru değildir. iyileşme başlayınca, süt, meyve suları, yağsız çorbalar, yumuşak sebzeler verilir. Daha sonra, yumurta, bisküvi, biraz tereyağı, kızarmış ekmek, patates püresi, piliç verilmeye başlanır. Normal yemeklere tam, iyileşme olduktan sonra dönmelidir, ilaçla tedavi, sülfamitlerin bulunmasından sonra başarılı bir devreye girmiştir. Sülfaguanidin ve benzerleri, oreomisin, neomisin gibi antibiyotikler bugün kullanılmakta olan ve en iyi sonuç veren ilâçlardır.
Amipli Dizanteri: Bu hastalıkta etken, dizanteri amipidir. Kalınbağırsakta iltihap olur, bunun sonucunda kanlı, balgamlı ishaller meydana gelir. Amipli dizanteri tropik bölgelerde çok görülür. Bulaşma, hastadan sağlama olabildiği gibi, suyun, sütün amiplerle bulaşması, yüzme havuzlarının kirlenmesi, açık helâlar, sinekler yoluyla da olur. İnsan dışkısının gübre olarak kullanılması bu bakımdan en büyük tehlikeyi yaratır.Dizanteri amipi, insanlara ait bir parazittir. Bunun bir canlı, hareketli şekli, bir de kist şekli vardır. Amipli dizanteri tek tük rastlanan bir hastalıktır.
Basilli dizanteri gibi salgınlara yol açmaz. Ağızdan alınan kistler, doku içinde ilerler, bağırsakta ülserlere neden olur. Amipler bazen portal damar (Karaciğer kapı toplardamarı) içine girerek karaciğere ulaşır, neticede apselere yol açar. Kan yoluyla ulaşıp, diğer organlara da apse yapabilir. Had amipli dizanteri genellikle kistler alındıktan 8-10 gün sonra ortaya çıkmaktadır. Amibin kaynağı insanlardır. Canlı şekli dayanıksız olduğundan, bulaşmada önemli değildir. Buluşmada dayanıklı olduklarından kistler rol oynamaktadırlar. Sulara, çiğ yenen besinlere karışarak hastalığa yol açarlar. Hastalığın bulaşmasında karasineklerin de rolü büyüktür.Hastalığın belirtileri, hemen hemen basilli dizanterinin aynıdır. Tedavi de basilli dizanteride olduğu gibidir. Yalnız, amipli dizanteride kulanılan ilaçlar daha çok iyotlu bileşiklerdir (yatren, anayo- din, chiniofon gibi). Ayrıca emelin yıllardan beri amipli dizanteri tedavisinde kullanılmaktadır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
