Ayak Başparmak Ağrısı
Ayak Başparmak Ağrısı : Ayak ve ayak bileği bütün vücut yükünü taşıdığı için hemen her spor dalında zedelenebilir. Yürüme, atlama, koşma sırasında eklemler ve bağlar etkilenir.Ayak başparmak ağrısı hakkında detaylı bilgi için aşağıdaki makalemizi okuyabilirsiniz.
ANATOMİK FAKTÖRLER
Ayak yapısında ufak bozukluklar bile uzun sürekli veya tekrarlanan yüklenmelere neden olur. Düztabanlık (Pes planus) veya pence ayak (Pes cavus) gibi durumlarda ayak ağrıları sık görülür.
ANTRENMANLAR
Antrenman hataları ayak yaralanmalarının başta gelen nedenlerindendir. Çok fazla antrenman yapmak, engebeli yerlerde koşmak veya koşu sırasında zemin değişmesi en çok rastlanan antrenman hatalarındandır.
Ayak ağrıları ZEMİN
Spor sırasında ayak yerle temas ederken bir şok dalgası oluşur. Ayağın yerden destek aldığı bu süre sprinterlerde 0.11 saniye, orta mesafe koşucularında 0.14 saniye, yüksek atlayanlarda 0.21 saniye kadardır. Bu çok kısa zaman süresinde oluşan şok dalgasından sonar kompresyon dalgaları meydana gelir. Bu dalgaların zemin, ayakkabı ve ayak dokuları arasında dağılması gerekir. Eğer zemin sertse ayağın korunabilmesi için ayakkabılara çok iş düşer. Ama çok yumuşak zeminde de şok dalgasının gücünü engelleyeceği için başka problemler ortaya çıkar.
Mesela yumuşak kuma topuk batacağı için ayak yerden kalkarken kayma olur bu da Aşil tendonunda zorlanmaya neden olur. Islak, buzlu ve kaygan yüzeylerin herbiri ayak, ayak bileği, diz ve tüm bacak kas ve bağlarında hasara yol açabilir. Yokuş yukarı koşmak baldır kasları ve Aşil tendonu kısa sporcular için zorlayıcıdır. Yokuş aşağı koşmalar ise diz eklemini zorlar ve aşırı yüklenmelere neden olur.
AYAKKABILAR
Hemen bütün spor dallarında en önemli gereç ayakkabılar. Ayakkabılar ayağa gelen yükü vücudu koruyacak biçimde dağıtmalıdır. Spor yapılan zeminin sertliğine göre ayakkabı tabanları seçilmelidir. Mesela sert zeminlerde ayakkabıların şok-emen özellikte olması gerekir. Ayakkabı ve zemin ilişkisi sporcunun yaralanması açısından da son derece önemlidir. Yaralanma riski yüksek olan sporlarda ayakkabıların stabilize edici kalitede olması gerekir.
VÜCUT AĞIRLIĞI
Aşırı kilolar ayak dokuları üzerine daha fazla yük getirerek daha çabuk yorulmalarına neden olur. Bu şekilde aşırı kullanım yaralanmaları ortaya çıkabilir. Aşırı kullanmaya bağlı yaralanmalar bir yapıdaki dokunun mikroskopik yırtılması ve gözle belirlenemeyecek yaralanmalarına yol açacak tekrarlayan normal veya normal dışı hareketlerinden olur.
KAS KISALIK TESTİ
Kaslarda kısalma, özellikle kötü postürleri (duruş bozukluğu) olanlarda ve germe egzersizleri yapmayanlarda görülür. Kas kısalıklarının postür bozukluğuna mı yoksa alışkanlık pozisyonuna mı bağlı olduğunu ayırd etmek zordur. Özellikle uzun süreli oturarak çalışanlarda kısalıklar daha çok görülmektedir. Burada basit bir test ile kaslarınızın durumuna bakabilirsiniz.
PEKTORAL KASLAR
Yere sırtüstü yatınız. Elinizi ensede birleştiriniz. Dizlerinizi çok hafif bükerek belinizi mümkün olduğu kadar düzleştiriniz. Eğer göğüs kaslarınızda kısalık yoksa dirsekleriniz yere değmelidir.
KALÇA FLEKSÖRLERİ (Uyluğu öne getiren kaslar)
Sırtüstü yerde yatarken bir bacağınız düz yerde dursun, diğer dizinizi göğsünüze doğru çekiniz. Eğer kalça fleksör kaslarınızda kısalık yoksa yerde düz duran bacak yerden kalkmaz. Eğer kısalık varsa bacağın yerle teması kesilir, bacak yukarı doğru kalkar.
