Bayılma Nedenleri Nedir

Bayılma, aynı zamanda senkop da denir, bir çok neden bağlı olabilir. Birden fazla neden de bayılmaya neden olabilir. Bazı durumlarda ise bayılma nedeni bulunamayabilir.

Bayılma sıklıkla görülebilir. Genellikle ciddi olmamakla beraber bayılma sırasındaki düşmeden kaynaklanan yaralanmalardan endişelenilir.
Kan aracılığı ile beyine yeterli miktarda oksijen taşınmadığı zaman bayılma görülebilir. Bilinç kaybı veya “iç-geçme” birkaç dakika gibi kısa bir süre devam edebilir.

Kan basıncındaki ani düşüş de bayılmaya neden olabilir. Bazı anlarda kalp hızı ve kan damarları vücudun oksijen gereksinimlerine uygun olarak hızlı cevap veremeyebilir. Bu durum yaşlı insanlarda daha sık görülürr.

İnsan neden bayılır?

Bayılma beyinin normal çalışmasına engel olabilecek herhangi bir durumda ortaya çıkan geçici bilinç kaybıdır. Bilincin kaybolmadığı “bayılacak gibi olma” hissi bayılma olarak isimlendirilmemelidir. Bayılma genellikle beyine gelen kan basıncının azalması veya yokluğu durumunda, bilinci açık tutan nöronların geçici olarak işlevlerini yitirmesi sonucunda oluşur. Bu durum kanın beyin dışı bölgelerde (uzuvlar veya gövde) göllenmesi sonucu gerçekleşir. Kanı beyine pompalama görevi olan kalbin görevini etkin şekilde yerine getiremediği durumlarda (ritm bozukluğu, kalp kapak hastalıkları, kalp krizi vs.) veya kan basıncının hızlı düştüğü durumlarda bayılma gerçekleşir.

Bayılma sırasında bedeni dik tutan kasların gevşemesi sonucu hasta ayakta ise yere düşer. Yere düşme sonucunda kalp ve beyin aynı seviyeye geldiğinde, beyin tekrar ihtiyacı olan kana sahip olduğu için bilinç hızlıca yerine gelir. Bu nedenle bayılma sadece saniyeler sürer. Bayılma sonunda kişi sadece birkaç dakika süre şaşkınlığın ardından normal işlevlerini yapar hale gelebilir. Tıpta bu durum senkop olarak anılmaktadır. Altta yatan belirgin bir hastalığın bulunmadığı durumlarda oluşan senkop'a vazovagal senkop ismi verilir.

Senkop dışında geçici bilinç kaybı yapan başka nedenler de vardır. Bunlar içinde en sık görülenler içinde sara (epilepsi) hastalığı, kan şekeri düşüklükleri, psikolojik nedenli bayılmalar ve beyin damar hastalıkları sayılabilir.

Bayılmanın beyinden kaynaklandığı nasıl anlaşılır?

Bayılmanın beyinden kaynaklanan bir sorundan oluştuğunu düşündüren en önemli belirti, bayılmaya eşlik eden bilinç kaybı dışında bir nörolojik bulgunun olmasıdır. Bunlar içinde şiddetli başağrısı, çift görme, peltek konuima, başdönmesi (vertigo) ve felç sayılabilir.

Bayılmanın kalpten kaynaklandığı nasıl anlaşılır?
Bayılmanın hemen öncesinde çarpıntı ve gögüs ağrısının olması bilinç kaybının bir kalp hastalığından kaynaklanabileceğini düşündürmelidir. Bilinen kalp hastalığı olan hastalarda, ailelerinde kalp ve damar hastalığı öyküsü olan kişilerde, kalp ve damar hastalığı açısından risk faktörleri (sigara, yüksek tansiyon, diyabet, yüksek kolesterol ve obezite gibi) olan kişilerde bir kalp hastalığı olma olasılığı yüksektir.

Tekrarlayan bayılmalarda hangi testleri yapmak gerekir?
Her bayılma öyküsü olan kişi en az bir kez tıbbi değerlendirmeden geçmelidir. Bunun içinde özellikle kalp-damar ve nörolojik muayeneye önem verilmelidir. Hastalarda yapılması önerilen minimum inceleme tam kan sayımı, kan şeker düzeyi ve EKG incelemesidir. Bu incelemeler ucuz olmalarının yanısıra her sağlık kuruluşunda yapılabilmektedir. Hastanın öyküsünde bilinç kaybının şekli, tekrar edip etmemesi, başka hastalıkların varlığı değerlendirildikten sonra kalp açısından yüksek riskli kişilerde EKO, ritm holter ve eforlu EKG gibi ileri incelemelerin, beyinden kaynalanan hastalıklar açısından yüksek riskli kişilerde de EEG ve beyin görüntülemesi (bilgisayarlı tomografi veya MR gibi) yapılması gerekebilir.