Böbrek Üstü Bezi Hormonları
Böbrek Üstü Bezi Hormonları : Böbreküstü bezi kabuğunun her 3 hücre tabakasının her biri fazla çalışabilir ve kendine özgü bir tabloya yolaçabilir. Genellikle bu tablolar birlikte de olsalar bunlardan birinin daha baskın olmasıyla kortizol artışında «glikokortikoyit kökenli» böbreküstü bezi kabuğu aşırı çalışması androjen hormonların artışında androkortikoyit kökenli böbreküstü bezi kabuğu aşırı çalışması aldosteron artışında mineralokortikoyit kökenli böbreküstü bezi kabuğunun aşırı çalışması ayırt edilir.
Böbreküstü Bezi kabuğunun yeterince alışmaması
Böbreküstü bezi kabuğu hormonlarının bir ya da birçoğunun salgılanmasının azalması ya da durması bir böbreküstü bezi kabuğu yetmezliğine (ya da yeterince çalışmamasına) yolaçar. Gelişmesinin gidişine göre «yavaş gelişen» ya da «ivegen» diye isimlendirilir.
Glikokortikoyit Kökenli Böbreküstü Bezi Kabuğunun Aşırı ÇalışmalarıGlikokortikoyit kökenli (ya da metabolizma kökenli) böbreküstü bezi kabuğunun aşırı çalışmalarıglikokortikoyit hormonlarınözellikle kortizolün aşırı yapımı sonucu ortaya çıkarlar.
Birkaç kuraldışı durum bir yana ‘ bırakılırsa bütün nedenler her yaşta ama değişik sıklıkta görülebilir. Birçok neden vardır. En sık raslananı Cushing sendromu denen hipotalamus-hipofiz düzensizliğidir.Hastalığın evrimi ve tedavisi nedenine göre değişir.
NEDENLERİ
Hipotalamus-hipofiz düzensizliğine (bazen bir hipofiz uruyla birlikte) bağlı olan böbreküstü bezi kabuğu hacminin artmasına yolaçan Cushing hastalığı (en sık görülen nedendir; hastaların yüzde 75 kadarı) dışındanedenler de sözkonusu olabilir;
- böbreküstü bezi kabuğu urları: Karsinomlar gibi (böbreküstü bezi kabuğu aşırı çalışan hastaların yüzde 10-20 kadarında) kötücül urlar ya da adenomlar gibi (karsinomlardan biraz daha ender raslanır) iyicil urlar;
- böbreküstü bezi dışından kaynaklanan ama ACTH‘yla aynı biyolojik etkinlikte bir madde salgılayan bir kanser (böbreküstü bezi kabuğunun büyümesiyle birlikte).
TEŞHİS
Klinik belirtiler
Burada Cushing sendromunun tipik tablosunu tanımlayacak böylece daha önce hipotalamus-hipofiz hastalıkları çerçevesinde sözettiğimiz Cus-hing hastalığıyla ilgili bölümü tamamlamış olacağız.Hastalığın başlangıcı ilerleyicidir; genellikle 25-40 yaşlarındaki bir kadında (hastaların yüzde 75 kadarı) yerleşir.
Başlamasını kolaylaştırıcı etmenler bulunduğu sanılmaktadır: Gebelik; kısırlaştırma ameliyatı; enfeksiyon; heyecan şoku; yaşdönümünün yerleşme evresi.Başlangıç belirtileri bitkinlik cinsel bozukluklar (âdet kanamaları yokluğu) özellikle de yüzü yuvarlaklaştırankol ve bacaklardaki kasların körelmesine yolaçan bir kilo artışıdır.Hastalık tam olarak yerleşince aşağıda tanımlanan çeşitli belirtilerle kolayca tanınır.
Böbreküstü Bezi kabuğunun yeterince alışmaması
Böbreküstü bezi kabuğu hormonlarının bir ya da birçoğunun salgılanmasının azalması ya da durması bir böbreküstü bezi kabuğu yetmezliğine (ya da yeterince çalışmamasına) yolaçar. Gelişmesinin gidişine göre «yavaş gelişen» ya da «ivegen» diye isimlendirilir.
Glikokortikoyit Kökenli Böbreküstü Bezi Kabuğunun Aşırı ÇalışmalarıGlikokortikoyit kökenli (ya da metabolizma kökenli) böbreküstü bezi kabuğunun aşırı çalışmalarıglikokortikoyit hormonlarınözellikle kortizolün aşırı yapımı sonucu ortaya çıkarlar.
Birkaç kuraldışı durum bir yana ‘ bırakılırsa bütün nedenler her yaşta ama değişik sıklıkta görülebilir. Birçok neden vardır. En sık raslananı Cushing sendromu denen hipotalamus-hipofiz düzensizliğidir.Hastalığın evrimi ve tedavisi nedenine göre değişir.
NEDENLERİ
Hipotalamus-hipofiz düzensizliğine (bazen bir hipofiz uruyla birlikte) bağlı olan böbreküstü bezi kabuğu hacminin artmasına yolaçan Cushing hastalığı (en sık görülen nedendir; hastaların yüzde 75 kadarı) dışındanedenler de sözkonusu olabilir;
- böbreküstü bezi kabuğu urları: Karsinomlar gibi (böbreküstü bezi kabuğu aşırı çalışan hastaların yüzde 10-20 kadarında) kötücül urlar ya da adenomlar gibi (karsinomlardan biraz daha ender raslanır) iyicil urlar;
- böbreküstü bezi dışından kaynaklanan ama ACTH‘yla aynı biyolojik etkinlikte bir madde salgılayan bir kanser (böbreküstü bezi kabuğunun büyümesiyle birlikte).
TEŞHİS
Klinik belirtiler
Burada Cushing sendromunun tipik tablosunu tanımlayacak böylece daha önce hipotalamus-hipofiz hastalıkları çerçevesinde sözettiğimiz Cus-hing hastalığıyla ilgili bölümü tamamlamış olacağız.Hastalığın başlangıcı ilerleyicidir; genellikle 25-40 yaşlarındaki bir kadında (hastaların yüzde 75 kadarı) yerleşir.
Başlamasını kolaylaştırıcı etmenler bulunduğu sanılmaktadır: Gebelik; kısırlaştırma ameliyatı; enfeksiyon; heyecan şoku; yaşdönümünün yerleşme evresi.Başlangıç belirtileri bitkinlik cinsel bozukluklar (âdet kanamaları yokluğu) özellikle de yüzü yuvarlaklaştırankol ve bacaklardaki kasların körelmesine yolaçan bir kilo artışıdır.Hastalık tam olarak yerleşince aşağıda tanımlanan çeşitli belirtilerle kolayca tanınır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