HAMSTRİNGLER (Arka uyluk kasları)
Sırtüstü yerde yatarken kolları yana açın dirsekleri 90 dereceye getirin. (Ters T). Bir bacağınız düz yerde dururken diğerini düz olarak (diz bükülmeden) yukarı başınıza doğru kaldırınız. Gençlerde 90 derece normal iken yaşlı bireylerde 70 derece normal kabul edilir.
Ayak ağrıları GASTROCNEMİUS VE SOLEUS (Alt bacak arka kasları)
Yerde, bacaklar düz oturunuz. Hafif arkaya ellerinizle yaslanarak bacak kaslarınızı gevşetiniz. Dizler hiç bükülmeden ayak bileğinizi 90 dereceye çekebilmeniz gerekir. Bu testte yapamadığınız hareketler varsa, hareketlerde aşırı zorlanma ve ağrı oluyorsa kas kısalığı probleminiz olabilir, bir uzmana danışınız.
Yük taşıyan ayak, tüm yapılarının birbiri ile bağlantılı olduğu karmaşık bir yapıdadır. Ayak ağrılarının çoğu yumuşak doku kaynaklıdır. Bu yumuşak dokular kaslar, bağlar, tendonlar, sinirler, eklem zarları ve kan damarlarıdır.
AYAK ZORLANMALARI (Strain)
Ayak ve ayakbileği ağrılarının en açık nedenlerinden biri travma (darbe) veya az fakat devamlı stesle zorlanmadır. Ayak zorlanmaları : 1. Akut (ani) 2. Kronik (süregen) olabilir. Akut ayak zorlanmalarında uzun süreli hareketsizlik sonrasında birden fazla egzersiz yapma ile ağrı ortaya çıkar. Uzun süredir sakin bir yaşam sürerken bir hafta sonu koşu yapan hafta sonu atletlerinde ayakta zorlanma olur.
Kronik zorlanmalarda ise sürekli tekrarlayan stesler veya ayakta yapı bozukluğu varsa normal streslerle bile uzun sürede zorlanma başlar. Başlangıçta ayak normal olsa da zamanla yapısal bozukluklara neden olur. Yapısal bozukluklar arttıkça da zorlanmalar artar.
Ayak eklem ve bağlarını istirahate almak için yapışkan bandajlama, ayakkabılarda eklemeler ve değişiklikler, özel destekler kullanılabilir. Ağrıların kaynaklandığı anatomik yapılar kesin biliniyorsa skedoid ve/veya lokal anestezik enjeksiyonları yapılabilir.
ANATOMİK FAKTÖRLER
Ayak yapısında ufak bozukluklar bile uzun sürekli veya tekrarlanan yüklenmelere neden olur. Düztabanlık (Pes planus) veya pence ayak (Pes cavus) gibi durumlarda ayak ağrıları sık görülür.
ANTRENMANLAR
Antrenman hataları ayak yaralanmalarının başta gelen nedenlerindendir. Çok fazla antrenman yapmak, engebeli yerlerde koşmak veya koşu sırasında zemin değişmesi en çok rastlanan antrenman hatalarındandır.
Ayak ağrıları ZEMİN
Spor sırasında ayak yerle temas ederken bir şok dalgası oluşur. Ayağın yerden destek aldığı bu süre sprinterlerde 0.11 saniye, orta mesafe koşucularında 0.14 saniye, yüksek atlayanlarda 0.21 saniye kadardır. Bu çok kısa zaman süresinde oluşan şok dalgasından sonar kompresyon dalgaları meydana gelir. Bu dalgaların zemin, ayakkabı ve ayak dokuları arasında dağılması gerekir. Eğer zemin sertse ayağın korunabilmesi için ayakkabılara çok iş düşer. Ama çok yumuşak zeminde de şok dalgasının gücünü engelleyeceği için başka problemler ortaya çıkar.
Mesela yumuşak kuma topuk batacağı için ayak yerden kalkarken kayma olur bu da Aşil tendonunda zorlanmaya neden olur. Islak, buzlu ve kaygan yüzeylerin herbiri ayak, ayak bileği, diz ve tüm bacak kas ve bağlarında hasara yol açabilir. Yokuş yukarı koşmak baldır kasları ve Aşil tendonu kısa sporcular için zorlayıcıdır. Yokuş aşağı koşmalar ise diz eklemini zorlar ve aşırı yüklenmelere neden olur.
