Dıabetes Mellıtus (şeker Hastalığı)
Dıabetes Mellıtus (şeker Hastalığı) : Diabetes mellitus (diyabet) 65 yaşından büyüklerin %20’sinde görülen yaygın bir hastalık. 1980’lere uzanan sayısız çalışmada diyabetle zihinsel bozukluklar arasında pozitif ilişki bulunduğu saptandı. Diyabetle zihinsel fonksiyonlarda bozulma birlik-teliği, bazı itirazlar olsa da şeker hastalığıyla Alzheimer arasında bir ilişki olabileceğini telkin ediyor. Zihinsel bozuklukla diyabet arasındaki ilişkiyi araştıran birçok çalışmada diyabetin demans riskini artırdığı ve vakalarm %82’sinin Alzheimer tipi demans olduğu kaydedildi.Diyabetle Alzheimer ilişkisini araştıran çok sayıda çalışma var. Bunlardan biri 6000’i aşkın yaşlı üzerinde yapılan iki yıllık takip sonrasında diyabetin Alzheimer riskini iki katına çıkardığını gösteriyor. Diğer bir çalışma 2500Japon kökenli Amerikalı’da benzer sonuç aldı. Başka iki çalışma diyabetlilerde diyabeti olmayanlara göre zihinsel yıkım riskinin %60-100 daha fazla olduğunu saptadı. Diğer üç çalışmada ise diyabetin sadece Alzheimer riskini değil, vasküler demans riskini de artırdığı belirtildi.
Diyabetliler aynca APOE e 4 aleli de taşıyorlarsa ilişki daha da belirginleşmekte. 2004’te yayımlanan 35yıllık, ileriye doğru yapılan (prospektif) büyük bir çalışma da, orta yaşlılardaki diyabetin ileri yaşlardaki demansla hemen hemen üç kat daha fazla ilişkili olduğunu kaydetti. Aynı yıl yayımlanan diğer bir araştırmada da benzer ilişki bulundu. Çalışmaya katılan din görevlilerinin yıllık olarak nöropsikolojik testlerinin de kontrol edildiği Religious Orders Study’de, ortalama beş buçuk yıllık takip sonrası, 800’den fazla yaşlıdan 151’inde Alzheimer geliştiği ve diyabeti olanlarda Alzheimer riskinin olmayanlara göre %65 oranında yüksek olduğu bulundu. Tip-2 diyabeti olan 70-81 yaş arası kadınlarda yapılan diğer bir çalışmada, diyabeti olanlarda zihinsel fonksiyon bozukluğu oranı, olmayanlara göre %30 daha fazla saptandı. 15yıllık diyabet sürecinden sonra da %50 artış gösterdiği bulundu. Tedavi almayan diyabetiklerde zihinsel yıkım riskinin yüksek olduğu kaydedildi. 2007'deyayımlanan bir çalışmada da diyabetlilerde hafif bilişsel bozukluk (amnestik tip) riskinin arttığı belirtildi.
Kaydedilen veya burada söz edilmeyen çalışmalardan çıkan sonuç özetle şöyle:1. Diyabetle Alzheimer arasında ilişki var.2. Diyabetlilerde Alzheimer ve hafif bilişsel bozukluk riski artar.3. Diyabetliler ayrıca APOE e 4 aleli de taşıyorsa risk daha da artar.4. Bu risk tedavi edilmeyen diyabetlilerde daha fazladır.5- Diyabet sadece Alzheimer riskini değil, vasküler demans riskini de artırır.Diyabetle Alzheimer hastalığı arasındaki ilişkinin mekanizması tam olarak bilinmiyor. Diyabete bağlı kronik hiperglisemi (kanda şeker miktarının yükselmesi), bir yandan damar sertliğini artırarak vasküler etkilerle, diğer yandan beta-amiloid ve tau gibi proteinlerin beyinde artmasına neden olarak Alzheimer hastalığı riskini artırıyor olabilir. Beyinde insülin yetersizliği veya direncinin de bu oluşumda rol alabileceği ileri sürülüyor. Bir iddia da bu ilişkinin genetik olabileceği üzerine.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
