Bademcik İltihabı Hakkında Bilgiler

Bademcik iltihabı hakkında bilgiler: Bademcik her insanda bulunan,ağız ile yutak arasında yer alan fındık büyüklüğünde bir lenfoid dokudur. Özellikle 5 yaşına kadar bağışıklık sisteminin düzgün çalışması için çok önemli bir lenf dokusudur.

Dışarıdan giren mikroorganizma bademcik yüzeyine değdiğinde dademcik yapısında bulunan kovuklara doğru emilir,bu mini canlının yapısı deşifre edilip bu yabancı mini canlıya karşı antikor denen panzehir üretilir. Bu antikorlar giren mikrobu yok eder.

Ne gibi şikayet verir?

Çok çeşitli yakınmalara neden olur. Öncelikle iriliği önemlidir.Çok iri bademcikler (öpüşen bademcikler) arkaya doğru uzanımından dolayı geniz-yutak girişini daraltır ve kısmen burun tıkanıklığına neden olabilir.Ayrıca yutak girişinde yer aldığı için ağızdan solunumu da kısıtlar.

Bağışıklık sistemi zayıf insanlarda çok sık iltihplanır yüksek ısı artışına(38 derece ve üzeri) bundan dolayı da genel hastalık haline neden olur.Aşırı halsizlik,boğaz ağrısı,yutkunamama,yüksek ateş,ağız kokusu,solunum tıkanıklığı ve boyunda lenf bezelerinin ağrılı büyümelerine neden olur. Bunlar akut (had) tekrarlayıcı bademcik iltihabında görülür.Nadiren bademcik abse haline dönüşür ki çok ağır bir tablodur.

Ayrıca müzmin bademcik diye adlandırdığımız bir klinik tablo da görülebilir. Uzun süreli genel kırgınlık,boğazda rahatsızlık hissi,yutkunurken rahatsızlık hissi,kötü ağız kokusu sıklıkla tanımlanan şikayetlerdir.Yine bu hastalarda boyunda çene altında özellikle, lenf bezeleri fark edilir. Bademcik iltihabı her yaşta görülebilir, ancak en sık görüldüğü yaşlar 2-2.5 yaşlarından10 yaşlarına kadardır. Bundan sonraki yaşlarda görülse de sıklığı azalır.

Nasıl tanı konur?

Akut (had) bademcik iltihabının tanısı kolaydır.Çoğu zaman hasta tanıyı koyar. Burada önemli olan husus bu akut enfeksiyonun nedenidir. Hastanın çok sık boğaz iltihabı geçirdiğini ifade etmesi ille de bademcik iltihabı geçirdiğini göstermez. Çoğu zaman akut viral üst solunum enfeksiyonları bademcik iltihabı ile karışır.Bu gibi olgularda tedavi farklıdır.

Bademcikler kıpkırmızı,şiş,bazen üzerinde beyaz beyaz noktalar görülür,ateş genellikle çok yüksektir.

Müzmin (kronik) bademcik tanısı daha zordur,çoğunlukla kronik farenjit ile karışır,hatta gereksiz bademcik ameliyatı bile yapılır. Bademciklerin dil basacağı ile sıvazlanması ile bademcik kovuklarından iltihabi materyelin çıktığı görülmesi önemlidir.Ayrıca kötü ağız kokusu,boyunda çeşitli büyüklük ve sayıda lenf bezeleri müzmin bademcik lehine kanıtlardır. Boğaz kültürü yapılabilir.Burada bakteri profiline bakılır.

Tedavi

Akut bademcik iltihabında antibiyotik ve antiinflamatuar tedavi esastır.Ancak unutulmamalıdır ki çoğu boğaz iltihapları viraldir,hatta çoğu zaman ilk başlangıcı viral olup daha sonra bakteri enfeksiyonuna dönüşür. Müzmin bademcik iltihabında kültür-antibiyogram sonucuna göre ilaç tedavisi yapılır.

Ne zaman bademcik ameliyatı önerilir?

Sık bademcik iltihabı (1 yılda 6 dan fazla,2 yıl üst üste 4 den fazla,3 yıl üst üste 3 den fazla)
Solunum tıkanıklığına neden oluyorsa
Özellikle çocuklarda yutma zorluğuna neden oluyorsa
Tümör şüphesi varsa
Rahatsız edici ağız kokusu oluşturuyorsa
Bademcik apsesi olmuşsa (opsiyonel)
Bademcik ameliyatları artık çoğunlukla genel anestezi altında yapılan 20-30 dakikalık ameliyattır.10-15 gün katı gıda yasağı,ilk 5 gün sıcak yiyecek yasağı önerilir.

Bademcik ameliyatı ile ilgili önemli hususlar

Beta mikrobu diye bildiğimiz B-hemolitik streptokok infeksiyonlarında bazen gereksiz ameliyatlar yapılmaktadır. Mikrobun cinsi ameliyat kararında önem taşımaz.

Bademcik ameliyatı beta mikrobunun önlenmesinde hiçbir rolü yoktur.

Yeni yöntem olarak Radyofrekans, Souldering, Elektrokoter ,Laser yöntemleri söz konusudur.Bu yöntemler ile yapılan bademcik ameliyatlarının standart ameliatlarda üstün değildir.Sonuçlar tamamen aynıdır.

Kısmi bademcik ameliyatı son yıllarda önerilen cerrahilerdendir.Burada bademciğin hacmi küçültülmekte,yani tamamı çıkarılmamaktadır. Sadece iri bademciklerde (solunum ve/veya yutma zorluğuna ve de horlamaya neden olan durumlarda) önerilebilir.Sık enfeksiyona neden olan olgularda bademcik iltihabı önlenemez.Çünkü geri kalan bademcik dokusu iltihaplanmaya aynı oranda yatkındır.

Bademcik taşı

Bademcik kovuğu içinde hapsolup atılamayan doku döküntüleri, bakteriler, yemek artıklarının bademcik içinde sert kıvama gelmesi ile oluşur, Magma da denir.Gerçek anlamda iltihap değildir. Tek veya çift taraflı olabilir.Çok kötü ağız kokusu ve zaman zaman peynir gibi 1-3 mm veya daha büyük parçalar ağza gelir.

Bazı hastalar bademciği sıvazlayarak çıkarılmasına yardımcı olur. Tedavi olarak bu taşcıkların sıvazlanarak çıkarılması şeklindedir.Ancak bu çoğu zaman geçici çözümdür.Kesin tedavisi bademcik ameliyatı,veya bademcik dokusunun radyofrekansla küçültülmesidir.