AYAKKABILAR
Hemen bütün spor dallarında en önemli gereç ayakkabılar. Ayakkabılar ayağa gelen yükü vücudu koruyacak biçimde dağıtmalıdır. Spor yapılan zeminin sertliğine göre ayakkabı tabanları seçilmelidir. Mesela sert zeminlerde ayakkabıların şok-emen özellikte olması gerekir. Ayakkabı ve zemin ilişkisi sporcunun yaralanması açısından da son derece önemlidir. Yaralanma riski yüksek olan sporlarda ayakkabıların stabilize edici kalitede olması gerekir.
VÜCUT AĞIRLIĞI
Aşırı kilolar ayak dokuları üzerine daha fazla yük getirerek daha çabuk yorulmalarına neden olur. Bu şekilde aşırı kullanım yaralanmaları ortaya çıkabilir. Aşırı kullanmaya bağlı yaralanmalar bir yapıdaki dokunun mikroskopik yırtılması ve gözle belirlenemeyecek yaralanmalarına yol açacak tekrarlayan normal veya normal dışı hareketlerinden olur.
KAS KISALIK TESTİ
Kaslarda kısalma, özellikle kötü postürleri (duruş bozukluğu) olanlarda ve germe egzersizleri yapmayanlarda görülür. Kas kısalıklarının postür bozukluğuna mı yoksa alışkanlık pozisyonuna mı bağlı olduğunu ayırd etmek zordur. Özellikle uzun süreli oturarak çalışanlarda kısalıklar daha çok görülmektedir. Burada basit bir test ile kaslarınızın durumuna bakabilirsiniz.
PEKTORAL KASLAR
Yere sırtüstü yatınız. Elinizi ensede birleştiriniz. Dizlerinizi çok hafif bükerek belinizi mümkün olduğu kadar düzleştiriniz. Eğer göğüs kaslarınızda kısalık yoksa dirsekleriniz yere değmelidir.
KALÇA FLEKSÖRLERİ (Uyluğu öne getiren kaslar)
Sırtüstü yerde yatarken bir bacağınız düz yerde dursun, diğer dizinizi göğsünüze doğru çekiniz. Eğer kalça fleksör kaslarınızda kısalık yoksa yerde düz duran bacak yerden kalkmaz. Eğer kısalık varsa bacağın yerle teması kesilir, bacak yukarı doğru kalkar.
HAMSTRİNGLER (Arka uyluk kasları)
Sırtüstü yerde yatarken kolları yana açın dirsekleri 90 dereceye getirin. (Ters T). Bir bacağınız düz yerde dururken diğerini düz olarak (diz bükülmeden) yukarı başınıza doğru kaldırınız. Gençlerde 90 derece normal iken yaşlı bireylerde 70 derece normal kabul edilir.
Ayak ağrıları GASTROCNEMİUS VE SOLEUS (Alt bacak arka kasları)
Yerde, bacaklar düz oturunuz. Hafif arkaya ellerinizle yaslanarak bacak kaslarınızı gevşetiniz. Dizler hiç bükülmeden ayak bileğinizi 90 dereceye çekebilmeniz gerekir. Bu testte yapamadığınız hareketler varsa, hareketlerde aşırı zorlanma ve ağrı oluyorsa kas kısalığı probleminiz olabilir, bir uzmana danışınız.
Yük taşıyan ayak, tüm yapılarının birbiri ile bağlantılı olduğu karmaşık bir yapıdadır. Ayak ağrılarının çoğu yumuşak doku kaynaklıdır. Bu yumuşak dokular kaslar, bağlar, tendonlar, sinirler, eklem zarları ve kan damarlarıdır.
AYAK ZORLANMALARI (Strain)
Ayak ve ayakbileği ağrılarının en açık nedenlerinden biri travma (darbe) veya az fakat devamlı stesle zorlanmadır. Ayak zorlanmaları : 1. Akut (ani) 2. Kronik (süregen) olabilir. Akut ayak zorlanmalarında uzun süreli hareketsizlik sonrasında birden fazla egzersiz yapma ile ağrı ortaya çıkar. Uzun süredir sakin bir yaşam sürerken bir hafta sonu koşu yapan hafta sonu atletlerinde ayakta zorlanma olur.
Kronik zorlanmalarda ise sürekli tekrarlayan stesler veya ayakta yapı bozukluğu varsa normal streslerle bile uzun sürede zorlanma başlar. Başlangıçta ayak normal olsa da zamanla yapısal bozukluklara neden olur. Yapısal bozukluklar arttıkça da zorlanmalar artar.
Ayak eklem ve bağlarını istirahate almak için yapışkan bandajlama, ayakkabılarda eklemeler ve değişiklikler, özel destekler kullanılabilir. Ağrıların kaynaklandığı anatomik yapılar kesin biliniyorsa skedoid ve/veya lokal anestezik enjeksiyonları yapılabilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
